Serbian
Armenian
Croatian
Dutch
English
French
German
Greek
Hebrew
Hungarian
Italian
Norwegian
Polish
Russian
Slovenian
Spanish
Tribina o višestrukom stradanju Prebilovaca, srpskog sela u dolini Neretve, koje je i najstradalnije selo u Evropi u Drugom svetskom ratu, novi Vitlejem, nova Ćele-kula i novi Vračar, održana je u petak, 23. septembra, u organizaciji Književnog programa Doma kulture.
Govorili su Milenko Jahura, predsednik Udruženja SND Prebilovci i Vladimir Dimitrijević, pravoslavni publicista.
Rano ujutru 4.avgusta 1941. godine hiljadu do hiljadu i petsto ustaša napalo je srpsko hercegovačko selo Prebilovce iz tri pravca. U selu su bile uglavnom žene, deca i starci dok odrasli muškarci, u strahu od ustaša, nisu spavali kod svojih kuća. Ustaše su po ulasku u selo otpočele sa pretresanjem kuća, prikupljanjem stanovništva, silovanjem žena i devojaka i pljačkom stvari. Stanovnici centra sela su bili dovezeni kod zgrade osnovne škole. Ustaške orgije sadizma i bestijalnosti nad nezaštićenim ženama i devojkama, a naročito nad devojčicama od 12 do 15 godina, su trajale nekoliko časova. Jedina osoba koja se spasila i živa izašla iz škole u Prebilovcima bila je Mara Bulut. Po njenim rečima, ustaše su vadile iz kolevki bebe i razbijale dečije glave o zid škole pred očima njihovih majki. Nakon svih ovih zlostavljanja i mučenja, ustaše su stanovnike centra sela još u toku tog dana oterali prema Čapljini i zatvorile u zloglasni „Silos“ kod sela Tasovčića i tu su prenoćili, bez hrane i vode.
Sutradan, 5. avgusta oterani su na železničku stanicu u Čapljinu odakle su uveče istog dana transportovani u specijalnoj kompoziciji vagona do sela Šurmanci. Žene, decu i starce zatvorene u ovim vagonima čuvalo je oko 300 ustaša pod komandom Andrije Buljana do jutra 6. avgusta.
U ranim jutarnjim časovima 6. avgusta, pohvatano i preživelo stanovništvo Prebilovaca je isterano iz vagona, svrstano u kolonu i poterano uz brdo prema selu Šurmancima. Kolona je bila podvrgnuta detaljnom pretresu i opljačkana, a zatim doterana do jame „Golubinke“. Pokolj, tj. bacanje preživelih u ovu jamu, je trajao punih šest časova (od 7.30 do 13.30 časova). Prema podacima koji su utvrđeni na sudskom procesu u Mostaru, za to vreme je u jamu „Golubinku“ bačeno 470 lica: 237 dece i 233 žene. Kasnije je utvrđeno da je toga dana u jamu „Golubinku“ bačeno više od 570 lica. Na pomenutom procesu je takođe utvrđeno da su ustaški zločinci pre i posle 6. avgusta, dovodili manje i veće grupe žrtava u Šurmance osam puta i bacali ih u tu jamu.
Od čega su Srbi stradali
Naš narod je mnogo postradao od lažnih pojmova i pogrešno korišćenih reči. To nas je skupo stalo, počev od „jugoslovenstva“ do „bratstva i jedinstva“. Oslepljujuću ulogu naročito su imale reči koje su poricale da je u ustaškoj NDH, a na temelju plana postavljenog u doba Ante Starčevića, nad Srbima počinjen genocid. Jer, prvo je Ante Starčević, „otac domovine“, koji danas u svakom hrvatskom gradu ima svoju ulicu, rekao da smo „nakot za sjekiru“, pa su, u Drugom svetskom ratu, sekire, bradve i maljevi počeli da padaju po srpskim vratovima i glavama. Hrvat Josip Broz, maskiran u komunistu – internacionalistu, udario je na naše pamćenje tako što su njegovi izmećari na spomenicima pobijenim Srbima hrvatske i muslimanske ustaše označili kao „fašiste“, a poklane i ujamljene pripadnike naroda Svetog Save nazvali „žrtvama fašističkog terora“.
Zato je, uvek i svagda, potrebno svedočiti Istinu.
Svedočenje Milenka Jahure
U petak, 23. septembra 2022, u grad Čačka, u Dom kulture, došao je Milenko Jahura, čovek koji se već decenijama stara o istini srpskog stradanja u Hercegovini, u kojoj su ustaše u Drugom svetskom ratu počinile genocid. Od njega smo saznali bitne stvari, koje treba preneti svakom čoveku, a ne samo Srbima. Jer je reč o nečoveštvu neviđenih razmera, koje se ne sme zaboraviti.
Evo svedočenja:
Na srpski narod u Hercegovini sručio se prvi udar masovnih zločina u okviru genocidnog plana NDH početkom juna 1941, odmah posle potpisivanja Rimskih ugovora. Po njima, italijanski okupator je napustio 2. okupacionu zonu i predao je hrvatskoj državi koja je to odmah iskoristila za početak masovnog i ubijanje Srba na području istočne Hercegovine. Zločini su vršeni u kraškim jamama, rekama i na drugim lokacijama. Ovo je prinudilo Srbe da odlaskom u velike zbegove po planinama, oružanim otporom i narodnim ustankom spašavaju gole živote. Druga polovina juna je period istrebljivanja Srba u Hercegovini, nazvana „Vidovdanski pokolj“. On se stišava krajem juna i početkom jula, proglasom hrvatskog podmaršala Lakse koji je davao amnestiju Srbija.
Početkom avgusta kreće drugi, još žešći, talas istrebljenja hercegovačkih Srba nazvan „Ilindanski pokolj“. U njemu NDH nastoji da u kratkom periodu iskoreni srpski narod sa prostora Donje Hercegovine. Ubijani su redmo svi Srbi oba pola, bez obzira na uzrast. Zločini se vrše najviše na kraškim jamama, ali i masovnim odvođenjem u sistem logora Gospić-Jadovno-Pag radi likvidacije. Sprovodi se i iseljavanje iz gradova u Srbiju i masovno katoličenje. Ovim genocidom trajno je promenjena demografska slika doline Neretve i područja Stoca na srpsku štetu. Početkom septembra 1941. Italijani reokupiraju zonu 2, čime masovni zločini prestaju, ali ih je bilo u manjem obimu sve do kraja rata.
Priredio: dr Vladimir Dimitrijević
Izvor: Čačanski glas, strana 18, izdanje od 30. septembra 2022. godine / SLOBODNA HERCEGOVINA
- Napomena: Prema podacima Državne komisija za utvrđivanje ratnih zločina u Prebilovcima je stradalo 800 žitelja u avgustu i 47 u junu
Vezane vijesti:
MILENKO JAHURA: RAT PROTIV SRPSKIH ŽRTAVA I KULT USTAŠA KAO MUČENIKA U HERCEGOVINI
Milenko Jahura: Prebilovci danas, 30 godina kasnije
Milenko Jahura: Prvi zločini ustaša u Klepcima
Milenko Jahura: NERETVA HLADNA SRPSKA GROBNICA
Stepinčeve kosti kao mošti podeljene crkvama u Hrvatskoj, Milenko Jahura u „Srpskom sv(ij)etu“
Milenko Jahura: DOŠLO VRIJEME DA SE SRBI UBIJAJU
Milenko Jahura: Dan nakon osveštanja Hrama Vaskresenja, Prebilovci su pali u zaborav (VIDEO)
JAHURA: SJEĆANjE NA ŽRTVE VAŽNO ZA SRPSKI IDENTITET
Milenko Jahura: Prebilovci mogu da opstanu samo pod zaštitom Uneska!
Milenko Jahura: Ako Gospod ne čuva grada, uzalud straža ne spava!
PODSJEĆANjE: Izložba „Prebilovci“ – Beograd 21. maj 2015.- VIDEO
30 GODINA OD OTVARANjA HERCEGOVAČKIH JAMA (VIDEO)
Iz sudske arhive: Svjedočenje o genocidu NDH u Klepcima, Loznici, Gnjilištima…
One Response
Bole me rane roda mog, a još više neznanje naše mladosti o istorijskim događanjima. Ako neznaju prošlost, malo je moguće stići u budućnost. Vrlo bitan je trud pojedinca koji svim bićem svojim, radi na prenošenju znanja. Blagodarim Vam dobri moj Rode, živi i zdravi Bogom da Ste.💗