U Zemunu, na jevrejskom delu gradskog groblja nalazi se najveća pojedinačna masovna grobnica Srba, pobijenih u eri Pokolja od strane NDH.
Piše: Damir Marinović
Srpska pravoslavna parohija Svete Trojice u Roterdamu organizovala je tribinu na temu „Stradanje Srba u logoru NDH Zemun“ u nedelju, 19. maja 2024. godine, nakon Svete Liturgije.
Predavač je bio dr Dušan Bastašić, osnivač i predsednik udruženja građana „Jadovno 1941.“ iz Banjaluke. Dosta zainteresovanih je prisustvalo ovom značajnom događaju i saznali su više o istorijskim dešavanjima i stravičnim stradanjima Srba u logoru NDH Zemun.
Dr Bastašić se za organizaciju tribine posebno zahvalio časnim Ocima parohije Svete Trojice u Roterdamu i članu udruženja Jadovno 1941. Nebojši Kapetini iz Den Haga.
Tribini je prisustvovao i gospodin Milenko Mišić, predstavnik srpskog naroda i R. Srpske u Ambasadi BIH u Holandiji.
Evo nekoliko zanimljivih činjenica iznetih na predavanju:
- Koncentracioni logor NDH u Zemunu bio je stratište Srba čija tela leže u najvećoj pojedinačnoj masovnoj grobnica sa preko 6.500 žrtava sahranjenih na jednom mestu u na jevrejskom delu gradskog groblja u Zemunu.
- Zvaničan naziv logora je Zemun (Semlin), a ne Staro Sajmište kako se uglavnom spominje u medijima.
- Postoji dugotrajna zabluda da je logor Zemun bio isključivo jevrejski logor i da su žrtve bile gotovo samo Jevreji, što naravno nije tačno jer je ubedljivo najveći broj stradalih srpske nacionalnosti.
- Prema istraživanjima Anketne Komisije nakon oslobođenja Beograda, u logor Zemun je od oktobra 1941. do jula 1944. dovedeno oko 100.000 ljudi, uglavnom Srba, od kojih je oko 40.000 stradalo, uključujući 7.142 Jevreja.
- Još jedna neistina koja se pojavljuje u antisrpskoj literaturi i medijima je da je Srbija bila prva „juden fraj“ teritorija u okupiranoj Evropi, i da je logor Sajmište bio organizovan od strane srpskih kolaboracionističkih vlasti u rešavanju jevrejskog pitanja. Logor Zemun se nalazio na teritoriji Nezavisne Države Hrvatske i bio je pod isključivom kontrolom nemačkih vojnoupravnih organa u Srbiji, što je dobro poznato u istoriografiji.
- Jedna manje poznata činjenica je da je logor Zemun 1944. godine bombardovan od strane savezničke avijacije, što je dovelo do smrti jednog broja logoraša.
Iako se još uvek malo zna o mnogim srpskim stratištima, udruženje građana „Jadovno 1941“ je maja meseca 2019. godine organizovalo prvo molitveno-komemorativno sabranje nad masovnom grobnicom u čast srpskim žrtvama stradalim u logoru Zemun.
Ove žrtve su sahranjene bez krsta i opela u masovnu grobnicu na jevrejskom delu zemunskog groblja na Gardošu.
Ove godine, Krsni hod je održan 18. maja ove godine od hrama svetog Arhangela Gavrila u Zemunskom parku, do Zemunskog groblja sa preko 300 učesnika.
Prema podacima iz dokumenta o zločinima u Vojvodini, u logoru je stradalo oko 40.000 ljudi, uključujući oko 17.000 Srba iz centralne Srbije, desetine hiljada Srba iz Like, Banije, Korduna i Bosne, kao i Sremaca i Jevreja. Na jevrejskom delu zemunskog groblja na Gardošu sahranjena su tela 6.500 srpskih žrtava.