Serbian
Armenian
Croatian
Dutch
English
French
German
Greek
Hebrew
Hungarian
Italian
Norwegian
Polish
Russian
Slovenian
Spanish
Svakako, tada i nije moglo preciznije da se utvrdi koliki je broj stradalih, ni na teritoriji Jugoslavije, a posledično ni u NDH i još uže koji je broj u Jasenovcu, kao simbolu stradanja u celoj Jugoslaviji.“
Pedesetih godina SUBNOR je pokušavao da napravi popis imena stradalih, ali nije im uspelo, da bi 1964. godine Savezni zavod za statistiku uradio popis, kako bi Nemačka platila reparaciju. Tako se dolazi do broja od 1.107.102 žrtve rata, od kojih su 597.323 smrtno stradale (u borbama, od direktnog terora, od glasi, u logorima…) a 509.849 ih je preživelo. „Iako ni to nije apsolutno i do kraja metodološki dobro urađen popis, on jeste nešto najpouzdanije što danas imamo“, kaže Radojković.
On dodaje da za sam kompleks jasenovačkih logora „danas imamo poimenični spisak od oko devedeset hiljada ljudi, on se dopunjava svake godine i procena je – opet procena – da će taj broj ići najviše do 120.000 ili 130.000 stradalih za te četiri godine.“
Stefan Radojković (Izvor: Talas.rs)
On podseća da je i logor poput Aušvica isto imao pogrešnu procenu stradalih odmah posle rata, koja je prvobitno iznosila oko četiri miliona žrtva. Četrdeset godina kasnije, nakon istraživanja, bez senzacionalizma, naučnici su dokazali da je ubijeno između milion i sto i milion i petsto hiljada ljudi u Aušvicu.
„Da li to znači da genocid nad Jevrejima nije počinjen? Ne, već samo da je toliko ljudi popisano. Ovo brojanje jasenovačkih žrtava skreće pažnju sa najvažnije teme: zašto su ti ljudi ubijani, ko ih je ubijao i ko su ti ljudi koji su ubijani. Umesto da pokušate da razumete zašto su ti ljudi stradali, vi se stalno bavite time koliko ih je stradalo.
Brojanje svodi žrtve na traumatičan broj i zato je Nikodijevićeva knjiga vredan doprinos temi jer žrtvama ՚daje glasՙ. To nije nevažno pitanje, ali je sekundarno u odnosu na pitanje zašto, zašto većinom Srbi, Jevreji i Romi, i zbog čega su Srbi većinski stradalni narod u NDH“, kaže Radojković i dodaje da Srbije ne sme da postane zemlje koja će biti označena kao jedna od onih koji se bave revizijom istorije i holokausta (u rangu sa recimo Mađarskom, Hrvatskom, Litvanijom, Poljskom, Ukrajinom), a samim tim i neozbiljno shvaćena.
„Bita je namera i da je postojao plan, a ustaški režim je pokazao sve namere da uništi srpsko stanovništvo u NDH, bez obzira da li je to bilo pokrštavanjem (menjanjem njihovog identiteta), proterivanjem i naravno ubijanjem. Ne treba da se plašimo da će naučno zasnovano revidiranje broja promeniti šta se desilo, jer ne može da promeni istoriju“.
Zorica Marković
Naslov i oprema: Stanje stvari
(Nedeljnik, 17. 10. 2019)
