Sloveni vole slobodu, Germani strpljivo trpe tiraniju. Kod Slovena preovladava osećaj za zajednicu, kod Germana za državu, smatra Hendrik Volfgang van der Mej Holandski „Handelsblad” od 29. juna 1914. daje prikaz prilikana Balkanu: „Kao što je poznato, u poslednje vreme je često dolazilo do erupcija fanatizma u slovenskim područjima, koje su pre svega podstakle nedavne pobede Srba, kao i vojne mere koje je Austrija dosad dvaput preduzela protiv Srbije i Rusije. Dosad su guverneri i istaknuti činovnici pali kao žrtve tog fanatizma.” Kao što je to i ranije u istoriji bio slučaj – setimo se austro-turskih ratova – Austrija nije imala nameru da dozvoli širenje ruskog uticaja. U Holandiji

Evropa se spasila Turske invazije zahvaljujući uglavnom Srbima. Oni su bili meso koje je išlo u klanice za spas drugih. (Gabrijel Mije, 1919) – Srbe više cenim od Hrvata ali su me Srbi više puta ujeli za srce. (Adolf Hitler) Možda niste znali, ali prema zvaničnoj istoriografiji naziv „Srbija“ se prvi put pominje kod Grka sredinom 10. veka, i to najpre kao „Servlija“, „Serblija“, a zatim i „Servija“, „Serbija“, što znači „zemlja Srba“. Srbi su međutim su jednostavno za ovaj prostor govorili „srpske zemlje“. Postoje mnoge teorije o nastanku imena „Srbi“, a najverovatnije je da je ono izvedeno iz stare slovenske reči sa korenom „serb“, što znači „isto“. Druge teorije

  Poneseni primerom Srbije, balkanski narodi pod stranom vlašću počeli su da dižu glavu, računajući u svojim slobodarskim težnjama i na pomoć Rusije. Još početkom šezdesetih godina, 25. aprila 1960, holandski „Telegraf” postavio je znak pitanja uz nostalgičnu sliku Dvojne monarhije „koja se sada u blagoj svetlosti naknadnog premišljanja predstavlja kao idealno stanje, a zapravo nije bilo nimalo ružičasto”. Šteta što nismo mogli da upoznamo Bena Barnarda sa Vladimirom Pištalom, nekadašnjim stanovnikom Bosne, a sada stanovnikom sveta. Kao Barnardov savremenik i on piše o kakanijskoj nostalgiji, ali sa manje ružičaste tačke gledišta ogromnih socijalnih razlika: „U doba komunizma u Centralnoj Evropi, Dvojna monarhija, koja je komunizmu prethodila, izgubila je svoju

  Opravdan je zaključak da rizičnost državništva nije zanemarljiva, pogotovo u zemljama gde politička strast lako plane u fanatizam. Ha smeni 19. i 20. stoleća na desetine znamenitih ličnosti pale su kao žrtve atentata, od toga više od polovine u Evropi. Osim već spomenutih Karlosa I i Umberta I, ne možemo a da ne spomenemo srpski kraljevski par Obrenović, zatim grčkog kralja Đorđa, austrijsku caricu Elizabetu, francuskog predsednika Karnoa… Što bi rekao holandski novinar i istoričar Hom Vedman: „Vladarski je život ponekad riskantan.” U svom članku u „Niusblad van het Norden” od 4. jula 1989. on nabraja razna politička ubistva, od Vilema Oranskog do Alda Mora i Ulofa Palmea: „Većina

Preovlađuje stereotip: Srbija jednako rat. Od generacije ispitanika samo zavisi na koji rat misle Izgleda da je holandski novinar Stan van Hauke gledao na istoriju kroz neke drukčije naočare od mene. Ili je jednostavno bio selektivan u svom zgražavanju? Možda je smatrao da počinioci imaju manje prava na slavu od podstrekača i nalogodavaca? Od njihovih imena vrvi u svim gradovima sveta. Ko se danas još uzbuđuje što su ulice i trgovi nazvani po Robespjeru, Benitu Huarezu, Ataturku ili Staljinu. Možda oni nisu nikoga ubili lično, ali je bogami svašta rađeno u njihovo ime, makar i načas zanemarili pitanje da li su njihovi ciljevi opravdavali sredstva. Ili da uzmemo nama prisnije

U Beogradu je danas polaganjem vijenaca i nizom prigodnih događaja obilježeno stotinu godina od herojske odbrane srpske prijestonice. Član gradskog vijeća Stevo Tatalović izjavio je da se obilježavanjem ovog datuma Beograd ne prisjeća samo slavne prošlosti, već trasira put u budućnost, prenose beogradski mediji. U okviru obilježavanja Dana odbrane Beograda, u crkvi Ružica služen je parastos majoru Dragutinu Gavriloviću, čije je djelo i poruka upućena srpskim vojnicima na današnji dan prije 100 godina ušla u anale svjetskog vojevanja, čineći od njega neprolaznu i ličnost dostojnu divljenja. On je, izdajući srpskim vojnicima zapovijest uoči borbe, poručio da naprijatelj mora biti raznesen i obraz Beograda mora ostati svijetao. „Vojnici! Junaci! Vrhovna komanda

Od Gavrila, koji je u „Zlatnoj moruni” saznao vest da Franc Ferdinand upravo na Vidovdan sprema posetu Sarajevu, nema ni traga ni glasa. Jelica Novaković je redovni profesor i osnivač srpske nederlandistike u Beogradu. Kao publicista i pisac dobila je 2001. nagradu filamanskog ogranka PEN-a, kao prevodilac Huga Klausa, Vilema Elshota, Jana Volkersa i mnoth drugih. Primila je 2014. prevodilačku nagradu Nizozemske literarne fondacije. Godine 1999. u Amsterdamu je objavljen njen dnevnik bombardovanja pod nazivom „Blago onom ko rano poludi“, a 2006. je zajedno sa Svenom Petersom napisala svojevrsni vodič kroz Beograd „Kafanski tribunal“. Sven Peters je profesor nizozemskog kao stranog jezika u Antverpenu, član je flamanskog PEN-a, odgovoran za

U organizaciji Udruženja ratnih dobrovoljaca 1912-1918. od 07-14. oktobra 2015. Ove godine obilježava se 100 godina od herojske odbrane Beograda i Velikog rata. Udruženje ratnih dobrovoljaca 1912-1918 poziva na manifestacije povodom obilježavanja ovih značajnih godišnjica. Snage srpskih jedinica koje su 1915. godine činile odbranu Beograda jedva da su bile dovoljne da pokriju širinu fronta, a rezerve su bile malobrojne. Nasuprot njih, snage koje su napadale Beograd bile u sačinjene od Treće austrougarske armije, kao i 22. njemačkog korpusa sa preko 130 pješadijskih bataljona, 136 artiljerijskih baterija, 4 avionska odjeljenja, kao i od riječne flotile sa 9 monitora i 20 drugih brodova. Napad austrougarskih i njemačkih jedinica je počeo 5. oktobra

Utorak, 27. maj 2014. Divno je prolećno jutro posle potopa koji je trajao nekoliko dana. Verovatno si na televiziji video posledice katastrofalnih poplava. Čak su pravljena poređenja sa Velikom poplavom u Holandiji iz 1953! Beograd je po ko zna koji put prepun raseljenih lica. Kakvo li je vreme bilo pre sto godina kada je Princip ovde vršio poslednje pripreme pred povratak u Sarajevo? Ovde je došao da pred put popije kafu sa svojim drugarima i saputnicima Trifkom Grabežom i Nedeljkom Čabrinovićem. Ovde je dobio oružje od Milana Ciganovića, pripadnika Crne ruke. Pitam se da li je prisutan bio i Šarl Duse, predstavnik belgijske fabrike „Herstal”, iz čijeg će oružja Princip

Mihailu Radmanoviću su naneli petnaest rana. Imao je tek četrnaest godina. Za svako proleće po jednu, i još ubod za započeto leto. I domovi su zapaljivi, treba samo ubaciti vatru unutra U NEKOM jabučaru spaziše vojaci – dečak u begu! Trči. Zaždio, već preskoči visoku ogradu, hoće se šumarka dohvatiti iz kojega su oni, vojnici, u naselje ušli. Ako utekne u čestar, gotovo, pobeže im! Dvojica progonitelja zapucaše na trkača, ne nišaneći, već onako, odoka. Kao iz šale. Momčić beži u cikcak, čas levo, čas desno. Utom ti se za njim stušti jedan od najbržih vojnika. Dugački su, duži su vojnički koraci, kraći su dečački. Kada ga visoka vojničina skoro

Krevelje se crno-žuti soldati, skaču oko trudnice, prepadnute, pocikuju, sa isukanim bajonetima. Ubadaju je u razdrljene grudi. Vojaku uspi rakiju, daj mesa, ponudi duvana, sve si mu dao AKO oni, težaci, umilostive nebesa te line kiša, i soldatima će biti lakše u toj nimalo lakoj ratničkoj radnji… Naprotiv, teško je biti vojak, pa i opasno, pogotovu u pohodu ratnom, u tuđoj zemlji! Smrt ti je, takoreći, svakog trena za vratom! Čim su prebrodili Drinu i Savu zajaha ih avetinja smrtna. Ona je, pokatkad i vidna, i na plećima srpskih vojnika. I ne samo ratnika, već, bogme, i najstarijih pa i najmlađih Jadrana i Mačvana. Teško je domaćinima, ali nije lako

Sastao se narod da stari preobraženjski običaj obeleži, ne bi li kišu prizvao. Sve živo izgore. Velika žega već presuši nekoliko izvora. Stariji li je život od rata? Rađanje od umiranja! UOČI Preobraženja Gospodnjeg, 18. avgusta 1914. kod zapisa se skupiše meštani. Većaju – da li će sutra, na Preobraženje, nositi krsta. Na sutrašnji svetac išli su litiju, s kolena na koleno, od pamtiveka, polazeći od zapisa. Zar da se sutradan oranice i povrtnjaci, voćnjaci i vinogradi, vrela i vodotoci ne odbljesnu u ikoni Preobraženja? Veruju, ako preko domova i staja, svake živuljke, useva, livada, voća i drveća ne pređe sen izrezbarenoga krsta – naslutiće neku veliku nesreću! Ako grđa

Srpski artiljerac Radoje Raka Ljutovac ušao je, pre tačno 100 godina, u istoriju avijacije kao prvi čovek koji je vatrom sa zemlje oborio avion. Raka je nemački „rumpler“, iznad Kragujevca, oborio hicem ispaljenim iz poljskog topa. Pre tačno 100 godina, vojnik Radoje Raka Ljutovac ušao je u istoriju vazduhoplovstva kao prvi čovek koji je hicem sa zemlje oborio avion. Pucao je, iz poljskog topa, sa Metinog brda kod Kragujevca i oborio austrijski „rumpler“, koji je pao u centar grada. Posada: kapetan-izviđač Kurt fon Šefer i oficirski kandidat Oto Kirš su poginuli. Njegov podvig je tim značajniji ukoliko se u obzir uzme činjenica da Srbija u to vreme nije imala organizovanu

Među austrijskim soldatima kruže karikature: kralj Petar I Karađorđević umesto konja jaše ovna i kralj sa prutom u ruci čuva ovce. Kralj – ovčar.Najstrože su kažnjavani redovi koji su pokazivali milost FON LASOTIĆ vadi iz torbaka oficirskog fotografiju nekakvoga seljaka u šumadijskoj nošnji. Kruži foto-snimak – smeju se vojnici ćesarski. Visok, mršav zemljodelac na slici. Jake obrve. Brci. Nos dugačak, sav u kosti. Lice izduženo, oštro. Oči širom otvorene – oštrina u pogledu. Na glavi šajkača. Košulja bela, bez kragne, puštena preko pantalona do kolena širokih, odatle užih nogavica, uz samu cevanicu. Preko košulje pripasan pojas o kojemu su dve kožne kesice i nož. Pleća ogrnuta šajkanim kaputom. Ruke mu