U Andrićevom institutu, upriličeno je predstavljanje Zbornika dokumenata “Stari Brod, stradanje Srba tokom Drugog svjetskog rata u romanijskom kraju i dijelovima istočne Bosne“

Dokumenta iz Zbornika “Stari Brod“ osvetljavaju događaje iz marta, aprila i maja 1942.g, i svedoče da je veći broj žena, dece i staraca srpskog porekla stradao u svojim selima, po kućama, putevima, šumama, od Pala i Olova do Drine, nego na samoj obali Drine kod Miloševića i Staroga Broda.

Piše: Vladimir Bursać

U petak 24.maja 2024.g, u Višegradu, u Andrićevom institutu, upriličeno je predstavljanje Zbornika dokumenata “Stari Brod Stradanje Srba tokom Drugog svjetskog rata u romanijskom kraju i dijelovima istočne Bosne“.

Nakon objavljivanja istorijskog romana “Korana ko rana“ (doživeo već tri izdanja i preko 3000 primeraka je poklonjeno i prodato) i dokumentarnog filma “Garavice“ (do sada imao oko 40 projekcija i videlo ga je preko 5000 ljudi), ovo je novi projekat Fondacije Zaboravljeni korijeni.

Ovo je prvi od tri najavljena Zbornika dokumenata. Zbornik sadrži saslušanja, presude, izveštaje Zemaljske komisije za utvrđivanje zločina okupatora i njihovih pomagača, kao i izvorna dokumenta institucija NDH sa njihovim izveštajima, a odnosi se na današnje opštine Sokolac, Pale, Istočni Stari Grad, Olovo, Kladanj, Vlasenicu, Han Pijesak, Rogaticu, Višegrad, Novo Goražde, Goražde, Čajniče i Rudo.

Sadrži 306 dokumenata na 640 strana. Dokumenti potiču iz tri velika arhiva: Vojni arhiv Republike Srbije, Arhiv FBiH u Sarajevu i Arhiv Jugoslavije Beograd. Po prvi put javnosti se predstavljaju ovi faksimili i prepisi presuda, izvještaja, zapisnika i svjedočenja iz 1946. i 1947. godine.

U narednom periodu su planirani slični Zbornici o stradanjima Srba tokom Drugog svjetskog rata na prostorima kupreško-bugojanskog i bihaćkog kraja. Na promociji su govorili Dragan Radović, priređivač Zbornika, prof.dr. Miloš Ković redovni profesor Filozofskog fakulteta u Beogradu i Željko Vujadinović istoričar i recenzent Zbornika.

Prisutni u prepunoj sali Andrićevog instituta su imali privilegiju da slušaju i učestvuju u izuzetnoj diskusiji govornika, kako priređivača, tako i obojice profesora, kao i u razgovoru sa prisutnima, pa se promocija odužila na puna dva sata.

Interesovanje prisutnih kao i cele javnosti ukazuje da postoji velika želja da se što više sazna o ovim temama, tako dugo sakrivanim u mraku arhiva i istoriografije, sa ciljem očuvanja ideologije bratsva i jedinstva. U subotu 25.maja 2024.g, jedan deo učesnika promocije Zbornika, imao je čast i privilegiju da bude deo državnog obilježavanja velikog zločina u Starom Brodu na Drini, u organizaciji Odbora za njegovanje tradicije oslobodilačkih ratova Republike Srpske.

Radi se o zločinu koji je nad civilnim stanovništvom, ženama, decom, devojkama i starcima u proleće 1942.g izvršila “Crna legija“, elitna jedinica Ustaške vojnice, pod komandom Jure Francetića. Ukupan broj žrtava ovog zločina nad nenaoružanim zbegovima je oko 6000 umorenih Srba.

Dokumenta iz Zbornika “Stari Brod“ osvetljavaju događaje iz marta, aprila i maja 1942.g, i svedoče da je veći broj žena, dece i staraca srpskog porekla stradao u svojim selima, po kućama, putevima, šumama, od Pala i Olova do Drine, nego na samoj obali Drine kod Miloševića i Staroga Broda.

Svečanost je počela pomenom koji su služili sveštenici SPC. Obilježavanju su prisustvovali Premijer Republike Srpske Radovan Višković, ministar rada i boračko-invalidske zaštite Danijel Egić, načelnici opština Višegrad, Sokolac, Novo Goražde i druge delegacije.

Ponoviću reči premijera Radovana Viškovića, da je na ovakvom mestu, najprimerenije govoriti ćutanjem..

Izvor: Vladimir Bursać – Fejsbuk stranica