Zagreb su 8. maja 1945. godine oslobodile partizanske jedinice pretežno formirane od partizana iz Srbije, a ne Zagrebački korpus, kako se to decenijama tvrdilo, navode hrvatski portali svjedočenja učesnika završnih borbi za oslobođenje Jugoslavije.
Dan oslobođenja Zagreba od nacističke okupacije i ustaških kvislinga najbolje je istražio novinar Darko Hudelist, koji je objavio niz sjećanja.
Logično je bilo očekivati da u grad prvi uđe 10. zagrebački korpus, koji su činili partizani iz Zagreba i okoline. O ovoj jedinici se uvijek najviše i pisalo u kontekstu oslobođenja hrvatske prijestonice.
Hudelist navodi da su o tome citirani Ivan Šibl, Većeslav Holjevac, Rade Bulat, Šime Balen i Franjo Tuđman.
Ali, Šibl je u svojim „Sjećanjima“ napisao da je „ulazak Posavskog odreda u Zagreb nevažan i jedva pomena vrijedan“.
Istina je da su u Zagreb, „za dlaku“, prve ušle jedinice pretežno sastavljene od partizana iz Srbije i da su, najstrože tehnički gledano, oni oslobodili grad.
Najistureniju ulogu u oslobađanju Zagreba imala je 45. srpska divizija, tačnije 20. srpska brigada, koja je, uz još dvije srpske brigade, bila u njenom sastavu.
Tog dana, 8. maja 1945. godine, 2. i 3. bataljon 20. brigade prešli su Savu između 10.30 i 10.45 časova, preko skele koja je bila na mjestu današnjeg Mosta slobode, kod Bundeka.
Zagrebačku radio-stanicu, koju su u ustaškoj Nezavisnoj Državi Hrvatskoj nazivali „Hrvatski krugoval“, tog dana su zauzeli partizani 20. i 24. brigade iz 45. srpske divizije.
Novinar Hudelist pretpostavlja da se to decenijama prikrivalo isticanjem uloga 10. zagrebačkog korpusa i 28. slavonske divizije.
I u djelu „Druga jugoslovenska armija“ Milovana Dželebdžića piše: „Prva je u grad Zagreb ušla 45. divizija, a zatim 28. i 39. divizija.“
Sve te tri divizije, i hrvatske i srpske zajedno, pripadale su Drugoj armiji, kojom je komandovao Beograđanin general Koča Popović, prenosi „Ekpres“.
Izvor: SRNA
Vezane vijesti:
Srbi dominantno najbrojniji u partizanima
Ko se borio u Hrvatskoj od 1941. do 1945. godine? | Jadovno 1941.