Na Velebitu obilježen Dan sjećanja na Jadovno 1941. – 2019.

Kod Šaranove jame na Velebitu,  15. juna je služen parastos jadovničkim žrtvama i desetu godinu za redom obilježen Dan sjećanja na Jadovno i 78 godina od stradanja više od 38.000 Srba u kompleksu ustaških logora smrti Gospić – Jadovno – Pag u Pokolju Nezavisne Države Hrvatske /NDH/.

Piše : Milomir SAVIĆ

Parastosu i osveštanju obnovljene spomen ploče ubijenim Srbima iz Sremskih Karlovaca kojeg je služio sveštenik Eparhije gornjokarlovačke, paroh Smiljanski Dragan Mihajlović, prisustvovali su potomci žrtava i brojni hodočasnici.

Predsjednik Udruženja „Jadovno 1941.“ iz Banjaluke Dušan Bastašić nakon parastosa poručio je da je potrebno više raditi na razvoju kulture sjećanja i izgradnji svijesti srpskog naroda o onome šta se desilo na Jadovnu.

„To je apsolutno odgovorno prema našim precima i sunarodnjacima koji su ovdje ubijeni, te prema našoj još nerođenoj djeci i potomcima u funkciji prevencije genocida“, istakao je Bastašić.

On je napomenuo da ono strašno što se ovdje desilo 1941. je pokušano i u određenoj mjeri ponovljeno 1991. godine.

„Istina o Jadovničkoj i Paškoj tragediji se sve više probija u javnom prostoru, a to potvrđuju i najviši politički zvaničnici Republike Srpske i Srbije kada pominju Jasenovac često kažu Jadovno i Pag“, istakao je Bastašić.

Bastašić je rekao da je Udruženje za 10 godina uspjelo o da pronađe 11 jama na Velebitu koje su bile masovne grobnice žrtava i postavilo ukupno osam drvenih Časnih krstova, ističući da je zadovoljan činjenicom da lokalno stanovništvo do sada nijedan od tih krstova nije oskrnavilo.

On je rekao da Udruženje nije uspjelo u namjeri da podigne malu jadovničku kapelu od ličkog kamena pokrivenu pločama sa ličkih kuća stradalnika o čemu je ranije dobio obećanja za pomoć od brojnih zvaničnika iz Republike Srpske i Srbije.

„Postavili smo Časni krst na mjestu gdje namjeravamo da podignemo kapelu i dobili blagoslov Episkopa gornjokarlovačkog Gerasima, izradili projekat, ali ne možemo dobiti građevinsku dozvolu od vlasti Hrvatske, istakao je Bastašić.

Bastašić je rekao da Udruženje ne traži novac za podizanje ove kapele, apelujući na ljude koji imaju uticaja da pomognu Udruženju da dobije građevinsku dozvolu za realizaciju ovog projekta.

On je rekao da Udruženje u proteklih 10 godina nije uspjelo značajnije dopuniti popis jadovničkih žrtava, ističući da je preminuli srpski istoričar Đuro Zatezalo popisao svega 10.500 žrtava.

„Nismo uspjeli da ekshumiramo kosti bar iz jedne jame, a nastojaćemo da pronađemo i ostale od 32 registrovane jame i da uz najveći broj njih podignemo časne krstove“, zaključio je Bastašić.

Predsjednik Udruženja „Jadovno 1941.“ iz Beograda Veljko Đinović, izrazio je zahvalnost svima koji su  došli na Jadovno da „spasu svoje duše“ u dane današnjih Zadušnica i sutrašnjih Duhova.

„Sveti mučenici Jadovnički ove dane ovenčaše brojem na nebu, a na zemlji slavom, zbog čega je važno da ih ovdje pomenemo i pomolimo se za njihove svete duše“, istakao je Đinović.

Đinović je poručio Srbima da treba da ih bude i više na Jadovnu.

„Ali Bog nam reče, stado je malo. Mnogo je zvanih i malo je odabranih. Zato i kad nas ovdje bude i dvoje i troje tu je i Gospod Bog sa nama“, zaključio je Đinović.

Maturant Gimnazije iz Novog Sada Aleksandar Malešević rekao je da je ponosan na činjenicu da je kod Šaranove jame na Velebitu osveštana spomen ploča za ubijenih devet Srba na Jadovnu, koji su bili tadašnja intelektualna srpska elita Sremskih Karlovaca.

On je rekao da je stradalo još 114 Karlovčana u Jasenovcu i više stotina njih sve ukupno od ustaškog terora.

„Ako te zaboravim Jerusalime, neka me zaboravi desnica moja. Ako mi zaboravimo Jadovno, Pag, Jasenovac i sva ostala srpska stratišta, mnogo stradalo Kosovo i Metohiju neka i nas sam Gospod Bog zaboravi i ne samo naša desnica, neka nas zaborave naši potomci i neka nas više ne bude“, poručio je Malešević.

Nakon parastosa, učesnici molitvenog okupljanja, pošli su mučeničkom stazom jadovničkom do samog mjesta nekadašnjeg sabirnog logora Jadovno u Čačića dolcu, gdje su podigli Časni krst 2012. godine.

Nedaleko od mjesta logora nalazi se devastirani spomenik podignut na jami, pokrivenoj betonskom pločom, u kojoj i danas leže mošti žrtava, gdje je prošle godine podignut Časni krst.

Učesnici molitvenog okupljanja posjetili su zatim selo Medak, te manastir posvećen Usjekovanju glave Svetog Jovana Krstitelja, gdje je udruženje Jadovno 1941. priredilo posluženje, a potom su se učesnici sabranja vratili svojim kućama.

Udruženje „Jadovno 1941.“ iz Banjaluke 10. godinu zaredom organizovalo je ovo molitveno okupljanje sa blagoslovom Njegovog preosveštenstva Episkopa gornjokarlovačkog Gerasima. Molitveno sabranje na Velebitu odobrila je policijska stanica Gospić, čiji su pripadnici obezbjeđivali skup.

U kompleksu logora smrti Gospić – Jadovno – Pag u Drugom svjetskom ratu za 132 dana postojanja od 11. aprila do 19. avgusta 1941. prema istraživanjima pokojnog dr Đure Zatezala, ubijeno je najmanje 40.123 ljudi. U Metajni, na ostrvu Pag, otvoren je 24. juna 1941. i prvi logor za žene i djecu u Drugom svjetskom ratu.

Dan sjećanja na Jadovno uvršten je u kalendar obilježavanja značajnih istorijskih događaja Odbora Vlade Republike Srpske za njegovanje tradicije oslobodilačkih ratova kao događaj od regionalnog značaja.