Ćulibrku i Ristiću bliže Jasenovac od Gardoša i Bežanije

Nakon nedavne posjete stotinu beogradskih i zemunskih gimnazijalaca Jasenovcu ali ne i Donjoj Gradini u režiji Muzeja žrtava genocida, postavlja se pitanje zašto do sada slična studijska posjeta nije organizovana nad masovnim grobnicama na zemunskom groblju Gardoš i Belanovačkoj rupi na Bežanijskoj kosi.

Prilog koji slijedi, objavljen je prošle godine ali ga smatramo aktuelnim i danas.

Ko i zašto učenicima u Srbiji krije istinu o stradanju Srba u logoru Zemun?

Neko bi to prepoznao kao čin autošovizma, neko kao manifestaciju duha samoporicanja ili antisrbizma ali je neupitno da je riječ o činu vređanja žrtava i njihovih potomaka.

Piše: Dušan J. Bastašić

U dnevnom izdanju novina kao i na portalu kompanije Novosti, 27. oktobra 2022. godine, objavljen je prilog pod naslovom „ BEOGRADSKE STAZE STRADANjA: Na mapi budućih školskih ekskurzija biće i mesta masovnih ubistava Jevreja, Roma i Srba u prestonici“ autora R. Dragovića.

Tema priloga je vezana za nedavnu inicijativu Muzeja žrtava genocida, upućenu ministru prosvjete, nauke i tehnološkog razvoja g. Branku Ružiću da se obilasci mjesta ratnih stradanja uvrste u obavezne programe rekreativnih nastava, studijskih putovanja i učeničkih ekskurzija osnovnih i srednjih škola u Republici Srbiji.

U ovoj dobrodošloj inicijativi ne bi bilo ništa sporno da u predloženim obilascima mjesta stradanja na području današnje Srbije nisu izostavljene dve masovne grobnice Srba. Ona na jevrejskom dijelu zemunskog groblja na Gardošu i druga, tkz. Belanovačka rupa na Bežanijskoj kosi.

Možda je i to razlog da se u pomenutom tekstu, već u samom naslovu, Srbi kao žrtve, pored Jevreja i Roma stave na posljednje mjesto.

Teško je razumjeti da jedan od najčitanijih informativnih medija u Srbiji, Srbe kao daleko najbrojnije žrtve Drugog svjetskog rata na području današnje prestonice stavlja na posljednje mjesto a onda u samom tekstu, autor nizom zatajenih istina, poluistina i nedorečenosti čini jasnu distorziju Genocida počinjenog nad srpskim narodom, stavljajući ga na marginu u poređenju sa stradanjem druga dva pomenuta naroda.

Neko bi to prepoznao kao čin autošovizma, neko kao manifestaciju duha samoporicanja ili antisrbizma ali je neupitno da je riječ o činu vređanja žrtava i njihovih potomaka.

Ipak, za pretpostaviti je da je riječ o naručenom tektu od strane čelnika Muzeja žrtava genocida, Dejana Ristića direktora i Jovana Ćulibrka predsj. Upravnog odbora koji su autoru dostavili većinu onoga što je ovaj uključio u tekst koji je potpisao.

Već u podnaslovu, autor pored postradalih Jevreja i Roma, ne pominje stradale Srbe već „rodoljube“ i tako im kao nacionalnu odrednicu i razlog njihovog stradanja navodi rodoljublje.

Autor navodi da je pored Autokomande i Banjice, najveći broj logoraša sa Sajmišta svoj život okončao u Jajincima. To svakako ne odgovara istini pošto su tijela preko 6.500 Srba (rodoljuba kako ih prepoznaje autor), čiji je život okončan u logoru Zemun (Semlin) smještenom na Starom sajmištu, dovožena konjskim zapregama i zakopavana u preko dvadeset jama u blizini groblja na Gardošu a onda poslije rata ekshumirana i sahranjena u zajedničku grobnicu. Pored njih i tijela najmanje 3.600 srpskih žrtava iz istog logora, skončalo je, kako je utvrdila Državna komisija još 1945. godine, u Belanovića rupi na Bežanijskoj kosi.

O tome je upravo u Novostima, pod naslovom „Dva stratišta usred Beograda sa 14.000 žrtava sakrio nemar“, novembra 2018. godine pisala V. Crnjanski Spasojević.

Ona je navela mišljenje istoričara prof. Milana Koljanina, svakako ponajboljeg poznavaoca istine o logoru Zemun, da se Zakonom o memorijalu na Sajmištu, koji je tada bio u pripremi, obuhvati ne samo mjesto nekadašnjeg logora, u kom je stradalo više od 10.000 Srba, oko 6.300 Jevreja i nekoliko stotina Roma, već i njihove grobnice na Gardošu i na Bežanijskoj kosi.

Ali, vratimo se na tekst R. Dragovića objavljen u Novostima.

Možda najdrastičniji primjer distorzije Pokolja, Genocida počinjenog nad Srbima je konstatacija autora da je poslije 1942. godine logor Zemun imao karakter prihvatnog logora za zarobljenike i političke protivnike koji su odatle upućivani na prinudni rad.

Logor Zemun je, ne poslije 1942. godine kako navodi autor teksta, već od početka maja mjeseca te godine pa sve do jula 1944. zaista nosio naziv  Prihvatni logor Zemun (Anhaltelager Semlin) ali nikako nije imao karakter „prihvatilišta“. Bio je to logor smrti u kome je svoje živote završilo mnogo više srpskih logoraša, nego u vrijeme postojanja jevrejskog logora Zemun (Judenlager Semlin).

Samo usvajanje njemačkog naziva „Prihvatni logor“ a onda izvođenje zaključka o prihvatnom karakteru tog logora smrti je ne samo neprihvatljivo i naučno neutemeljeno već predstavlja zločinačku rabotu obesmišljavanja stradanja i ponovnog ubijanja žrtava.

Neupućenom čitaocu se takvim izvrtanjem istorijske istine sugeriše drastična razlika karaktera logorskog sistema u dvije faze njegovog postojanja.

Na ovom mjestu treba podsjetiti na opravdani revolt srpskih istoričara, rijetkih preživjelih i potomaka žrtava logora Jastrebarsko, logora za djecu, na naziv „Prihvatni logor Jastrebarsko“ kojim pojedini hrvatski revizionisti nastoje izvrnuti istinu o tom logoru smrti.

Oba „prihvatna“ logora, kakav su im naziv dodijelile hrvatske ustaše odnosno Nijemci, i Jastrebarsko i Zemun, nalazili su se na području tadašnje Nezavisne Države Hrvatske i oba su bili logori smrti. Veže ih i stradanje mnogih srpskih porodica sa Kozare kada su djeca odvajana i logorisana u Jastrebarskom a njihovi roditelji stočnim vagonima odvoženi u logor Zemun.

Navođenjem lažne tvrdnje da je logor Zemun u svojoj drugoj fazi bio namjenjen za prihvatanje „zarobljenika i političkih protivnika“, skriva istinu da su žrtve tu logorisane, mučene, izgladnjivane i završavale svoje život samo zato jer su bili Srbi pravoslavne vjere.

Strašno stradanje jevrejske populacije u Srbiji i pokušaj istrebljenja cijele zajednice, zločin je koji mora da ostane u trajnom pamćenju i jevrejskog i srpskog naroda.

Ali, u isto vrijeme, neprihvatljivo je bilo kakvo naglašavanje ekskluziviteta stradanja žrtava, a to je u prilogu Novosti više nego očito, pošto su na istom mjestu, prema nalazima istoričara, najviše stradali Srbi.

Preko 6.500 tela Srba Krajišnika koja leže na obodu Beograda, jedna su od gotovo nepoznatih ali najjačih karika u srpskom identitetskom lancu koji veže Srbe sa obe strane Drine.

Zašto lokacije masovnih grobnica tih žrtava na Gardošu i Bežanijskoj kosi, Muzej žrtava genocida nije uvrstio u „ BEOGRADSKE STAZE STRADANjA“?

Zašto na internet stranicama Muzej žrtava Genocida gotovo da nema ni riječi o tome?

Odgovor na ova pitanja se može naći i u bolnoj činjenici da Republika Srbija nema Muzej žrtava Genocida počinjenog nad srpskim narodom u vrijeme Drugog svjetskog rata.

Mada na zvaničnoj fejsbuk stranici piše da je to „Matična muzejska ustanova u Srbiji u oblasti kulture sećanja na žrtve genocida počinjenog nad Srbima“ to je samo poluistina.

Na internet stranici te institucije stoji da se Muzej, istovremeno, bavi i prikupljanjem, obradom i korišćenjem podataka o Holokaustu i Samudaripenu.

Usvajanjem Zakona o muzejskoj delatnosti u oktobru 2021. godine, Muzej je postao matični muzej u Republici Srbiji za negovanje kulture sećanja na žrtve genocida  i holokausta.“

Samo i letimičnim pregledom fejsbuk stranice i internet sajta Muzeja žrtava Genocida, može se vidjeti da se ta državna institucija u najvećoj mjeri bavi Holokaustom, zločinom Genocida počinjenog nad Jevrejima u vrijeme Drugog svj. rata.

Zato je i razumljivo da u vrijeme formiranja Muzeja Holokausta na mjestu nekadašnjeg koncentracionog logora Zemun, na lokaciji Starog sajmišta, čelnici te ustanove, prikrivanjem i distorzijom nastoje umanjiti karakter i obim zločina Genocida nad srpskim narodom počinjenog na tom mjestu.

Konačno, forsiranjem toponima „sajmište“ i Zakonom definisanim nazivom memorijala kao „Staro sajmište“, direktno se implicira da je logor bio u Beogradu, a onda se indirektno može izvući paralela da su Srbi krivi za genocid nad Jevrejima.

O činjenju i nečinjenju čelnika Muzeja žrtava Genocida ali i čelnika Odbora za Jasenovac SAS SPC, pisano je i u Apelu za odbranu svetih srpskih Novomučenika Jasenovačkih, potpisanom od strane niza javnih ličnosti iz Srbije, Srpske i srpske dijaspore.

Pošto je očito da učenici iz Srbije u predviđenim obilascima mjesta ratnih stradanja na području Srbije, neće posjetiti mjesta masovnih grobnica na Gardošu i Bežanijskoj kosi, preostaje im da se o tome informišu putem interneta, prije svega na stranicama udruženja građana Jadovno 1941.

To udruženje je na 77 godišnjicu prispjeća prvih mučenika sa Kozare i Potkozarja u logor Zemun, u subotu 11. maja 2019. godine, zajedno sa udruženjem Kozarčana u Beogradu, po prvi put organizovalo nad masovnom grobnicom na zemunskom groblju, molitveno – komemorativni skup. Služen je parastos a čas istorije održao je Zemunac, istoričar i pravnik Nikola Milovančev.

Priredio:

Dušan J. Bastašić

predsjednik UG Jadovno 1941. Banja Luka

 „Ovaj projekat je sufinansiran iz Budžeta Republike Srbije – Ministarstva informisanja i telekomunikacija. Stavovi izneti u podržanom medijskom projektu nužno ne izražavaju stavove organa koji je dodelio sredstva.