UGROŽEN SPOMENIK POSVEĆEN MAJCI SA PETORO DECE, UBIJENIM OD USTAŠA KOD JAMENE 1943. GODINE

Arhivisti Arhiva Vojvodine, Ivana Petrović i Aleksandar Bursać, kao i Vladimir Mučibabić, operater u procesu digitalizacije, obišli su 31. januara 2023. godine nadgrobni spomenik posvećen stradalim članovima porodice Anićić iz Jamene, srpskog sela u blizini Batrovaca.

Spomenik se nalazi u ataru sela Jamene, na nekih pet kilometara od naselja, a udaljen je oko 200 metara istočno od puta Morović–Jamena.

Na mestu spomenika se pre osamdeset godina, u toku Drugog svetskog rata, nalazio salaš, vlasništvo porodice Anićić, u kome je tokom 1943. godine povremeno boravila trudna Savka Anićić, zajedno sa svojih petoro dece: Nikolom (11), Savom (9), Jelkom (7), Gordanom (5) i Milenkom (3). Ivan Anićić, otac dece i Savkin muž, još je ranije bio deportovan u Jasenovac, gde je i ubijen.

Ustaške jedinice koje su bile u prolazu, upale su na salaš, zaklale decu i Savku, a potom zapalile zgradu salaša. Tela žrtava su ležala na zemlji ceo dan, sve dok ih komšije sa okolnih salaša nisu položile u jedan ormar i sahranile na mestu na kome su ubijene.

Porodica Anićić je posle rata odlučila da se tela ne ekshumiraju i ne prenose na lokalno groblje, već im je na mestu stradanja podigla nadgrobni spomenik. Takođe, porodica salaš nije obnovila, niti je više obrađivala zemlju na mestu stradanja. Iz poštovanja prema ubijenima, posleratne vlasti su parcelu na kojoj se salaš nalazio izuzele iz procesa oduzimanja zemlje u sklopu agrarne reforme.

Naslednici porodice Anićić više nisu vlasnici parcele. Novi vlasnik je obrađuje, ali poljoprivredni radovi ugrožavaju spomenik, koji je već nekoliko puta oštećen – nadgrobna ploča je napukla kada je traktor prešao preko nje, opsek groba je potkopan, a sam spomenik je zagreban plugom.

Kako se nadgrobni spomenik ne nalazi pod zaštitom nadležnog zavoda za zaštitu spomenika kulture, potomci porodice Anićić apeluju da se on pod ovu zaštitu što pre podvede, kako bi se sprečila njegova dalja oštećenja i potencijalno uništenje. Zaposleni Arhiva Vojvodine su spomenik fotografisali i uveli u foto-bazu spomen-obeležja posvećenih borcima NOR-a i žrtvama Drugog svetskog rata u Sremu.

Ujedno, Arhiv Vojvodine se kao ustanova kulture od nacionalnog značaja pridružuje apelima potomaka porodice Anićić, tim pre što tekuće godine nastupa osamdeseta godišnjica ovog stravičnog ratnog zločina.

Izvor: Udruženje „Ćirilica“ Beograd

Vezane vijesti:

Jamena – Jasenovac: Sedam decenija puta bez povratka

Kalendar genocida: 08. septembar 1942. Godišnjica stradanja Srba iz Šida

Ekspoziture anketne komisije za utvrđivanje zločina okupatora i njihovih pomagača za područje šidskog sreza