Ozbiljna istraga ili pokušaj nacionalnog mirenja?

EU se neće mnogo miješati u rad Komisije o kardinalu Stepincu jer nju i ne zanimaju zaključci, odnosno istina o ulozi Stepinca u Drugom svjetskom ratu, smatraju neki istoričari.

Nacistička satelitska Nezavisna Država Hrvatska /NDH/ organizovala je uništenje čak trećine sopstvenog stanovništva, a takve ambicije nije imala čak ni nacistička Njemačka.

Mješovita katoličko-pravoslavna komisija trebalo bi da izađe sa mišljenjem o kardinalu Alojziju Stepincu i njegovoj ulozi u Drugom svjetskom ratu.

Istoričar Milan Koljanin, saradnik Instituta za savremenu istoriju, smatra da je neophodno otvoriti važne arhivske fondove kako bi se stekli uslovi za nepristrasan i objektivan rad.

To bi, smatra on, bio radikalan pomak u saznanjima o ulozi Rimokatoličke crkve, pape Pija Dvanaestog i samog Stepinca u Drugom svjetskom ratu.

„Ono što se događalo na teritoriji NDH je bez presedana u savremenoj istoriji. To je nešto u čemu su Rimokatolička crkva u Hrvatskoj i Stepinac imali značajnu ulogu. Tih činjenica je svestan i sam Vatikan i papa Franjo“, navodi Koljanin za „Sputnjik“.

On vjeruje da bi bilo dobro da se za srpske i međunarodne istraživače otvore i fondovi Nadbiskupskog arhiva u Zagrebu, čija bi građa mogla da osvijetli ulogu Rimokatoličke crkve i Stepinca tokom Drugog svjetskog rata.

„Nažalost, pitanje je da li je tako nešto moguće, jer je kanonizacija Stepinca u samoj Hrvatskoj podignuta na nivo najvišeg državnog interesa. To je za njih stvar identiteta“, ocjenjuje Koljanin.

On ukazuje da je Stepinac, za mnoge, „simbol novovekovne hrvatske državnosti, koja je obnovljena 1941. godine u vreme ustaškog režima“.

„Za neke bi ovo bio put ka rehabilitaciji i samog Ante Pavelića, koji je bio vrhovni poglavar te države. Govorim o ekstremnim stavovima dela hrvatske javnosti…“, navodi Koljanin.

Istoričar Srđan Cvetković, takođe, saradnik Instituta za savremenu istoriju, od rada mješovite komisije ne očekuje mnogo.

„Verujem da je ideja ove komisije da se prevaziđu različita viđenja i da se na neki način progleda kroz prste, da se na prećutan način dozvoli kanonizacija Stepinca, odnosno da se Srpska pravoslavna crkva privoli na taj čin“, navodi on.

Prije nekoliko nedjelja u Evropskom parlamentu predstavljena je izložba o Alojziju Stepincu.

Poslije protesta Srbije, Evropska komisija obratila se Ambasadi Srbije u Briselu pismom u kome piše da je zadatak istoričara da se spore oko „mogućnosti kolaboracije Stepinca sa ustaškim pokretom“, ali se podsjeća da je papa Jovan Pavle Drugi 1998. godine Stepinca proglasio blaženim.

Cvetković smatra da se Evropa neće mnogo miješati u rad Komisije, jer ni nju, u krajnjem slučaju, do kraja ne zanimaju njeni zaključci.

„Oni će reći: `Dobro, ako ste se vi dogovorili da đavo nije tako crn, onda nije tako crn“. Možda je ovaj projekat lansiran u ovom trenutku kako bi se Crkve približile jedna drugoj, a time i narodi“, navodi Cvetković.

Izvor: SRNA

Vezane vijesti:

„Stepinac je glavni kamen spoticanja SPC i katolika“

SPC i Rimokatolička crkva razgovaraće u Rimu o Alojziju Stepincu

Dve crkve licem u lice o Stepincu