Održan prvi parastos posvećen stradalim Srbima Kozare i Potkozarja u logoru Zemun 1942- 1944

U organizaciji Udruženja građana „Jadovno 1941“ iz Banjaluke i Udruženja Kozarčana u Beogradu 11. maja na groblju u Zemunu kod spomenika nad masovnom grobnicom organizovano je molitveno sabranje i parastos za Srbe Kozare i Potkozarja ubijene u koncentracionom logoru Zemun od 1942. do 1944. godine.

Pomen stradalim srpskim žrtvama služio je sveštenik Stevan Mrđa.

Prisutnima su se obratili i organizatori ovog skupa predsjednik Udruženja „ Jadovno 1941“ Dušan J. Bastašić , predsjednik Udruženja Kozarčana dr Rajko Srdić i predsjednik Odbora za dijasporu i Srbe u regionu Miodrag Linta, dok je istorijski čas održao Nikola Milovančev.

Kako su objasnili organizatori parastosa, koncentracioni logor Zemun je mjesto na kojima su dovežene žrtve marvenim vagonima iz sistema logora Jasenovac, počev od 5. maja 1942. godine.

Tijela ubijenih prevožena su konjskim zapregama na zemunsko groblje i tu zakopavana na više mjesta. Poslije rata, tijela su ekshumirana i bez identifikacije sahranjena u zajedničku grobnicu na jevrejskom dijelu groblja na gardošu u Zemunu.

U sredini uređenog memorijala, Savez boraca NOR-a iz Zemuna, 1957. godine je podigao spomenik na kome piše: „Žrtvama fašističkog terora 1941-1944.“

Predsjednik Udruženja „Jadovno 1941“ Dušan J. Bastašić naveo je da je u logoru Zemun, u njegovoj drugoj fazi prihvatnog logora, ubijeno ne manje od 10.500 Srba, pored strašnog stradanja preko 6.500 Jevreja.

– Od tih 10.500 Srba – 6.500 ih je sa Kozare i Potkozarja i oni su sahranjeni na ovom mjestu. Za ovo mjesto ne znaju mnogi naši sunarodnici, mnoga sveštena lica naše srpske pravoslavne crkve…

Preko 6.500 tijela Srba Krajišnika koja leže na obodu Beograda, jedna su od gotovo nepoznatih ali najjačih karika u srpskom identitetskom lancu koji veže Srbe sa obje strane Drine.

Ono što ne možemo pročitati u literaturi o stradanjima onih koji su ovdje sahranjeni, je da su to Srbi, nema nacionalne odrednice. Ovo je najveće stratište koje dolazi odmah posle Jadovna i Jasenovca, a mi za to ne znamo – naveo je Bastašić i predložio da se na ovom mjestu do sledeće godine i sledećeg okupljanja postavi jedan pravoslavni krst koji će ukazivati da su ovi stradalnici Srbi.

Predsjednik Udruženja Kozarčana u Beogradu Rajko Srdić rekao je da je ovo prvi put da su ovdje i da će Kozarčani ovo upisati u svoja srca i svoja sjećanja i nastaviti dolaziti svake godine jer to je i u djelokrugu rada njihovog udruženja.

– Da bi mi bili dobri preci moramo poštovati potomke i naše pretke– poručio je Srdić.

Prisutnima se obratio predsjednik Odbora za dijasporu i Srbe u regionu Miodrag Linta koji je istakao da je pitanje sjećanja na srpske žrtve, kao i njihovog popisivanja jedno od najvažnijih državnih i nacionalnih pitanja.

– 22. aprila sazvao sam sjednicu Odbora za dijasporu i Srbe u regionu sa temom “Sećanje na žrtve genocida u Nezavisnoj Državi Hrvatskoj”, povodom 74 godine od proboja poslednjih jasenovačkih logoraša.

Neophodno je da država Srbija preduzme čitav niz aktivnosti da ispunimo istorijsku nepravdu prema našim žrtvama koje su decenijama prećutkivane, negirane i umanjivane.

Skupština Srbije treba da donese Deklaraciju o genocidu NDH nad Srbima, Romima i Jevrejima tokom Drugog svjetskog rata i da se u Beogradu osnuje Memorijalni centar srpskih žrtava genocida NDH čiji bi jedan od glavnih zadataka bio, ne samo da svjedoči istinu o zločinima, nego i da popiše srpske žrtve – poručio je Linta i dodao da su jevrejski i jermenski narod najbolji primjer kako se istrajnom i upornom borbom istina može sačuvati.

– Trebalo bi gdje god je to moguće da se ekshumiraju srpske žrtve, a potom dostojno sahrane u skladu sa hrišćanskim običajima. Srbija mora da insistira da se obilježe sva mjesta srpskog stradanja u genocidnoj NDH koja se danas nalaze na teritoriji Hrvatske i BiH. Istinu o srpskim stradanjima u 20. vijeku trebalo bi predočiti i međunarodnoj javnosti– zaključio je Linta.

Rođeni Zemunac Nikola Milovančev na kraju je održao istorijski čas i upoznao prisutne šta se događalo na ovom mjestu od 1941. do 1944. godine.

– Ovdje u Zemunu je bila specifična situacija jer je postojala dvostruka uprava. Bile su tendencije da Zemun bude priključen direktno Rajhu, a druga uprava je bila uprava NDH.

U dogovoru ove dve vlade Nacisti su tražili lokaciju koja bi bila pogodna za istrebljenje njima potčinjenih ljudi i naroda.

Unutar granica Nezavisne Države Hrvatske, u Zemunu, pod njemačkom upravom formiran je oktobra meseca 1941. Judenlager Semlin (Jevrejski logor Zemun) u kome su do maja 1942. logorisani, a onda u tkz. kamionima dušegupkama ubijani Jevreji – ispričao je Milovančev dodajući da logor od 5. maja 1942.godine mjenja naziv u Anhaltelager Semlin (Prihvatni logor Zemun), u koji počinju da pristižu kompozicije marvenih vagona iz Jasenovca punih izmučene djece i žena sa Kozare i potkozarskih sela.

Svake noći, leševi umrlih i ubijenih, konjskim zapregama su prevoženi na zemunsko groblje na Gardošu i zakopavani u dvadesetak masovnih grobnica.

Autor: Vesna Vuković/Srpsko kolo

Izvor: SLOBODNA HERCEGOVINA

Vezane vijesti:

Molitveni skup Srbima Kozare i Potkozarja ubijenim u logoru Zemun

Linta: Neophodno da skupština usvoji deklaraciju o genocidu NDH