Nikola Milovančev: Draža Mihailović o broju žrtava – 600.000 Srba ubijeno u NDH (januar 1943)

Pošto su ustaše ubili 600.000 Srba, bez milosti uništavamo sve što je ustaša. Oni sad sarađuju sa komunistima, piše kraljevskoj emigrantskoj vladi u Londonu Draža Mihailović.

Neki od (uglavnom mlađih) istoričara pokušavaju da umanje broj žrtava Drugog svetskog rata u Jugoslaviji, za koji je najmerodavnija ocena koju je 1952. godine dao tada najkompetentniji statističar Jugoslavije, prof. dr Adolf (Dolfe) Vogelnik. On je, u uglednom stručnom organu Statistička revija (broj 1 za 1952. godinu), zapisao da je broj usmrćenih u ratu i poraću u Jugoslaviji iznosio najmanje 1.814.000, a da su ukupni demografski gubici najmanje (sa odseljenima, nerođenom decom itd.) 2.854.000 osoba. Međutim, po Vogelniku je to „minimalan iznos“, dok je stvarni broj ubijenih „preko dva miliona lica“ a svi demografski gubici veći od tri miliona. Dr Vogelnik je bio profesor statistike na ekonomskim fakultetima u Beogradu i Ljubljani, a 1944–1946. prvi direktor Državnog statističkog ureda u Beogradu – dakle vrhunski statističar Jugoslavije, koji je uz to bio, od 1944. do pedesetih godina 20. veka, na izvoru svih statističkih informacija tadašnje Jugoslavije. Vrlo zanimljivo je i to da je, posle ovog članka, dr Vogelnik o toj temi sasvim ućutao – nije čak odgovorio ni na jednu kritiku njegove ocene!

Umanjene ocene broja žrtava Drugog svetskog rata u Jugoslaviji koje su, osamdesetih godina prošlog veka, izneli emigrantski pravnik i ekonomista dr Bogoljub Kočović (iz Saveza „Oslobođenje“ – 1990. kolektivno pristupili obnovljenoj Demokratskoj stranci u Srbiji), i hrvatski ekonomista dr Vladimir Žerjavić, indirektno služe umanjivanju broja jasenovačkih žrtava. Kočovićeva ocena o 1.014.000 i Žerjavićeva o 1.027.00 stradalih ljudi u Jugoslaviji su neistinite, što se sada najjednostavnije demaskira na primeru Slovenije, u kojoj je, od strane zvaničnih organa, nedavno izvršen popis žrtava (sada, u 21. veku!). Poslednji objavljeni podatak govori o preko 99.900 stradalih stanovnika sa područja današnje Slovenije. Poređenja radi: Kočović broj žrtava Drugog svetskog rata u Sloveniji ocenjuje na 35.000, a V. Žerjavić zaokružava taj broj na 40.000. S obzirom, da ni danas nisu (niti će ikada biti) izbrojane sve žrtve, može se smatrati da broj stradalih u Sloveniji u periodu 1941 – 1945. nije manji od 105.000 ljudi. Dakle: Kočović i Žerjavić su izneli ocenu koja za Sloveniju ne dostiže ni 40% stvarnih žrtava! Glorifikatori radova Kočovića i Žerjavića o ovoj činjenici ćute, jer se u istim radovima, u JOŠ MNOGO VEĆEM PROCENTU, minimizuje broj Srba stradalih u Jasenovcu i u čitavoj NDH.

Tehnologiju umanjivanja izračuna broja žrtava je još 1952. razotkrio prof. Vogelnik, a među načinima je glavni: umanjivanje izračuna prirodnog prirasta stanovništva u Jugoslaviji – posebno u periodu od popisa 1931. pa do početka rata 1941.

Već u toku rata, razmere ratnih žrtava u Jugoslaviji su bile poznate, ali su neke od ocena broja žrtava ostale sakrivene od očiju javnosti. Zato ćemo objaviti dve ocene o broju žrtava, koje je kraljevskoj emigrantskoj vladi u Londonu početkom 1943. poslao njen tadašnji ministar odbrane Draža Mihailović. Prvu Mihailovićevu ocenu donosimo na osnovi telegrama, koji je predsednik emigrantske vlade dr Slobodan Jovanović poslao kraljevskom poslanstvu (tadašnji rang diplomatskog predstavništva nešto niži od ambasade) u Lisabonu, 27. januara 1943. Tekst ovog telegrama donosimo u celosti.

***

ŠIFROVANI TELEGRAM
Iz Londona 27 januara 1943 u 18,50
U Lisabonu 28 januara 1943 u 11 časova

Javljam vam radi znanja.

General Mihajlović javlja:

1. Nikakvu saradnju sa Talijanima i okupatorima ne dozvoljavam odredima pod mojom komandom. Oslobođenje naroda i vaskrs otadžbine jedini su predmet naše borbe.
   Zbog represalija, o uspesima naše borbe ne možemo ništa izveštavati. Pošto ustaše ubili 600.000 Srba bez milosti uništavamo sve što je ustaša. Oni sad sarađuju sa komunistima o čemu imamo nepobitan dokaz.
2. Kao što je ranije Crna Gora, Srbija i Bosna i Hercegovina, sad jedan deo Like oko Bihaća preživljuje komunistički teror.

I ovde sudbina komunista biće zapečaćena. Odluke kao na primer one donesene u Bihaću nisu prvi slučaj. Takvih odluka bilo je u Užicu, manastiru Ostrogu, itd i zaboravile se kao da nisu postojale. Niko ne uzima ovde te odluke ozbiljno niti im pridaje važnost. Zbor u Bihaću je komedija i trik propagande. To najbolje dokazuje da komunistička borba nije upravljena protiv okupatora već je njihov glavni cilj svetska komunistička revolucija i preuzimanje vlasti.

POV. V.K. BR. 9. JOVANOVIĆ.

POV. BR. 537

JOVANOVIĆ

/Arhiv Jugoslavije, arh. jed. 380 – Poslanstvo Kraljevine Jugoslavije u Lisabonu, fasc. 1, jed. opisa 5/

***

Posle čitanja ovog telegrama iz januara 1943, postavlja se pitanje koliko je realna ocena Draže Mihailovića o 600.000 Srba ubijenih u NDH – u periodu koji se očito odnosi samo na 1941. i 1942. godinu?

Zbog poređenja, prenećemo i jednu ocenu od nekoliko meseci kasnije, koju je još 1988. objavio hrvatski istoričar dr Ljubo Boban u drugoj knjizi svog rada Hrvatska u diplomatskim izvještajima izbjegličke vlade 1941-1943. (str. 177). Reč je o strogo poverljivom izveštaju, koji je 6. novembra 1943. u Palermu podneo Ivo V. Madiraca (Madirazza), arhivar II. Hidroplanske komande u bazi u Divuljama kod Splita.

Ovaj rodoljub, rodom iz poznate splitske porodice Madiraca, koji je uspeo da prebegne na od Saveznika tada oslobođenu Siciliju, izjavio je između ostalog sledeće:

„Jedni od glavnih uzročnika u krizi i slomu naše otadžbine, prilikom ulaska u rat 1941. godine, nalazili su se u redovima klera. Lično sam gledao u Sinju, Imotskome i Hercegovini, prigodom moga begstva prema Srbiji, katoličke fratre sa puškama u ruci kao predvodnike ustaških gomila. Od njihovih zverstava računa se da je poginulo 750.000 Srba i ostalih Jugoslovena u granicama novostvorene Hrvatske.

Odmah u početku naše propasti nacionalni elementi nisu ispustili oružje iz ruku nego su otpočeli organizovanje i sprovođenje gerilske borbe u vidu četničkih organizacija“.

Madiracina ocena o 750.000 žrtava u NDH, u periodu do jeseni 1943, se dakle odnosi samo na žrtve ustaških pokolja, ne i na druge usmrćene. Mislim da je ta ocena vrlo kompatibilna i da se uklapa u ocenu ukupnog broja žrtava u Jugoslaviji, iznesenu 1952. od vrhunskog statističara prof. dr D. Vogelnika.

Pročitajte još

• Nikola Milovančev: O broju žrtava u Jugoslaviji 1941–1945, njihovo umanjivanje i nipodaštavanje (I)
• Nikola Milovančev: O broju žrtava u Jugoslaviji 1941–1945, njihovo umanjivanje i nipodaštavanje (II)
• Nikola Milovančev: Zataškavanje jasenovačkih zločina

Izvor. STANjE STVARI