NDH i Nedićeva Srbija –„kvantum zločina“ i Zlatoje Martinov

Predstavljajući nedavno knjigu Zlatoja Martinova „NDH i Nedićeva Srbija – sličnosti i razlike“, posebno je naglašeno da je autor pokazao neodoljivu sličnost između Nezavisne države Hrvatske i Nedićeve Srbije.

To je učinjeno na tribini koja se odvijala pod naslovom „Protiv revidiranja istorije“, i to kao izraz težnje da se osudi delovanje novoistoričara koji, po tvrdnjama učesnika ove tribine, nastoje da daju drugačiju i revidiranu sliku istorijskih događanja u Srbiji u Drugom svetskom ratu.

Pri tome je afirmisano anti-revizionističko stanovište, koje je sadržano u tvrdnji da se analizom vladavine dva fašistička entiteta ( NDH i Nedićeva vlada), moglo utvrditi da su oni u svom funkcionisanju i načinu kako su sprovodili vlast bili gotovo identični i da su se razlike jedino javljale u odnosu tadašnje vlasti u Hrvatskoj prema Srbima, odnosno Nedićeve Srbije prema Hrvatima. A autor ove opskurne knjige posebno ističe da revizionisti zanemaruju zločine počinjene u Nedićevoj Srbiji stavljajući neopravdano u prvi plan ono što se događalo u Hrvatskoj. Pri tome se u najavi ove tzv. „uporedne analize“ ističe da današnji “novoistoričari“ gotovo u svakoj prilici u prvi plan ističu isključivo hrvatsku ustašku kolaboraciju sa nacističkom Nemačkom i Italijom, ostavljajući po strani, odnosno previđajući, ili svesno zanemarujući i marginalizovajući kolaboracionističku prirodu Nedićeve Srbije. Otuda se u javnosti stiče utisak o „ oduvek fašističkoj Hrvatskoj“ nasuprot „oduvek antifašističke Srbije“.

Insistira se da je autor ove knjige na osnovu nove građe pokazao neodoljive sličnosti NDH-a i Nedićeve Srbije. Zlatoje Martinov kaže da „ Novoistoričari pokušavaju da kažu, kako nije isto kad Pavelić ubija Jevreje i Rome i kad to u Srbiji čine Nemci. Ko ih je isporučio Nemcima?. Kod nas se zanemaruje činjenica da je više Jevreja nakon rata ostalo u Hrvatskoj u odnosu na Srbiju. Razlika u statusu NDH-a (satelitska država , kondominijum Italije i Nemačke) i Nedićeve Srbije( nemačko okupaciono područje), kao i razlika i u kvantumu počinjenih zločina nimalo ne umanjuje te sličnosti“.

Kako olako Zlatoje Martinov govori o različitom kvantumu zločina kao da se radi o usputnom statističkom nadigravanju, a ne o užasnim sudbinama stotina hiljada Srba , Jevreja , Roma i Hrvata koji su na najstrašniji način likvidirani u ustaškim logorima. Sve sličnosti između NDH-a i Nedićeve kolaboracionističke vlade o kojima govori Zlatoje Martinov gube smisao u sučeljavanju sa sistemom osmišljenog genocidnog terora i logora koji je bio u temeljima tzv. NDH-a.

Postoji još jedan veoma važan elemenat koji se odnosi na pokušaj Zlatoja Martinova da na simplifikatorski način pokuša da utvrdi sličnosti i razlike između NDH-a i Nedićeve kolaboracionističke vlade. Šta nam govore ovako izneti stavovi i neprikladno licitiranje, a koji treba da budu suprotstavljeni novoistoričarima i njihovom revidiranju istorijskih događaja u Drugom svetskom ratu na tlu Srbije, težeći da na uravnoteženiji i deideologizovan način progovore o prirodi i karakteru antifašističkog pokreta u Srbiji? Antirevizionisti uzimajući u obzir primer knjige Zlatoja Martinova nastoje da na najgrublji i ideološki ostrašćen način ostvare nemoguće: izjednače NDH-a, kao monstruoznu pseudodržavnu tvorevinu u kojoj je izvršen stravični genocid nad srpskim narodom u Jasenovcu i drugim stratištima, sa Nedićevom kolaboracionističkom vladom koja je imala nečasnu ulogu i neospornu odgovornost u sprovođenju holokausta nad Jevrejima koji su izvršili Nemci u logoru na Sajmištu, ali i njenim učešćem u borbi protiv anti-fašističkog pokreta u Srbiji.

Konsekvence ovako formulisanog antirevizionističkog stava mogu se videti u tekstu Žarka Ivkovića objavljenog u Večernjem listu 18. septembra 2018. godine u kome govori o „srbijanskom manipulisanju ratnim žrtvama ponajpre jasenovačkih“. On takođe kaže da se „zaboravlja da je isprva u nabrajanjima logorskih zločina na jugoslovenskim prostorima Jasenovac svrstan IZA beogradskog Sajmišta i Banjice. Oba su ta velika beogradska logora gde su masovno stradali srbijanski Židovi, posle gurnuta u drugi plan, a sva je odgovornost s kvislinških vlasti prebačena na nemačku vojnu upravu. Jasenovac je službenom Beogradu zlatni rudnik, poželjno političko sredstvo kakao bi relativizovao svoju krivnju za vojnu agresiju i zločine počinjene 1991-1995 „.

Ovako formulisani stavovi samo se skladno uklapaju u antirevizionističku koncepciju Zlatoja Martinova i njegovih zastupnika čija je glavna briga da se razbije neutemeljena fama o oduvek fašističkoj Hrvatskoj i oduvek antifašističkoj Srbiji. A to će se najlakše i najefektivnije učiniti što će se izjednačiti NDJH-a i Nedićeva Srbija bez obzira što je to samo izraz autorove ideološke isključivosti i ogoljenog politikanstva

Ovako formulisani stavovi samo se skladno uklapaju u antirevizionističku koncepciju Zlatoja Martinova i njegovih zastupnika čija je glavna briga da se razbije neutemeljena fama o oduvek fašističkoj Hrvatskoj i oduvek antifašističkoj Srbiji. A to će se najlakše i najefektivnije učiniti što će se izjednačiti NDJH-a i Nedićeva Srbija bez obzira što je to samo izraz autorove ideološke isključivosti i ogoljenog politikanstva. Zato i nije slučajno što možemo pročitati da je Jasenovac bio svrstan iza beogradskog Sajmišta i Banjice, jer je to logičan izraz korišćenja ideološke matrice koju istrajno primenjuju naši gorljivi antirevizionisti, ali i Zlatoje Martinov.

Ovakvom načinu borbe protiv revizionizma i novoistoričara može se slobodno priključiti i sledeći stav Ljubinke Trgovčević “Jer ako znamo da je Srbija bila jedna od prvih zemalja u Evropi koja je bila oslobođena od Jevreja- ili Juden frei- kao što je saopštio nemački general Beme- onda se može reći da su i Srbi sprovodili Hitlerovu politiku prema Jevrejima. Ni Srbi nisu potpuno čisti. Naravno to je radila okupaciona vlada Milana Nedića, ali su mnogi Srbi u tome učestvovali, ne svi. Isto se odnosi i na Oluju, nisu ni svi Hrvati bili za Oluju, niti su učestvovali u tužnoj tragediji Srba iz Hrvatske. Ali zaista je teško izjednačiti Oluju i Holokaust posebno ako se uzme u obzir kako je Srbija za vreme nemačke okupacije postupala prema Jevrejima“.

Može zvučati utešno što po rečima Ljubinke Trgovčević ipak nisu svi Srbi sprovodili Hitlerovu politiku prema Jevrejima, a ona pri tome ne govori da je Oluja bilo klasično etničko čišćenje Srba iz Hrvatske, već je to za nju „tužna tragedija“ kao da se ne radi o surovom i dobro osmišljenom i pripremljenom progonu gotovo celokupnog srpskog življa sa prostora Hrvatske, u kojoj su oni bili sve do pojave HDZ-a konstutivni narod.

Ovakvi stavovi se u potpunosti uklapaju u ovaj neprihvatljivi konstrukt Zlatoja Martinova o izjednačavanju ( uz neke za njega neznatne razlike) NDH-a i Nedićeve Srbije koji je u osnovi njegovog suprotstavljanja revizionizmu novoistoričara. Za ovu priliku od posebne je važnosti stav koji je iznela Miriam Štajner Avicer dugogodišnja članica odbora za proglašenje pravednika među narodima „ Genocid koji su vršili ustaše ne može se uspoređivati s onim što su činili kolaboracionisti u drugim delovima tadašnje Jugoslavije. A osim pojava generalnog negiranja ustaških zločina, zabrinjavajuće je i ‘priznavanje’ genocida nad Židovima uz negiranje genocida nad Srbima i Romima. Zbog toga me i čudi indolencija vlasti koja na to ne reagira ili reagira preslabo“.

Postoji još jedan izuzetno važan elemenat u nastojanjima Zlatoja Martinova da nam ukaže na sličnosti i razlike NDH-a i Nedićeve kolaboracionističke vlade, a odnosi se ne pokušaj uspostavljanja ravnoteže između ove dve kvislinške tvorevine, ali i negiranja genocida počinjenog nad srpskim narodom u NDH-a što se ne može prihvatiti ako se poštuju elementarni principi objektivnosti i poštovanja elementarnih istorijskih činjenica

Postoji još jedan izuzetno važan elemenat u nastojanjima Zlatoja Martinova da nam ukaže na sličnosti i razlike NDH-a i Nedićeve kolaboracionističke vlade a odnosi se ne pokušaj uspostavljanja ravnoteže između ove dve kvislinške tvorevine, ali i negiranja genocida počinjenog nad srpskim narodom u NDH-a što se ne može prihvatiti ako se poštuju elementarni principi objektivnosti i poštovanja elementarnih istorijskih činjenica. Stavovi koje je istoričar Kosta Nikolić izneo u knjizi „Saveznici, četnici i partizani u Drugom svetskom ratu“ ukazuju na genezu uspostavljanja ove ravnoteže koja ima svoje zagovornike i danas, a koji se posebno javljaju pod okriljem odlučne borbe protiv revizionizma antifašističke borbe .

Upravo Kosta Nikolić ukazuje na značaj istorijske dimenzije ove pojave.“ Nije ni slučajnost to što su već od oktobra 1941. hrvatski političari kritikovali Bi-Bi-Si zbog učestalih napada na Pavelićev režim: zbog asocijacija koje nanose štetu hrvatskom narodu u savezničkoj javnosti. Zatim se postepeno uspostavlja ravnoteža pojačanim napadima na generala Milana Nedića i iz hrvatskih i britanskih krugova koji su ga stavljali u isti red sa ustaškim poglavnikom, mada je službeni stav Forin Ofisa bio da se u slučaju srpskog generala radi o nametnutoj kolaboraciji. Tako je Nedić sve više postajao personifikacija „ srpskog fašizma“. Radi nacionalne ravnoteže, članovi HSS svrstavani su u njegove redove, a Pavelić i Nedić su izjednačavani“.

Niko ko na objektivan način razmatra problem pokušaja revizije istorije Drugog svetskog rata ne može negirati da se javljaju težnje da se dovedu u pitanje osnovnje istorijske činjence o prirodi i karakteru atifašističke borbe u Srbiji. Ali to u isto vreme ne znači da se može na način kakao to čini Zlatoje Martinov izjednačavati NDH-a i Nedićev kolaboracionistički režim. Ne radi se ovde o kvantumu zločina koji su počinjeni u logorima i stratištima NDH-a kao onog činioca koji po Zlatoju Martinovu razlikuje ove dve kvislinške tvorevine, već o NDH kao oličenje pseudo-države zasnovane na bestijalnim zločinima i genocidu nad srpskim i jevrejskim narodom. Tu se nikakva ravnoteža ne može i ne sme nikada uspostavljati.

Autor: Marinko M. Vučinić

Izvor: NSPM