Pozivi na pokolj sa propovedaonica

Zverstva Pavelićevih ustaša 1941, u skladu s programom o etničkoverskoj „čistoći“, podsticani su stalnim pozivima na rasnu mržnju koji su stizali sa propovedaonica katoličke crkve

U Encyclopaedia Britannica piše: „Pokolj Srba za vreme Drugog svetskog rata prevazišlo je, u smislu divljeg nasilja, jedino masovno istrebljenje poljskih Jevreja.“ O tom bestijalnom divljanju ustaških dželata ostala su bezbrojna svedočenja i to svedočenja saveznika Pavelićevog režima.

Sistematičnost i efikasnost ustaških zločinaca bila je takva da je uznemirila čak i hitlerovske okupacione vlasti koje se nalaze u hrvatskom sektoru pod kontrolom Nemačke. U decembru 1942. general Edmund Glez fon Horstenau obaveštava maršala Slavka Kvaternika – komandanta Hrvatskih oružanih snaga – da će predložiti Hitleru da smeni poglavnika vladom koju će voditi Vladko Maček, a to zbog toga što „sam tokom posljednjih godina doživio toliko strašnih stvari, ali se ništa ne može uporediti sa zločinima koje su počinili Hrvati“.

U jednom izveštaju iz istog perioda, koji je upućen glavnoj nemačkoj komandi iz 718. pešadijske divizije, piše da je ustašku pukovniju „Francetić“ razoružala nemačka vojna policija zato što je odgovorna za zverstva izvršena nad srpskim narodom, i da su vojnici Vermahta osudili nekoliko ustaša koji su bili krivi za masakre, među kojima i katoličkog sveštenika Matu Gavranovića.

Šef nemačke obaveštajne službe za jugoistočnu Evropu, Vilhelm Hetl (Wilhelm Httl), koji je pod pseudonimom Valter Hagen objavljivao knjige, zapisaće u svojim memoarima:

„Prava smrtna mržnja izražavana je protiv Srba i Jevreja (Hrvatske) koji su službeno proglašeni fogelfrei, tj. s njima se moglo raditi što god želite i nekažnjeno ih ubijati… Pokolji kakvim do tada nije bilo ravnih organizovani su u ljeto 1941… Sistematski su uništavana čitava sela… Čitava područja (Hrvatske) bila su izložena masovnim ubistvima.“

Kapetan Vermahta Artur Hefner 1. marta 1942. godine podnosi izveštaj generalu Glez fon Horstenauu u kojem piše:

„Prije otprilike nedjelju dana u selima Drakulići i Šargovac u okolini Banjaluke, ubijeno je oko 2.300 osoba, uglavnom žena i djece. Da bi opravdale ovu akciju ustaše su se pozvale na činjenicu da je stanovništvo ovog područja planiralo miniranje rudnika uglja ‘Lauš’. U stvari, uzrok ovog novog pokolja su redovnici jednog obližnjeg franjevačkog samostana…

Prije otprilike dvije nedjelje glava jednog partizana izložena je na vrhu jednog koca na glavnom trgu u Brčkom, po običaju iz turskog doba. Kada su Hrvati zatražili objašnjenje ovog varvarskog čina kod kotarskog načelnika, ovaj im je odgovorio na čudan način, objašnjavajući da je ta odrubljena glava izložena na kocu samo radi identifikacije zato što se vjerovalo da se možda radi o glavi vođe ustanka u Srbiji, generala Draže Mihailovića… “

Nemačkog kapetana, autora ovog izveštaja posebno pogađa bojazan od neminovnog i potpunog „bankrota uprave i privrede“ hrvatske države, uzrokovanog „ukupnom nesposobnošću ustaškog režima“, bankrota koji će se „nesumnjivo štetno odraziti na interese Rajha, čija je sila jedina zaštita ovog režima“.

Talas pokolja koje su ustaše diktatora Pavelića pokrenule u proleće-leto 1941. u skladu s programom etničkoverske „čistoće“, potiču stalni pozivi na rasnu mržnju koje širi poglavnikova propaganda, a često i propovedaonice katoličke crkve. U proleće 1942. – prema proceni kardinala Ežena Tiserana – broj žrtava pokolja već je prešao 350.000. Početkom 1943. ovaj zverski krstaški rat poprimiće obeležja protiv partizanskog rata, zadržavajući još uvek originalno etničkorasno obeležje. Na kraju ustaške diktature, 1945. godine, broj žrtava u balkanskom Holokaustu biće procenjen između 700.000 i jednog miliona, tj. između 10 i 15 odsto ukupnog stanovništva Nezavisne Države Hrvatske (procenat koji se penje na 30-40 odsto ako se uzme u obzir samo srpsko stanovništvo).

Brojku od preko 700.000 žrtava britanska vlada je smatrala prihvatljivom već u maju 1943, i pominje se u vestima BBC, ali je pominju i nacistički izvori. Herman Nojbaher, specijalni ataše Adolfa Hitlera za balkanske poslove, piše:

„Kad vođe ustaškog pokreta izjavljuju da su istrebili milion Srba, računajući tu novorođenčad, žene, starce i decu, mislim da se hvališu. Prema izvještajima koje sam dobio, procjenjujem da broj nezaštićenih osoba koje su ubijene nije veći od tri četvrtine miliona.“ O preko milion ubijenih Srba piše, međutim, Dizionario Enciclopedico Treccani (tom VI, 496).

I nemački istoričar Valter Gerlic će pisati: „Nažalost, jedna od prvih mjera koje je primijenio katolički ustaški režim bio je užasni vojni poduhvat istrebljenja uperen protiv stanovništva koje je pripadalo grkopravoslavnoj vjeroispovjesti.“

Generalmajor Ernst Fik, komandant SS brigade u izveštaju, koji je 16. maja 1944. uputio vrhovnom komandantu Es-Es trupa, rajhsfireru Hajnrihu Himleru, napisao je:

„Ustaška strana je katolička. Loše je vođena, nema discipline, nije pouzdana u borbi i poznata je po tome što je pobila balkanskim metodima između 600.000 i 700.000 osoba različite vjere i različitih političkih mišljenja… Sami sebe su nazvali ‘hrvatski Es-Es.“

Svedočenja o etničko-verskim pokoljima od strane ustaša davali su i italijanski vojnici koji su u Hrvatskoj bili u okviru musolinijevskih okupacionih trupa. Prilikom dolaska u Ljubinje italijanski vojnici iz divizije Cacciatori delle Alpi (Alpski lovci) nalazili su gomile leševa s izvađenim očima, decu s odsečenim stopalima, rasporene trudne žene.

Pukovnik Đuzepe Anđelini, komandant jednog puka divizije Re (Kralj), zapisaće u svojim memoarima: „Na hiljade Srba bjehu osljepljeni i zvjerski mučeni, čitave porodice su masakrirane bez ikakvog obzira na pol i dob. Organizatori i izvršioci često su slavili klanje veselo se časteći, kao kad su avgusta 1941. proslavili ubistvo sina direktora srednje škole u Gospiću, koji je bio njihova hiljadita žrtva.“

Svojevrsna svedočanstva su i izveštaji italijanskih novinara poslatih u Hrvatsku, koji su objavljivani uprkos cenzuri italijanskog fašističkog režima. Dopisnik Roberto Batalja, na primer, piše: „Hrvati su pokrenuli čin potpunog uništenja Srba i gotovo da su uspjeli u tome.“ Dopisi Korada Zolija, koji su objavljivani u bolonjskom dnevnom listu II Resto del Carlino, opisuju ustaške pokolje i optužuju aktivnu saradnju franjevačkih fanatičnih i surovih fratara sa njima.

SVEDOČENjE GENERALA

General Furio Montićeli, u to vreme komandant divizije Sasari, izjavio je dnevnom listu Il Tempo od 9. do 10. septembra 1953:

„Dvadest godina mržnje eksplodirale su u pokolju koji je u kratkom vremenskom razdoblju rezultirao istrebljenjem 350.000 Srba i više desetina hiljada Jevreja… Svi oni su ubijeni u nevjerovatnim mukama… Sve može lako da se utvrdi i da se pokaže u svoj grozoti… Užas koji su ustaše počinile nad srpskim djevojkama prevazilazi svaku pomisao… Stotine fotografija potvrđuju zločine koje su pretrpjele malobrojne preživjele: ubodi nožem, iščupani zubi i jezik, izvađene oči, odsječene dojke, sve to se dešavalo nakon što su bile silovane. Preživjele smo prihvatali u naše bolnice radi liječenja…“

Autor: MARKO AURELIO RIVELI

Izvor: VEČERNjE NOVOSTI