Sjećanje na ustaške žrtve: Služen parastos u Ljubljenici

U nedjelju 27.8.2017. u selu Ljubljenici, opština Berkovići, o. Aleksandar Gajić, paroh dabarski i stolački služio je parastos srpskim žrtvama genocida  iz toga ugašenog sela, iz porodica Gelo i Vukosav. koje su komšije Hrvati i muslimani žive spalili u jednoj pojati. Spaljivanje su preživjele Spasenija Gelo sa teškim opekotinama kojima je podlegla i djevojčica Slavojka Vukosav, kasnije udata Dulać, koja je umrla prošle godine u Novom Sadu.

Žene i djeca su živi zapaljeni u jednoj štali u Ljubljenici, 28. avgusta 1941.  na pravoslavni praznik Velika Gospojina.

Ljubljenica je malo selo u istorijskoj župi Dubrave, u Donjoj Hercegovini. Do 1992. bila je u sastavu opštine Stolac, a sada pripada Berkovićima, Republika Srpska.

Selo je popisano u prvom turskom defteru Hercegovine 1474/77.

Na pravoslavnom groblju su sačuvani spomenici srpskih starosjedilaca, a pod najvećim od njih leži Vukosav Crijepović.

Većina seljana se vremenom poturčila a u pravoslavnoj vjeri su ostale porodice Gelo i Vukosav, koje su imale veliko bogatstvo u zemlji i stoci.

Od 18. vijeka u Ljubljenicu se doseljavaju i brojne katoličke porodice. Vjerska mržnja prema pravoslanim Srbima, zavist i pohlepa komšija muslimana i katolika bili su razlog njihove odluke da iskorijene svoje komšije.

Selo Ljubljenica, mjesto zločina (označeno crvenim) na googlemaps.com

Poznata su imena 44 žrtve, od kojih je 23 sa prezimenom Gelo. Oni su potpuno istrebljeni, a prezime ugašeno.

Iz porodice Vukosav, ubijena je 21 žrtva. Odrasli srpski muškarci iz sela, njih 10, prezimena Vukosav i Gelo, poubijani su uoči Vidovdana, 27. juna 1941. na Šćepan Krstu, i bačeni u jami Barov do.

Mjesto zločina

Žene i djeca su živi zapaljeni u jednoj štali u Ljubljenici, 28. avgusta iste godine na pravoslavni praznik Velika Gospojina. Iz plamena je iskočila i pobjegla jedino devetogodišnja Slavojka Vukosav.

U svom svjedočenju iz 1990. godine, koje je snimljeno VHS kamerom, Slavojka je opisala kako se dogodio ovaj zločin.

Natpis na spomeniku na mjestu zločina

Komšije Hrvati i muslimani su ih istjerali iz kuća, pod izgovorom da ih „sele u Srbiju“ i uz batine potjerali ka pojati porodice Gelo.

Tu su ih sve zatvorili.

Krov pojate je bio od ražove slame, a zločinci su ubacili i dodatne bale. Ispred vrata su stajali zločinci sa gvozdenim vilama.

Njima su u vatru vraćali žive buktinje, mučenike koji su iskakali iz zapaljene pojate.

Jednu djevojku su prethodno silovali.

Slavojkinog brata, koji je iskočio iz štale, ubili i bacili ponovo u plamen.

Sa teškim ranama bila je preživjela i Spasenija Gelo, ali je poslije nekog vremena umrla.

Grobnica žrtava i spomenik na groblju

Prema iskazu grupe svjedoka, tom prilikom su sagorjeli:

Vukosav Cvijeta, Dara, Slavko – dječak od 15 godina, Stoja – djevojčica od 10 godina, Nasta, Cvija, Danica, Slavko – dijete od 8 godina, Anđelko – dijete od 8 godina;

Gele Petra, Anđa, Ljubica – dijete od 4 godine, Mara, Milenko – dijete od 8 godina, Milenka – djevojčica od 6 godina, Ljubica – djevojčica od 2 godine, Danica, Branko – dječak od 15 godina, Milenko – dječak od 12 godina, Anđa -djevojčica od 2 godine, Vlado – dječak od 12 godina i Boro – dječak od 10 godina. (Arhiv Jugoslavije, ZKRZ BiH, inv. br. 55.226.)

Stari spomenici na Ljubljeničkom groblju

Zločin su izvršile hrvatske ustaše, komšije žrtava.

Predvodili su ih Baldo Bošković – Krakić, Smajo Rizvanović, Stojan Maslać, Hasan Bajgorić – Hodža, Božo Papac i drugi.

Oko pojate koja je gorila, zločinci su podvrskivali na krike mučenika, a na obližnjoj poljani hrvatske djevojke su igrale u kolu i pjevale.

Kada su se utišali krici žrtava, jedna žena iz porodice Raguž je pozvala zločince na čast u svoju kuću riječima:

„Pos’o ste dobro obavili! Sad’ možemo na kafu!“

Tako su pjesmom, igrom i čašćavanjem proslavili zločin koji su počinili.

Odmah zatim, podjelili su imanja svojih žrtava, onako kako su se prethodno bili dogovorili.

Priredio: Milenko Jahura
Predsjednik Srpskog nacionalnog društva Prebilovci
(Jadovno)

Izvor: Slobodna Hercegovina

Vezane vijesti:

Jahura: Žene i djeca iz Ljubljenice živi spaljeni na Veliku Gospojinu

Zločin hrvatskih ustaša nad Srbima hercegovačkog sela …

Krvavi kamen hercegovački: Krvavi Božići – Jadovno 1941.

Sedamdeset godina od ustaških zločina u Raškoj gori i …

Hercegovina – Jadovno 1941.