Savo Štrbac: Invazija na svoju teritoriju

“Danas sam dobio hitne depeše o Zagrebu. To je veoma teška vest za nas. U jednom članu tog zakona se govori o agresiji Srbije i dela stanovnika Hrvatske, misli se na Srbe koji su prihvatili velikosrpsku politiku, a to je za Srbe veoma teško”. Ovo je odgovor predsednika Srbije A. Vučića na novinarsko pitanje da li je sa hrvatskim premijerom A. Plenkovićem, sa kojim se za vreme ovogodišnjeg zasedanja GS UN sastao u Njujorku, razgovarao o zakonu o braniteljima, kojeg su dan ranije jednoglasno podržali saborski odbori za veterane i za zakonodavstvo.

Da nije Vučić reagovao, teško da bi u Srbiji, a i šire, čuli za ovaj predlog zakonskog teksta. Pre nego se pojavio pred saborskim odborima,  nacrt ovog zakona je bio i na javnoj raspravi bar godinu dana, a 4. avgusta ove godine, uoči “dana pobjede”, njegov predlog usvojila je i Vlada RH.

Dan posle Vučića oglasio se  i predsednik SDSS i Srpskog narodnog vijeća, ujedno i zastupnik u Saboru, Milorad Pupovac, izjavivši da je predloženi zakon o braniteljima neprihvatljiv za Srbe u Hrvatskoj jer se njime žele ozakoniti neka pitanja koja su bila dio ratne propagande.

Sporna odredba nalazi se već u prvom članu pomenutog zakona i glasi: “Hrvatski branitelji iz Domovinskog rata su branili i obranili Republiku Hrvatsku unutar međunarodno priznatih granica od oružane agresije koju je izvršila Srbija, Crna Gora, JNA i paravojne postrojbe iz BiH uz pomoć velikog broja pripadnika srpske nacionalne manjine u Repuplici Hrvatskoj, organizirane i predvođene velikosrpskom politikom”. Koliko god izgledala nestvarno, nerealno i navijački, ovakva definicija rata devedesetih sa hrvatske strane nije ništa novo.

JNA  devedesetih u Hrvatskoj  nije mogla izvršiti agresiju na sopstvenu teritoriju, iz prostog razloga što je bila jedina legitimna i regularna vojska u državi SFRJ, u čiji sastav je ulazila i RH, kao što ni Srbi iz Hrvatske nisu mogli izvršiti agresiju na državu čiji su bili jedan od dva konstitutivna naroda.

U preambuli deklaracije o domovinskom ratu, izglasanoj na sednici Sabora 17. oktobra 2000. godine, piše: “potvrđujući da je na Republiku Hrvatsku oružanu agresiju izvršila Srbija, Crna Gora i JNA s oružanom pobunom dela srpskog pučanstva u Republici Hrvatskoj”, a u tački 2. i ovo: “Republika Hrvatska vodila je pravedan i legitiman, obdrambeni i oslobodilački, a ne agresivni i osvajački rat prema bilo kome u kojem je branila svoju teritoriju od velikosrpske agresije unutar međunarodno priznatih granica”.

U hrvatskoj Vikipediji pod odrednicom “domovinski rat” u prvom stavu piše: “domovinski rat bio je odbrambeno-oslobodilački rat za neovisnost i celovitost hrvatske države protiv agresije udruženih velikosrpskih snaga – ekstremista u Hrvatskoj, BiH (posebno Republike Srpske), JNA te Srbije i Crne Gore. Domovinskom je ratu predhodila pobuna dela srpskog pučanstva u Hrvatskoj – takozvana balvan revolucija – koja je izbila u avgustu 1990. i usled koje su se na više strana dogodili manji oružani incidenti.” Ista ili slične formulacije koriste se i u školskim udžbenicima i u svakodnevnoj medijskoj, političkoj, diplomatskoj i svakoj drugoj komunikaciji.

Akt agresije, prema Rezoluciji GS UN broj 3314 iz 1974, predstavlja invaziju ili napad oružanih snaga jedne države na teritoriju druge države ili svaka vojna okupacija, makar i privremena, koja proiziđe iz takve invazije ili napada, ili aneksija teritorije ili dela teritorije druge države upotrebom sile.

JNA  devedesetih u Hrvatskoj  nije mogla izvršiti agresiju na sopstvenu teritoriju, iz prostog razloga što je bila jedina legitimna i regularna vojska u državi SFRJ, u čiji sastav je ulazila i RH, kao što ni Srbi iz Hrvatske nisu mogli izvršiti agresiju na državu čiji su bili jedan od dva konstitutivna naroda. Po srpskom viđenju, u Hrvatskoj se devedesetih godina prošlog veka desio građanski rat između dva njena konstitutivna naroda radi ostvarenja određenih političkih ciljeva.

Vlasti u SRJ, SCG i R. Srbiji znale su i za deklaraciju o domovinskom ratu i za definiciju rata u udžbenicima i enciklopedijama i za presude hrvatskih sudova (i sam sam često u javnim nastupima govorio o ovakvim formulacijama i njihovim mogućim posledicama), pa se postavlja pitanje zašto se i ranije nije reagovalo sa viših i najvišeg nivoa vlasti pomenutih država? Sa duže vremenske distance teže je uticati na menjanje deklaracija, zakona, udžbenika, enciklopedija…, a posebno svesti jednog naroda. Teže jeste, ali ne i nemoguće.

Politika, 26. septembar 2017, štampano izdanje

Vezane vijesti:

Novi Hrvatski zakonu o ratu: Srbi su agresori?