NATO napadi na Srbiju 1999. godine doveli su do zagađenja najotrovnijim supstancama, među kojima se ističu polihlorobifenili (PCB), koji su visokokancerogeni i odgovorni za imunološke bolesti – navodi se u sakrivenom i cenzurisanom izvještaju Senegalca Bakarija Kantea, šefa Misije programa UN iz 1999. godine, koji se bavi stravičnim posljedicama bombardovanja.
U ovom ivještaju, koji nikada nije objavljen u UN, naglašava da je jedan litar polihlorobifenila dovoljan da se zagadi milijarda litara vode!?
PCB se nalazi u električnim transformatorskim stanicama i u brojnim naftnim rafinerijama koje su bile meta NATO-a, stoji u ovom sakrivenom izvještaju iz 1999. godine, uz napomenu da je bombardovanje brojnih fabrika u kojima su upotrebljavani teški metali izazvalo, između ostalog, i širenje kadmijuma i metilizovane žive (najotrovniji oblik žive). Riječ je o metalima koji ostaju otrovni čak ako se i raznesu na prostoru od više hiljada kilometara. Rezultat je – zatrovanost Dunava.
„Prema raspoloživim podacima, snage NATO-a upotrijebile su municiju sa osiromašenim uranijumom gađajući vojne i civilne ciljeve.
Upotrijebljena je municija kalibra 30 milimetara. Ova vrsta municije je nuklearni otpad i njegova upotreba je veoma opasna po zdravlje. Upotreba ove municije ima užasne posljedice po stanovništvo, jer, osim tjelesnih povreda, uzrokuje radiološku kontaminaciju. Ta kontaminacija ima toksične i radijacijske posljedice koje uzrokuju kancer“, piše u Kanteovom koji je tokom maja 1999. godine upućenom generalnom direktoru UNEP-a Klausu Topferu.
Kante navodi da „prilikom upotrebe (eksplozije) oružja sa osiromašenim uranijumom nastaje uranijumski oksid (U308 i UO2) kao i, između ostalog, veoma reaktivni gasovi radijum i radon“.
„Oksidne čestice su širine između 0,5 i 5 mikrona i vjetar može da ih raznosi na udaljenost od više stotina kilometara. Pošto u regionu Jugoslavije najčešće duvaju sjeverozapadni vjetrovi, to praktično znači da zagađenje ide od Jugoslavije ka Mađarskoj, Njemačkoj, Hrvatskoj i BiH ili ka Albaniji, Bivšoj Jugoslovenskoj Republici Makedoniji i Grčkoj“ – upozorava Kante.
O ovom šokantnom, ali sakrivenom i prećutanom izvještaju pisao je američki nezavisni novinar Robert Parsons, izvještač iz međunarodnih institucija u Ženevi. Parsons je uspio da dobije Kanteov izvještaj od svog izvora u UNEP-u i 17. juna 1999. objavio njegove dijelove u ženevskom dnevniku „Kurijeu“.
Sada je taj izvještaj opet aktuelizovan, a Parsons za „Vijesti“ svjedoči o tome kako su se u kancelarijama UN, u atmosferi unutrašnjeg razdora, cenzurisali i „frizirali“ izvještaji o zdravstvenim posljedicama upotrebe oružja sa osiromašenim uranijumom na Balkanu.
Bakari Kante 12 dana boravio je tokom bombardovanja u maju 1999. u Srbiji, u okviru misija drugih agencija iz sistema UN i izvještavao UNEP o ekološkom užasu: „Atmosfera i tlo u bivšoj SR Jugoslaviji trajno su zagađeni otrovnim materijama zbog bombradovanja industrijsko-hemijskih kompleksa i zbog upotrebe oružja sa osiromašenim uranijumom“.
Izvještaj je kategoričan u ocjeni da će naredne generacije koje žive na bombradovanom tlu patiti od kancerogenih oboljenja, leukemije, kao i da će biti povećan broj spontanih pobačaja kod trudnica i deformiteta novorođenčadi.
Klaus Topfer, generalni direktor UNEP-a, naredio je da se od javnosti sklone saznanja o ekološkoj katastrofi u Srbiji bez presedana u evropskoj istoriji – navodi Parsons.
„Dok je NATO na sve strane trubio o svojoj `humanitarnoj intervenciji`, izvještaj Kanteov govorio je o ekološkoj katastrofi bez presedana u evropskoj istoriji – kaže Parsons i navodi da je Kanteov izvještaj, čim je predat, klasifikovan u UN i sklonjen od javnosti i da je vjerovatno završio u sjedištu UNEP-a u Najrobiju.
On otkriva da mu je jedan neposredno upućeni diplomatski izvor prenio da je u julu 1999. jedna grupa švajcarskih naučnika došla do još dramatičnijih zaključaka o posljedicama bombardovanja. Njihovo istraživanje bilo je dio aktivnosti diplomatske grupe FOKUS koju su činili Švajcarska, Austrija, Rusija i Grčka: „Pošto je Švajcarska bila ta koja je pokrivala sve troškove, ostali članovi grupe su morali da ćute“ – tvrdi Parsons.
I drugi izvori potvrđivali su ove izvještaje. Već u februaru 2000. godine podaci holandske vlade u glavnim crtama podudarali su se podacima američke nevladine organizacije MTP (Militari toksik projekt). MTP je naime u januaru 2000. godine tražila od vlade SAD da skine oznaku tajnosti sa dosijea o upotrebi otrovnih supstanci na Kosovu. MTP je dobila dosije 30. januara 2000. godine i na osnovu njega izračunala da je na Kosovo bačeno 9,45 tona nuklearnog otpada?!
Osnivane su i druge grupe sa ciljem da sačine izvještaj o posljedicama bombardovanja. Kad je došao na čelo Balkanske radne grupe (BTF), koja je imala zadatak da sastavi novi izvještaj o zagađenosti osiromašenim uranijumom tokom 1999. godine, Peka Havisto je doveo još dva Finca – Henrika Slotea i Pasia Rinea – prenosi „Novi standard“.
„Bila je to zaista izvanredna ekipa koja je shvatila suštinu situacije u kojoj se našla, a koja može da se svede na sljedeće: dok su oni željeli da objave istinu – NATO je htio da je sakrije. Kad god su pokušali nešto da istraže, našli su na meti NATO-a. UNEP je, dakle, bio pod vojnim pritiscima. Havisto i njegovi saradnici razmišljali su na sljedeći način: `Ukoliko pokušamo da uradimo posao kako treba, bićemo smijenjeni i istraživanje će biti zaustavljeno. Bolje je onda da uradimo nešto, da otkrijemo bar dio istine`“- objašnjava Parsons.
Zahvaljujući takvom načinu rada Havistove ekipe, upravo je Balkanska radna grupa u okviru UNEP-a bila ta koja je 16. februara 2001. uzbunila svjetsku javnost objavivši da je na Kosovo bačen „prljavi“ uranijum. Tada je saopšteno da je analiza 340 uzoraka tla, vode itd. pokazala prisustvo transuranijumskih elemenata kao U-236 i tragove plutonijuma i fisionog procesa. Prisustvo plutonijuma potvrdile su dvije laboratorije – Švedski institut za radiološku zaštitu i Švajcarska laboratorija AC-Speiz.