Ranko Radelić: SUMMA CUM LAUDE za samovoljnu i virtuelnu refleksiju stvarnosti

Ono što Aleksandru Korbu služi kao labavi alibi za poricanje genocida, za nas je ustvari dragocjena dijagnoza, upozorenje, pa i svojevrsni motivacioni faktor za stvaranje sveobuhvatne nacionalne strategije. Podrazumijeva se, ako bude političke volje i dovoljno uspravnih za takav poduhvat.

Tekst SUMMA CUM LAUDE je izvod, poglavlje od 273.-291. stranice iz knjige „Fragmenti“ /Radelić, Ranko, FRAGMENTI – Izbor tekstova i izlaganja 2011. – 2020.,1. izdanje, Biblioteka Zadužbina, knjiga 10, Zavičajno udruženje “Bilogora“, Beograd, 2020.(7528), 400 str./ koja se bavi etnologijom, kulturom i istorijom istočne Bilogore, sa akcentom na stradanju Bilogoraca u 20. vijeku. Knjigu u pdf formatu možete preuzeti na ovom linku.

Sa malo vještine u baratanju internet pretraživačima može se saznati i sa kim se sve ljubavisala komšijina prababa, pod uslovom da je to neko primjetio i zabilježio. Takvi sadržaji su trajniji i od knjiga i od država, a biće, po svoj prilici, trajniji i od civilizacija. Znanje se seli u digitalnu formu i ono što se ne nađe na internetu, kao da nije ni postojalo.

Ako na guglu latinicom ukucate Ceca, dobićete za 0,55 sek. oko 36.900.000  rezultata, za odrednicu Bilogora Srbi svega 27.700, a za ispis ćirilicom još i manje, svega 7.200 za 0,49“. Sve nam to govori da su Srbi rijetka pojava u Bilogori, ali i da se relativno lako može doći do znanja koja su o njima ovdje pohranjena. Tako je tzv. „napredna pretraga“ od početnih 4.940 rezultata za odrednicu Grubišno Polje april 1941 ubrzo dovela do odgovora na upit, ovaj put na njemačkom jeziku:

Am 24. April 1941 begab sich der Chef des UNS, Eugen Kvaternik mit einem Trupp aus etwa 30 ehemaligen Emigranten nach Slawonien. Im Ort Grubišno Polje wurde die Gruppe durch örtliche Ustaša-Mitglieder verstärkt (s. Karte 10). Die integrierte Einheit nahm nun eine Verhaftungsaktion gegen die serbische Bevölkerung der Gegend vor. Allein in Grubišno Polje wurden rund 500 Männer in einer Schule interniert. Die Behandlung der Gefangenen war extrem brutal. Augenzeugen zufolge verkündete Kvaterniks Stellvertreter, Ivica Šarić, den Gefangenen, dass „Četnici― künftig keinen Platz mehr in Kroatien hätten. Die Mehrzahl der in der Region gemachten Gefangenen wurde in das im Gebäude einer Getreidemühle eröffnete Gefangenenlager Danica verbracht. Nur in Ausnahmefällen wurden die Gefangenen umgebracht.

Već je prve sekunde na osnovu broja 500 Männer bilo jasno da je autor negdje pogriješio i naveo 24. umjesto 26. aprila:

24. aprila 1941. godine šef UNS-a Eugen Kvaternik otišao je u Slavoniju sa grupom od oko 30 bivših emigranata. U Grubišnom Polju su grupu ojačali lokalni pripadnici ustaša (v. mapu 10). Integrisana jedinica je upotrebljena protiv srpskog stanovništva na tom području. Samo u školi u Grubišnom Polju zatvoreno je /internirano/ oko 500 muškaraca. Postupanje sa zatvorenicima bilo je izuzetno brutalno. Prema izjavama očevidaca, Kvaternikov zamenik Ivica Šarić poručio je zatvorenicima da „Četnicima u budućnosti više neće biti mjesta u Hrvatskoj“. Većina zarobljenika iz regiona odvedeni su u logor Danica, koji je otvoren u mlinu za žito. Zarobljenici su ubijeni samo u izuzetnim slučajevima.

U blizini ovog pasusa nalazila se i pomenuta mapa čiji insert donosimo, a koja je u dokumentu potpisana sa – Karte 10: Die im Kapitel behandelten Schauplätze früher Massaker. /Mjesta ranih pokolja tretiranih u ovom poglavlju/

Bio je potreban još dio sekunde da se po pročitanom pasusu pročita i sam autor i njegov spisateljski metod, gdje ide prvo red aljkavo pomenute istine, pa pokušaj alibija za počinitelje i na kraju laž u funciji opravdanja samog sebe zbog alibija. U tekstu se posredno sugeriše da su ustaše zarobile četnike, a ne odvele Srbe civile u svima poznatoj noćnoj raciji od 26. na 27. april 1941. godine.

Pasus o Grubišnom Polju nalazi se od 214-215 stranice teksta čije zaglavlje pokazuje da se radi o disertaciji Aleksandera Korba za dobijanje akademskog stepena doktora filozofije pod naslovom:¹

U sjenci Drugog svetskog rata. Ustaško masovno nasilje nad Srbima, Jevrejima i Romima u Hrvatskoj 1941–45.

U vrijeme pisanja Korbovog doktorata (2010) već se moglo pronaći desetine referenci koje su upućivale na činjenicu da su većina od preko 500 uhapšenih završili život i ubijeni u Jadovnu i na otoku Pagu, te da se „samo u izuzetnim slučajevima“ desetak njih spasilo. Korb čak navodi dvotomni rad Đure Zatezala iz 2007. u pregledu korišćene literature, iako je gotovo sigurno da ni korice tog rada nije vidio, već tek popis referenci u nekoj tematskoj bibliografiji.

Iako je ovaj bilogorski primjer jedan od najmanjih propusta u radu istoričara Korba, naučnici zaduženi za vrednovanje njegovog naučnog rada, profesori Jerg Baberovski, Kiran Klaus Patel i Mihael Vilt jednoglasno su mu dodijelili najvišu moguću ocjenu summa cum laude /sa najvećom pohvalom/.

Korb je bio stipendiran iz jevrejskih izvora² tako da rad sa najvišom ocjenom na Humbolt Univerzitetu u Berlinu stiže početkom 2011. i do Komisije fondacije Aušvic, koja odlučuje o nagradi za najbolje akademsko ostvarenje u oblasti istraživanja nacističkih ratnih zločina. Nekome je ovdje, izgleda odmah bilo jasno o čemu se radi, pa disertaciju šalju na vještačenje i ocjenu profesoru dr Bošku Bojoviću na Univerzitet EHESS u Parizu, koji je i naučni savetnik Balkanološkog instituta SANU. Bio je dovoljan i segment tog Izvještaja o čitanju (Rapport de lecture) datiranog sa 25. maj 2011, pa da doktor Aleksander Korb ne bude uvršćen u laureate prestižne nagrade fondacije Aušvic:

„ … Imajući u vidu njegov malotransparentan metod korišćenja izvora iz arhiva, često ih navodeći uz pomoć njegovih omiljenih autora, sa tobožnjom kritikom izvesnih izvora, koliko tendencioznom, toliko pristrasnom, često pogrešnom, i naročito relativizovanjem najproverenijih užasa, privilegujući uz to minimalističke i protivrečne procene broja žrtava, rad A. Korba ne zaslužuje, po našem mišljenju, nagradu Fondacije Aušvic.“ ³

Uprkos ovoj akademski elegantnoj, a ipak razornoj kritici, Korbov izdavač 2013. objavljuje disertaciju u istoimenoj knjizi na njemačkom jeziku, da bi kasnije ona imala italijansko i englesko izdanje.⁴

Germanocentrične institucije odmah su požurile da brojnim nagradama⁵ pridaju izuzetan značaj Korbu najavljujući orkestrirano ono što je bio i zadatak rada, promjena paradigme u ocjeni događaja u 2. s. ratu, prvo na hrvatskom, a dugoročno ciljano i na njemačkom primjeru, o čemu se već  kod ocjene disertacije izjasnio otvoreno prof. Baberovski: „Korbova disertacija je izvanredan prilog istraživanju genocida i nasilja. Niko više neće moći da ubuduće piše o ovoj temi na do sada uobičajeni način.“

Prvu ozbiljnu i sveobuhvatnu kritiku Korbovog rada iznosi u javnosti Vladimir Umeljić,⁶ ističući da Korbove radikalno nove teze glase:

1. u tadašnjoj hrvatskoj državi 1941–1945. „nije se dogodio genocid nad Srbima“;

2. klerikalna komponenta (hrvatski katolički klir i Vatikan) „nije igrala nikakvu bitnu ulogu“ pri masovnom nasilju nad Srbima u hrvatskoj državi 1941–1945, tako da je i nasilno pokatoličavanje Srba imalo „isključivo sekularni karakter“. Korb, dakle, ulazi u radikalnu koliziju s ogromnom većinom svih dosadašnjih naučnih radova i njihovih zaključaka.“ ⁷

Korb navodi impozantnih 42 stranice pregleda korišćenih izvora i literature⁸ i 1365 fusnota, što bi trebalo da fascinira čitaoca, iako je jasno da je to fizički neizvodljivo obraditi do njegove životne dobi, da ogromni dio tog materijala nije ni prelistao, te da … on u svojoj knjizi koristi isključivo hrvatske izvore … i … isključivo udžbenike iz Zagreba i Sarajeva … Osnovu njegove „studije“ čine svega nekoliko knjiga.⁹

Do sličnog zaključka dolazi i Umeljić govoreći o Korbu – On, naime, odmah odriče začuđujuće velikom delu primarnih istorijskih izvora svaku verodostojnost i apsolutno ih isključuje iz naučnog dokaznog postupka. Tako su svi srpski izvori ili „nacionalistički“ (str. 18, 24, 45) ili „komunistički, jer su sastavljeni u staljinističkom duktusu“ (str. 45), a izjave preživelih i izbeglih srpskih žrtava zločina sadrže samo „pojedinačne iskaze, koji izgledaju nefalsifikovano“ (str. 46). … On isto tako odriče verodostojnost i izvornu istorijsku vrednost svim svedočanstvima nemačkih nacističkih (i italijanskih fašističkih) očevidaca tadašnjih događanja, s istim zanimljivim obrazloženjem da su dotični jednostavno „preuzimali informacije i podatke od srpskih nacionalista“ (str. 16, 17, 18, 24, 25, 35).¹⁰

Na 542. stranici pomenutog rada, Umeljić donosi i jednu otrežnjujuću definiciju, misao koja je u raznim oblicima i fragmentima već dolazila do nas, ali ju je autor tako jasno i nedvosmisleno formulisao da je ona zauzela svoje mjesto na aksiomatskoj ravni, postajući tako moćno oruđe u tumačenju zamagljenih istorijskih događanja, ali i lakmus za naizgled benigne aktuelne političke, diplomatske, pa i ekonomske poteze:

„Počinioci svih velikih genocida u evropskom 20. veku primarno pripadaju geopolitičkoj celini i, pre svega, kulturnoj tradiciji Zapadne i Srednje Evrope. Žrtve svih velikih genocida u evropskom 20. veku primarno ne pripadaju geopolitičkoj celini i, pre svega, kulturnoj tradiciji Zapadne i Srednje Evrope.“ /Bold RR/

Predrag Lozo, ne bez razloga, na istu ravan posmatranja i u svojevrsnu sinergiju dovodi i druge koji se u svojim radovima bave Drugim sv. ratom na području bivše Jugoslavije¹¹. On se tako osvrće i na njemačku autorku Hajke Karge, koja za svoju disertaciju 2006. vezanu za 2. svjetski rat i kulturu pamćenja u bivšoj SFRJ „donosi teze koje se korijene u vremenima koja dolaze poslije njenog perioda istraživanja“¹², potpuno zanemaruje „istraživanje ove tematike na savremenom naučnom nivou u Srba“, te se Lozo s razlogom pita nije li u autorkinom radu „favorizacija jedne (hrvatske) na štetu druge (srpske) provenijencije literature koja se da primijetiti u ovom djelu prouzrokovala … ozbiljan teoretski nedostatak?¹³

Autor pominje i njemačku nobelovku, književnicu Hertu Miler, poznatoj po izjavi na Međunarodnom sajmu knjiga u Beogradu, po kojoj su Srbi sami sebi nanijeli zlo 1999. i da je u tome učestvovala Srpska pravoslavna crkva. Lozo postavlja i pitanje „da li su onda ova nastojanja autora iz Njemačke … pomoćna ili glavna struja negiranja genocida u NDH, kao dio sistema nametanja istorijskih slika?“¹⁴

Paralele tih nastojanja sa događajima iz 1991-1995. u Hrvatskoj i uloge Njemačke u njima se same nameću, te je za očekivati da će ona ohrabrivati čitavu bulumentu profesionalnih istoričara i naučnika iz drugih disciplina, ali i amatera i političkih aktivista koji se danas bave u Hrvatskoj poricanjem genocida u NDH i njenom rehabilitacijom. O kakvim se okvirima i obimu pojave radi, govori nam spisak institucija iz kojih ti autori dolaze, a koje navodi Lozo u svom radu:

„Hrvatskih studija Sveučilišta u Zagrebu, Instituta za hrvatsku povijest, Instituta društvenih znanosti ,,Ivo Pilar”, Katoličkoga bogoslovnog fakulteta, Filozofskog fakulteta Družbe Isusove, Filozofskog fakulteta u Zagrebu, Hrvatskoga državnog arhiva, Hrvatske akademije znanosti i umjetnosti, Društva hrvatskih književnika Matice hrvatske, Hrvatskog društva književnika, etabliranih izdavačkih kuća … „¹⁵

Ako tome dodamo … zainteresovanost raznih institucija, pojedinaca, ali i „nevladinih“ organizacija i fondacija iz Njemačke za projekte iz oblasti kulture pamćenja na Balkanu, dobijamo smjernice pomoću kojih bismo mogli razumjeti okvire onoga što nas na ovim poljima u narednom periodu očekuje.“¹⁶

Očito je, kako primjećuje Nikola Živković u pomenutom djelu „da smo svedoci rasplamsavanja „bitke za istoriju“. Prisustvujemo, naime, njenoj reviziji, i stvaranju uslova za najzloćudniji revanšizam. Zundhausen, Korb i mnogi drugi relativizuju genocide nad Srbima, a opravdavaju ili previđaju i slovenačke i muslimanske i hrvatske i šiptarske i NATO zločine nad nama od 1991. do 1999.“ Bagatelizujući stradanje Srba još od osmanske okupacije i preko Balkanskih ratova do naovamo, ovi propagandisti „omogućavaju satanizaciju Srba u zapadnim medijima tokom više od poslednje dve decenije. Ruski istoričari to ispravno tumače pisanjem udžbenika istorije „Soroševim novcem“.

Mogli bismo isto tako navesti i niz drugih primjera, od još živih, ali istorijski duboko ukorijenjenih antisrpskih animoziteta koji su imali i svoje praktične, tragične posljedice po srpski narod, a sa druge strane, imamo i novovjeki gustiš nevladinih organizacija svih vrsta i boja u zemlji i inostranstvu, koji u svojoj agendi imaju neke misije koje bi da nam na sto različitih načina utjeruju osjećaj krivice, mijenjaju pismo, jezik i svijest, otimaju kulturu i istoriju, naturaju tuđi vau mentalitet i identitet, a bogami i privode ad hoc sudovima.

Sam Korb, iako neodvojiv od tih aktivnosti, iako u svom radu minimizira broj srpskih žrtava, ublažava svirepost terora, zapostavlja relevantne izvore, na niz mjesta svjesno ili iz neznanja zaobilazi istinu, te, što bi rekli Bilogorci, „i ne zna gdje je sve šupalj“, ipak ne daje hrvatskim institucijama i pojedincima dovoljno povoda za rehabilitaciju ustaštva i NDH, kako su to oni izgleda shvatili. Tako u intervjuu za zagrebački list, 2018.¹⁷ odgovara na pitanje novinara Bajrušija:

Međutim, u svojoj knjizi iznosite tezu da se u NDH nije radilo o genocidu nad Srbima jer niti jedan dokument ne dokazuje da se radilo o unaprijed smišljenom planu, recimo kakav je postojao u Njemačkoj prema Židovima?

Važno je definirati što znači genocid. Nije uopće sporno da su ustaše pokušali uništiti Srbe koji su živjeli na području NDH, ali, isto tako, nema dokaza kako je postojao master-plan koji je predviđao sustavnu likvidaciju srpskog stanovništva u toj državi. Genocid u sebi sadrži koncept uništenja neke skupine, a ustaše su često, i u vrhu vlasti NDH i na lokalnim razinama, pokolje provodili bez nekog plana.

Stefan Radojković, saradnik Muzeja žrtava genocida Beograd, dao je prikaz dijela razgovora koji je vođen sa dr Aleksanderom Korbom /Tada profesor na Univerzitetu Lester (University of Leicester) i zamjenik direktora Centra za studije Holokausta i genocida „Stenli Barton“ (Stanley Burton Center for Holocaust and Genocide Studies)/.¹⁸

U tom razgovoru, Korb se decidno izjasnio:

„E sada, pojedini kritičari iz Srbije pogrešno su protumačili moj pristup terminu i zaključili da pokušavam da poreknem genocid [nad Srbima u NDH], što nikada nisam pokušavao. Nisam primenio pojam genocida na taj slučaj masovnog nasilja ali sam uvek ukazivao na činjenicu da su ustaše pokušale uništenje srpske zajednice u NDH kao grupe; dakle, ne uništenje svakog pojedinca već posebne zajednice ljudi. […]¹⁹

I takođe:

„[…] S druge strane, nikada ne bih poricao postojanje ideja da se Hrvatska očisti od Srba ali ih i dalje ne bih nazivao planom za genocid.“²⁰

Tokom razgovora, piše Radojković, „Korb nam je ukazao da u svojim radovima razlikuje namere od planova:“

„Ovde moramo da napravimo terminološku razliku između namere i onoga što nazivam master – planom. Da li je postojao master – plan tj. dokument sakriven u nekoj fioci koji je govorio: ‘Na ovaj i ovakav način nameravamo to da uradimo’? Ne. Retko kada postoji kada su u pitanju genocidi. Da li je postojala namera da se ubija? Da, naravno da jeste. […]“²¹

Tako se sporni momenat između Korba koji je stoji iza tvrdnje da je postojala namjera ustaša da ubijaju ali ne i plan, te sa druge strane njegovih kritičara, koji smatraju da je postojala i namjera i plan, svodi na to da li je govor ustaškog ministra Mile Budaka u Gospiću, 15. maja 1941. godine, autentičan ili ne.²²

Korb izgleda više nije u potpunosti siguran u ono što je našao u hrvatskim izvorima:

„[Mile] Budak možda jeste ili možda nije održao taj govor – trećinu Srba ubiti, trećinu proterati i trećinu asimilovati. Naravno, ustaše jesu primenjivali te tri vrste mera tj. jesu ubijali, proterivali i nasilno asimilovali, u početku verskim preobraćanjem Srba u katoličko hrišćanstvo, a u sledećoj fazi stvorili su Hrvatsku Pravoslavnu Crkvu. […]²³

Veljko Đurić Mišina, nasuprot njemu, na osnovu iscrpne analize u svom radu, ne ostavlja nikakvu sumnju: „Korbova tvrdnja da ustaše nisu imale program uništenja manjina – srpske, jevrejske i romske – u Nezavisnoj Državi Hrvatskoj „korisna“ je za hrvatsku istoriografiju i naročito za one koji pokušavaju da revidiraju opšteprihvaćena tumačenja tragičnih zbivanja, poput onih u Jasenovcu. No, Korbova tvrdnja zaista, u najmanju ruku, nije tačna jer ima sijaset dokaza da je postojao program („master-plan“) ne samo uništenja pomenutih manjina već i onih koji nisu podržavali takvu ustašku politiku i organizaciju.“²⁴

Međutim, Korbove motive odaje izjava koju možda i nije namjeravao izreći u beogradskom razgovoru:

„Smatram da rasprava o master- planu i procesu odlučivanja, u određenom trenutku, uvek postane besplodna i vodi u dalje zablude. Ovo važi kako za Holokaust tako za druge genocide. Do osamdesetih godina 20. veka istoričari su tragali za Hitlerovim pismenim naređenjem da se započne ubijanje evropskih Jevreja. Kao što danas znamo, takvo naređenje nikada nije postojalo. […]²⁵

Tako se poricanje genocida nad Srbima zbog nepostojanja famoznog master-plana može tumačiti i kao probni balon i pokazna vježba za ono što Korba stvarno, po svoj prilici interesuje – poricanje Holokausta, odnosno genocida nad Jevrejima.

Njemački primjer u reviziji pogleda na genocid u NDH u 2. svjetskom ratu je očigledan, ali ipak opasan, ne zbog toga što se pridružuje satanizaciji Srba koja uz manje prekide nije jenjavala još od početka 20. vijeka ili zbog toga što je dio novovjeke geopolitičke satanizacije Rusa, Kineza i svih drugih koji su rekli ne zapadnom monopolu nad novcem, resursima i istinom. Korb je, sudeći po pohvalama i istomišljenicima, najviši izraz tog pogleda na svijet, paradigma akademske vrhuške koja bi trebala biti posljednja odbrana zdravog razuma jednog naroda. Srbi ponajbolje znaju šta se dešava kada se razoruža oprez, a hrane njemačke imperijalne ambicije.

Ali, da ne brinemo previše o Nijemcima. Ima i kod nas i nijemih i gluvih.

Uvodničar u Bojićevu recenzijui vjerovatno istovremeno i urednik izdanja iz redova saradnika Muzeja žrtava genocida u Beogradu, krajnje mirno i skoro isposnički, da ne muti bistru vodu, ali ne i bez rezignacije, konstatuje:²⁶

„Aleksandru Korbu je 26. decembra 2012. uručena nagrada „Andrej Mitrović“, koju je ustanovila nemačka fondacija Žikić /srpskog porijekla, pr.RR/ i prvi put bila dodeljena. Imenom jednog od najistaknutijih srp skih istoričara 20. veka, na ovaj način se za radikalnu promenu ocene stepena odgovornosti za genocid počinjen u Nezavisnoj Državi Hrvatskoj, uz nemačke akademske ustanove, simbolično i stvarno izjasnila i srpska istoriografija.“ /Bold RR/

U februaru ove godine /2020/ u engleskoj i svjetskoj javnosti odjeknula je vijest da je uprava Fakulteta klasičnih studija Univerziteta u Oksfordu predložila da se Homerova Ilijada  i Vergilijeva Eneida  izbace iz obavezne literature. Početkom juna ove godine u srpskoj javnosti je odjeknula vijest da je Komisija iz sastava Zavoda za unapređivanje obrazovanja i vaspitanja Republike Srbije predložila da se zbirka poezije Desanke Maksimović Tražim pomilovanje izbaci iz obavezne literature, sa naknadnim obrazloženjem da je to „delo van vremena“ koje se „ne uklapa u poetičke okvire epohe“. Đetići Njegoša već izbaciše, valjda je i on prestario za epohu.

Ne čudim se tome što Nijemcima preko izdavačke kuće Klett smeta Desankina Krvava bajka ili Hrvatima Kovačićeva Jama. Ne čudim se više ni udvorništvu kojim su srpske televizije i novine dočekale „velikog istoričara iz Berlina“, Holma Zundhausena, nakon objavljivanja u Beogradu 2009. njegove knjige Istorija Srbije od 19. do 21. veka /Clio, Beograd, 2009, 579 str./, pisane s „pozicija ustaško-nacističke propagande“.Čudesno je to što izgleda dolaze ona strašna, ali i nadahnjujuća vremena u kojima svakodnevni čovjek postaje mjerodavniji od onih koji vladaju nad njim, kako za kulturu, tako i za obrazovanje, identitet, razlikujući plemenitost od ropske poslušnosti, čojstvo od nečovještva, koračanje spram puzanja i govor spram beslovjesja.

 Priča o Korbu nas je daleko dovela, iako njegovi motivi poslije svega i nisu potpuno jasni. Njemačka geopolitička škola je već daleko odmakla u skidanju odgovornosti za 1. sv. rat, pa su na istom tragu i njemačko odvoženje državnog arhiva Srbije u 47 vagona 1941. (u kojem je bezuspješno tražena veza između srpske vlade i atentata u Sarajevu 1914) i novovjeko njemačko finansiranje knjige Kristofera Klarka²⁷. Tu očito nema vidljive veze sa Korbom, ali upućuje na naredni period u kome će se korak po korak mijenjati i percepcija uloge Njemačke u drugoj katastrofi 20. vijeka.

U toku je, naime, revizija istorije 2. svjetskog rata gdje se, između ostalog, ulog SSSR-a sa skoro 25 miliona žrtava pokušava minorizirati spram zapadnog fronta sa 187.000 izginulih savezničkih vojnika. Na tom valu idu i njemačka nastojanja da se Aušvic proglasi jedinstvenim istorijskim događajem koji, zaboga, ne može a da ne bude samo izolovana pojava, eksces koji se ne može dovoditi u vezu sa hiljadu godina²⁸ njemačke sjajne istorije i kulture. Tu je dobrodošlo upiranje prstom na neku drugu stranu, što objašnjava ulogu Njemačke u osamostaljenju Hrvatske i Slovenije, kao i uporno insistiranje na nepovredivosti granica, što sami kažu „Uzorne mafijaške države“ Kosova.

U nekoj svojoj virtuelnoj istorijskoj konstrukciji Korbu valjda izgleda po nekoj naopakoj logici da umanjivanje zločina kvislinških državnih struktura istovremeno ublažava i odgovornost same Njemačke za počinjena zla. Međutim, naša ocjena da su ti motivi nejasni proističe više iz onoga što ne znamo nego što znamo, gdje su još uvijek obavijeni velom tajne ključni dokumenti koji bi nam razjasnili enigme 2. svjetskog rata, od činjenica da je Zapad finansirao Hitlera počevši od dolaska na vlast pa i u samom ratu, da je britanska kraljevska porodica dobrano inficirana prljavim vešom vezanim za naciste, da Rusi 1945. u „vučjoj jami“ nisu pronašli nikakve materijalne dokaze o Hitlerovoj smrti, pa do krunske činjenice da je Korbovo „istraživanje“, finansirano novcem nekih jevrejskih krugova iz Amerike „dokazalo“ nedokazivo – da nad Srbima u NDH nije bilo genocida, što automatski znači da ga ne može biti ni drugdje, što Holokaustu kao jedinom opšte međunarodno priznatom genocidu pribavlja eksluzivni planetarni značaj i nemjerljiv kapital u svim oblastima, kako danas, tako i u budućnosti.

No, da na kraju ne ostanemo dužni Korbu, bez obzira na selektivno korišćenje izvora koji mu na kraju i nisu ostavili mnogo izbora osim zaključka da nad Srbima nije bilo genocida, quod erat demonstrandum (ὅπερ ἔδει δεῖξαι). Ono što Korbu služi kao labavi alibi za poricanje genocida, za nas je ustvari dragocjena dijagnoza, upozorenje, pa i svojevrsni motivacioni faktor za stvaranje sveobuhvatne nacionalne strategije. Podrazumijeva se, ako bude političke volje i dovoljno uspravnih za takav poduhvat.

Pokušaću da taj uslovni dug Korbu, kada smo već sve drugo kooperativno i „politički korektno“ kao država prećutali, taksativno iznesem, u što sažetijem obliku za potrebe ovog izdanja, jer bi pun iskaz zahtjevao opširnost jedne čitave knjige.

Fusnote

¹ Alexander Korb: Im Schatten des Weltkriegs. Massengewalt der Ustaša gegen Serben, Juden und Roma in Kroatien 1941–45, DISSERTATIONSSCHRIFT zur Erlangung des akademischen Grades Doctor philosophiae (Dr. phil.). eingereicht an der Philosophischen Fakultät I der Humboldt-Universität zu Berlin von Alexander Korb, M. A. geboren am 24. Januar 1976 in München. Der Präsident der Humboldt-Universität zu Berlin. Der Dekan der Philosophischen Fakultät I. Gutachter Prof. Dr. Jörg Baberowski, Prof. Dr. Kiran Klaus Patel, Prof. Dr. Michael Wildt.

² Američki Memorijalni muzej holokausta (United States Holocaust Memorial Museum (USHMM), Washington

³ Godišnjak za istraživanje genocida, sv. 10, Muzej žrtava genocida, Beograd – Kragujevac, 2018, str. 185.

⁴ Alexander Korb: Im Schatten des Weltkriegs. … Hamburger Edition, Hamburg, 2013, 512 Seiten, mit 33 Abb. und Karten

⁵ Fraenkel Prize in Contemporary History, Wiener Library, London; Irma Rosenberg Förderpreis des Instituts für Zeitgeschichte, Wien; Andrej-Mitrović-Preis der Michael-Zikic-Stiftung, Bonn; HerbertSteiner-Preis des Dokumentationsarchivs des österreichischen Widerstandes und der Int.l Conference of Labour and Social History (IT) i dr, a Korb rapidno napreduje u akademskoj karijeri.

⁶ Umeljić, Vladimir, Promena paradigme u nemačkoj istorijskoj nauci: U hrvatskoj državi 1941–1945. nije izvršen genocid nad Srbima?, „Zbornik Matice srpske za društvene nauke“, Novi Sad, br. 141 (4/2012), str. 523-550.

⁷ Isto, str. 523.

⁸ (Quellen- und Literaturverzeichnis 380-423 str.) – Korb navodi 23 nacionalna i druga arhiva sa 154 zbirke dokumenata,18 arhiva časopisa, 37 izdanja zbornika izvornih dokumenata (Quelleneditionen), 55 radova savremenika (Zeitgenössische Schriften) objavljenih uglavnom u toku 2. sv. rata,4 intervjua, 41 memoarski rad i 581 naučni rad (Wissenschaftliche Literatur).

⁹ Nikola N. Živković, Carstvo laži, /Recenzija knjige Aleksandra Korba, U senci Drugog svetskog rata – masovno nasilje ustaša protiv Srba, Jevreja i Cigana u Hrvatskoj 1941–1945,2013/ 5. 06. 2013. –http://www.novinar.de/2013/06/05/nikola–n–zivkovic–carstvo–lazi.html

¹⁰ Umeljić, str. 527.

¹¹ Lozo, Predrag,Njemački intervencionizam u posmatranju kulture pamćenja u bivšoj Jugoslaviji kao dio negiranja genocida nad Srbima u Nezavisnoj Državi Hrvatskoj, Zbornik radova Socijalizam i Jugoslavija u različitim kulturama sjećanja: društvo, kultura i nauka, Filozofski fakultet Banja Luka, 2018, 49-74. s.

¹² Isto, str. 55,

¹³ Isto, str. 56, vezano za knjigu H. Karge Sećanje u kamenu – okamenjeno sećanje?,koja je skraćena i prerađena disertacija iz 2006.

¹⁴ Isto, str. 65;

¹⁵ Isto, str. 65. -66;

¹⁶ Isto, str. 70.

¹⁷ Bajruši, Robert, Intervju sa Korbom, 20.5.2018. –https://www.jutarnji.hr/vijesti/hrvatska/njemacki-povjesnicar-i-jedan-od-vodecih-strucnjaka-za-povijest-ndh-ovo-je-prava-istina-o-broju-ubijenih-u-jasenovcu/7373904/

¹⁸ Radojković, Stefan,Uvezani genocidi i njihovo razumevanje: Razgovor s prof. dr Aleksanderom Korbom, Godišnjak za istraživanje genocida, sv. 12/1, 2020, Muzej žrtava genocida, BeogradKragujevac, 2019, str. 255-279. /“Rad ima za cilj da predstavi delove razgovora sa dr Aleksanderom Korbom u prostorijama Muzeja žrtava genocida, u Beogradu, 25. jula 2019. godine./

¹⁹ Isto, str. 262.

²⁰ Isto, str. 266.

²¹ Isto, str. 263.

²² Osnova Ustaškog pokreta je vjera. Za manjine kao što su Srbi, Židovi i Cigani mi imamo tri milijuna metaka. Ubit ćemo dio Srba, drugi dio ćemo raseliti, ostale ćemo prevesti u katoličku vjeru i tako pretopiti u Hrvate. Tako će im se uskoro zatrti svaki trag, a ono što će ostati, biće zlo sjećanje na njih. / Mile Budak, ustaški ministar bogoštovlja i nastave, koji je ovu izjavu ponavljao u više sličnih varijanti na skupovima od 2. maja do 22. jula 1941./

²³ Isto, str. 268.

²⁴ Đurić Mišina, Veljko : Da li je Mile Budak predstavio program rada protiv Srba ili je to srpska propaganda?, Godišnjak za istraživanje genocida, sv. 11/1, 2019, Muzej žrtava genocida, Beograd–Kragujevac, 2019, str. 23-50.

²⁵ Radojković, str. 263.

²⁶ Godišnjak za istraživanje genocida, sv. 10, 2018, str. 170.

²⁷ Christopher Clark: The Sleepwalkers – How Europe Went to War in 1914, First published in Great Britain in 2012 by Allen Lane, an imprint of Penguin Books. Njemačko izdanje, septembar 2013. –Die Schlafwandler – Wie Europa in den Ersten Weltkrieg zog. Kristofer Munro Klark je australijski istoričar i profesor moderne evropske istorije na Kembridžu i danas važi za jednog od najveći poznavalaca pruske istorije. Za knjigu „Mjesečari – Kako je Evropa krenula u Prvi svetski rat“  nagrađen je Braunšvajgskom nagradom za istoriju. Iako nevješto ublažava svoju prvobitnu ocjenu o Gavrilu Principu i ulozi Srbije, u intervjuu za Dojče Vele (https://www.dw.com/sr/srbi-su-1914-bili-samo-evropljani/a-17215852) je sve jasno. Na novinarsko pitanje Prebacuje Vam se i da želite da okrivite Srbiju za rat… koliko uopšte danas ima smisla rasprava o krivici?, Klark odgovara: „Svakako nisam želeo da okrivim Srbiju za izbijanje rata. … U nameri da prošire nacionalnu teritoriju, ako treba i nasilno i ratom, Srbi nisu postupali ništa drugačije od Nemaca ili Italijana.“

²⁸ Zaboravlja se na arheološko falsifikovanje sve do poslije 2. svjetskog rata identiteta slovenskih „grobnih polja“ u istočnoj Njemačkoj, pitanja gdje je nestalo sedam vendskih kraljevstava Ljutića, Bodrića, Drevljana i drugih (i brige u nekim njemačkim krugovima prije usvajanja Konvencije o genocidu u UN o tome što će biti ako se u svjetlu nezastarjevanja zločina potegne argument o zapadnim Slovenima), činjenice da je istočno od Elbe sve bilo slovensko, činjenice da je zapadno od Wendische Granze (od Danske do Venecije), dakle zapadno od Rajne „bilo germansko sve što nije vendsko“ (Giesebrecht, Ludwig, Wendische Geschichten aus den Jahren 780 bis 1182, Tom 3, Berlin 1843; kao i Gebhardi, Ludwig Albrecht, Geschichte aller Wendisch-Slavischen Staaten, 1-3, Gebauer – 1790, 1793, 1796.). Na kraju, i krajnje neočekivano, otkud značajna rezistentnost na korona virus u odnosu na druge Evropljane, upravo kod njemačke i slovenske populacije (Izjava prof. dr Nestorovića), ako značajni dio te populacije nije nasilno asimilovan od Nijemaca, upravo u tom pomenutom milenijumu.

Priredio:

Redakcija portala Jadovno 1941.

Preuzimanje knjige Ranko D. Radelić: „Fragmenti“ u pdf furmatu.

Preuzimanje knjige Ranko D. Radelić: PRO MEMORIA CONTRA PRO PATRIA u pdf furmatu.

Od istog autora:

Ranko D. Radelić: PRO MEMORIA CONTRA PRO PATRIA

Akcija Otkos – trijumf ustaštva i fašizma! | Jadovno 1941 …

Najstrašnija knjiga na svijetu

Ranko Radelić: Odnos prema Jasenovcu je kalibrisan kao mjera ljudskosti

Ranko Radelić: Ono što se ne može danas, daće se sutra

Ranko Radelić: Slučajnost ili slučaj?

Ranko Radelić: Izvještaj sa druga strane pakla – Prikaz knjige troje hrvatskih autora

Ranko Radelić: Bilogorska svadba | Jadovno 1941.