Promovisana „Srpska priča“ po memoarima četničkog majora

Knjiga „Srpska priča – sećanja iz rata i revolucije 1941-1945“ predstavljena je u Foči, a riječ je o djelu koje je na osnovu ratnih memoara majora Jugoslovenske vojske u otadžbini Aleksandra Miloševića priredio srpski istoričar Nemanja Dević.

Dević, koji je stručnjak sa Instituta za savremenu istoriju iz Beograda, na sinoćnjoj promociji u Galeriji Muzeja Stare Hercegovine istakao je da je riječ o poučnom i autentičnom svjedočenju majora Miloševića, seljačkog sina, revolucionara i gerilca, kojeg ni nova komunistička vlast nakon rata nije mogla da optuži za ratne zločine ili saradnju sa okupatorom jer je bio častan oficir.

Milošević je emigrirao iz Srbije 1946. godine, prvo u Grčku, a zatim preko zemalja zapadne Evrope u Kanadu, gdje je preminuo 2009. u 99. godini. Sahranjen je u rodnom selu Saranovu u Šumadiji 19. novembar 2009. godine, istog dana kada i blaženopočivši patrijarh srpski Pavle.

Dević je naveo da je knjiga pisana sa srpskog stanovišta, ali pomirljivo, bez mržnje prema protivničkoj strani iz građanskog rata ili pristasnosti prema četnicima, tako da, između ostalog, govori i o greškama i zločinima pokreta kojem je Milošević pripadao.

„Ovo je svedočanstvo o 20. veku, o našim usponima, padovima i zabludama. Ali, knjiga donosi i iskrenu priču, zasnovanu na podjednako iskrenom svedočanstvu o svemu što je preživeo major Milošević. Pisana je iz ugla ravnogorskog komandanta, tako da ne možemo da tražimo objektivnu istoriju u celini Drugog svetskog rata, što on nije ni pokušao da predstavi, ali vidimo istoriju pisanu bez mržnje i pristrasnosti“, naveo je Dević.

Dević, koji je jedan od najpopularnijih istoričara nove generacije, istakao je da i ova knjiga pokazuje da Drugi svjetski rat nije crno-bijela predstava prošlosti.

„Ne smemo da kreiramo crno-belu sliku, već treba da taj period sagledamo u svoj njegovoj složenosti sa svim nijansama sivog. Samo sivo je, kao što je govorio Andre Žid, boja istine“, rekao je Dević.

U knjizi je detaljno opisana i „bosanska golgota“, konačan slom jugoslovenskih četnika iz Srbije u bici sa partizanima na Zelengori u maju 1945. godine, nakon čega su uslijedile masovne likvidacije i bacanja u jame golobradih, tek mobilisanih mladića iz Šumadije, na području od Kalinovika do Foče.

Profesor Bogoslovskog fakulteta u Foči Darko Đogo kaže da su ratna sjećanja ispričana izvrsnim književnim stilom.

„Major Milošević nije nekritički raspoložen i prema sopstvenim redovima, prema greškama i lošim postupcima u redovima Jugoslovenske vojske u otadžbini. Jedno dragocjeno svjedočanstvo kakvih do sada, nažalost, nismo mnogo imali o srpskoj tragediji u Drugom svjetskom ratu. Mnogo toga što je decenijama ostavljano u tminama i maglama, ipak, izlazi na svjetlo ovom knjigom. Nadamo se nekim budućim istraživanjima Nemanje Devića“, rekao je Đogo.

Istoričar Predrag Ostojić istakao je na promociji da je major Milošević bio izuzetno moralan.

„Komisija za utvrđivanje ratnih zločina 1946. godine nije pronašla nijedan dokument ili svjedoka koji govori o izvršenju zločina njega ili njegove jedinice. Istovremeno, major Milošević govori i o onima koji su činili određene zločine i u redovima Jugoslovenske vojske u otadžbini, što svakako daje veliku vrijednost knjizi“, rekao je Ostojić.

On je napomenuo da je Dević zapise dobio u Kanadi od majorovog sina Gorana Miloševića.

„Goran je tada rekao da želi da njegov otac i njegovi vojnici budu prikazani onakvim kakvi su bili, bez obzira na to da li su imali mane“, dodao je Ostojić.

Izuzetno tražena knjiga „Srpska priča“ objavljena je u izdanju Službenog glasnika Srbije i imala je dva izdanja, a treće je u pripremi.

Promociju u Foči organizovala je Centralna biblioteka „Prosvjeta“.

Izvor: SRNA