Ozakonjenje stigme („Srbi su hegemonisti i agresori“)

Novi nacrt „Zakona o hrvatskim braniteljima iz domovinskog rata i članovima njihovih obitelji“ (koji će bez sumnje biti usvojen u Saboru) u svojim osnovnim odredbama, i to već u članu prvom, putem „pravnih“ formulacija, utvrđuje uzroke, karakter i ciljeve rata koji je vođen u Hrvatskoj, u njenoj „borbi za otcepljenje od SFRJ“. Na ovaj način Vlada RH definiše „agresora“ na RH. Mnoge kvalifikacije istorijske, političke i ideološke prirode u vezi sa karakterom rata, koje je na ovaj način utvrdila, Vlada RH smatra neupitnim. Stigmatizuje Srbe, kao „hegemoniste i agresore“.

Tako Vlada i Sabor RH jednu materiju istorijske, političke, ideološke, pravne prirode o ratovima na prostoru bivše SFRJ, o kojoj su napisane desetine i stotine knjiga, sažima, kvalifikuje i zakonom kodifikuje samo u jednom članu od tri posebna pasusa (stava). Tako se u stavu prvom pomenutog člana kaže: “Temelj suvremene RH, kao samostalne, nezavisne, suverene i demokratske države, pobjeda je hrvatskih branitelja iz Domovinskog rata i hrvatskog naroda u pravednom, legitimnom, odbrambenom i oslobodilačkom Domovinskom ratu“ (kurziv autora). U drugom stavu prvog člana se kaže: „…..hrvatski branitelji koji su vođeni domoljubljem stali su u odbranu slobode, demokracije i zajedništva hrvatskog naroda, poštujući najveću razinu etike ratovanja i načela ratnog prava“ (kurziv autora). U trećem stavu se ističe: „hrvatski branitelji su branili i odbranili RH……od oružane agresije koju je izvršila Srbija, Crna Gora, Jugoslovenska narodna armija, i paravojne postrojbe iz BiH uz pomoć velikog broja pripadnika srpske nacionalne manjine u RH organizovane i sprovođene velikosrpskom politikom“.

Ostatak Zakona tretira isključivo prava „branitelja“ i njihovih porodica.

Međutim, kada pogledamo samo prvi član pomenutog Zakona onda vidimo da su na vrlo malom prostoru i sa malo teksta zakonopisci rat u SFRJ na prostoru RH definisali kao odbrambeni i oslobodilački domovinski, pravedan i legitiman za Hrvatsku i hrvatski narod; agresor je spoljni – Srbija, Crna Gora i paravojne formacije iz BiH, koje su sa pripadnicima srpske nacionalne manjine u RH, kao „unutrašnjim neprijateljom RH“, izvršili agresiju na jednu suverenu i demokratsku državu, potpomognuti iznutra. Na ovaj način su istakli „tisućljetne težnje“ hrvatskog naroda za samostalnom državom (što se može smatrati kao legitimno), ali su i naglasili „decenijske velikosrpske i hegemonističke težnje i aspiracije prema hrvatskim teritorijama“.

Uzroci i karakter rata u RH su pitanja koja zahtevaju vrlo opširne, studiozne i naučne rasprave sa ustavno-pravnog, istorijskog, političkog, međunarodnog, vojno-političkog, geostrategijskog i geopolitičkog stanovišta. Zakonske formulacije navedenog karaktera ne mogu osvetliti nijedan od aspekata rata na prostoru bivše SFRJ i RH, i samo doprinose još većoj konfuziji, zaoštravanju međunacionalnih odnosa u RH, pogoršanju položaja Srba i međudržavnih odnosa u regionu, posebno odnosa između Srbije i RH.

Čak ni u hrvatskoj intelektualnoj i stručnoj javnosti ne postoji jedinstven stav o karakteru rata u RH. Neki smatraju da je reč o građanskom ratu (takvih je vrlo malo); neki smatraju da je reč o građanskom ratu sa elementima agresije (takvih je nešto više), kao što je istoričar Hrvoje Klasić, koji kaže: „Kod nas se domovinskom ratu pristupa emotivno i subjektivno. Sve se još svodi na dokazivanje ko je žrtva, a ko krivac. No mislim da je ispravno reći da je na delu bila agresija s elementima građanskog rata“. Njegov kolega Neven Budak smatra da je „rat počeo i kao građanski i kao međunarodna agresija“. Međutim, većina smatra da je reč o agresiji na RH. Na primer, istoričar Ivo Banac, koji kaže: „Radilo bi se o građanskom ratu da su ratovali Hrvati protiv Hrvata, ili građani RH međusobno, iako su Srbi bili građani RH, oni su se odmah odrekli te pripadnosti“. Nisu se oni, dragi Ivo, odrekli toga da su građani Hrvatske, oni su prvo izbačeni iz Ustava, a kasnije i fizički proterani.

Svaka vlast u RH se na određeni način dodvoravala „braniteljskoj populaciji“ kao najširoj izbornoj bazi, a posebno su to radile vlade koje je predvodio HDZ. U predhodnim zakonima o „hrvatskim braniteljima“ nije se nalazio navedeni član aktuelnog nacrta zakona, odnosno nije bio kvalifikovan agresor kao takav, niti se definisao karakter rata. Samo je u definiciji pojma „hrvatski branitelj“ naveden pojam „agresor“ kome je pružan oružani otpor, bez navođenja ko je bio agresor.

S obzirom da se ovim Zakonom detaljno i sveobuhvatno regulišu prava „hrvatskih branitelja“, koja podrazumevaju i velika materijalna i finansijska sredstva iz budžeta (proračuna) RH, onda je lakše izdvojiti sredstva i opravdati ih kada se daju onima koji su „branili RH od srpskih agresora i srpsko-četničke armade“. Istovremeno se jača „ljubav prema domovini“, podižu tenzije u društvu i lakše opravdava sklanjanje spomenika sa ustaškim obeležjima sa javnih mesta i premeštanje na „manje javna mesta“.

„Istine“ o navedenom ratu su mnogobrojne i suprostavljene. Istina je onoliko koliko je bilo zaraćenih strana. Međutim, u istoriografiji i istorijskim analizama mnogih istoričara postoji određeni zajednički imenilac koji ukazuje na objektivnu analizu uzroka i karaktera ratova u bivšoj SFRJ.

Svaki nepristrasan analitičar će se složiti sa činjenicom da je rat u SFRJ počeo sukobima u Sloveniji i Hrvatskoj, jer su one želele i otpočele nasilnu secesiju. SFRJ u to vreme je međunarodno priznata i suverena država. Želju za ratom i nasilnim otcepljenjem i sticanjem nezavisnosti RH potvrdio je i njen prvi predsednik, F. Tuđman, koji je na mitingu na Trgu Bana Jelačića u Zagrebu rekao: „Rata ne bi bilo da ga nije želela Hrvatska“. Ratu u Hrvatskoj prethodile su aktivnosti Stipe Mesića, hrvatskog člana predsedništva SFRJ, koji je činio sve da SFRJ nestane, neustavnim i nasilnim putem. On je izjavio, po povratku u Zagreb: „Posao sam završio, Jugoslavije više nema“. Dakle rat počinje napadom na regularne snage JNA, kao jedine zakonske oružane sile SFRJ. Istovremeno počinje i napad na Srbe, građane Hrvatske, koji su prethodno izbačeni iz Ustava i izgubili konstitutivnost. Radi se o klasičnom građanskom ratu u kome učestvuju građani SFRJ na prostoru Hrvatske kao federalne jedinice. Nakon priznanja RH i njenog stupanja u OUN, povlači se JNA, ali se sukobi nastavljaju između građana RH, Hrvata na jednoj, i Srba na drugoj strani. Znači, i pre povlačenja JNA iz Hrvatske i posle toga radi se o građanskom ratu.

U pomenutok Zakonu o braniteljima kaže se da je rat bio legalan i legitiman, pravedan, oslobodilački i da je vođen na etički način uz poštovanje zakona i običaja ratovanja. Svako dobro zna koliko je ovo netačno. Nije bio legalan. Hrvatska je povela rat protiv JNA odnosno SFRJ i Srba – hrvatskih građana, ne poštujući zakone i Ustav SFRJ niti Ustav Hrvatske. Nije bio oslobodilački, jer se nisu ni od koga oslobađali, jer nisu bili okupirani. U Hrvatskoj nikada nije bilo proglašeno ratno stanje niti agresija. Jedino su se oslobađali i na kraju se oslobodili svojih građana srpske nacionalnosti. Hrvatska nije vodila etičan rat, sukobi su bili etnički motivisani i vođeni sa visokim nivoom mržnje prema Srbima. U tim sukobima su počinjeni stravični ratni zločini širom Hrvatske. O etičnosti i pravičnosti rata koji je vodila Hrvatska, najbolje govori presuda Suda pravde u Hagu po protivtužbi Srbije protiv Hrvatske za genocid u hrvatskoj vojnoj operaciji „Oluja“ protiv Srba – svojih građana. Sud je presudio da su „maltretiranja i napadi na civile koji se nisu mogli braniti bili takvih razmera i u takvom broju da se mogu smatrati genocidom“, dakle utvrđeno je da je tokom i nakon akcije „Oluja“ počinjen genocid, ali „nije potvrđena namera genocida“, pa je protivtužba Srbije odbačena.

Međunarodni sud pravde je svojom presudom utvrdio da su vojne i policijske snage RH činile rasprostranjene zločine protiv Srba u operaciji „Oluja“. To su činili i pre te operacije. Međutim hrvatsko pravosuđe se ne bavi procesuiranjem istih, pa tako stvara privid da je rat bio „etičan i da se vodio po pravilima ratovanja“. Nešto slično je isti sud utvrdio za srpsku stranu, presuđujući po hrvatskoj tužbi za genocid protiv Srbije. Takođe je utvrdio da su srpske snage Krajine i JNA činili zločine, ali bez namere da se počini genocid. Na osnovu ovakvih sudskih ocena hrvatski političari izvlače zaključak da se dogodila agresija na RH od strane Srbije i Crne Gore. Svakako reč je o neutemeljenim zaključcima.

Takođe je zanimljiv stav iz prvog člana navedenog Zakona, u kome se između ostalog kaže: „….hrvatski branitelji koji su vođeni domoljubljem stali su u odbranu slobode, demokracije i zajedništva hrvatskog naroda…“. To zajedništvo hrvatskog naroda je tokom rata stvarano na mržnji i preziru prema srpskom narodu u Hrvatskoj i Srbima u celini. Hrvatski narod je bio ujedinjen u progonu Srba. To jedinstvo je najbolje demonstrirano u operacijama „Bljesak“ (progon i pogrom Srba iz Zapadne Slavonije) i „Oluja“ (progon i pogrom Srba iz Krajine u celini). To se u RH slavi i danas.

Dakle, Zakon o hrvatskim braniteljima domovinskog rata baca stigmu na srpski narod u Hrvatskoj i Srbe u celini, kvalifikuje ih kao agresore, izaziva negativne pravne i političke konsekvence, otvara dodatne sukobe između Hrvatske, Srbije, BiH i Crne Gore, zanemarujući sve objektivne i naučne istine do sada utvrđene o ratovima na prostoru bivše SFRJ. Vlast u Hrvatskoj ostaje duboko zarobljena u svojoj novijoj istoriji i pod snažnim uticajem istorijskih dimenzija borbe za samostalnu Hrvatsku i pod uticajem „borbe za oslobođenje iz tamnice jugoslovenskih naroda“ na čijim „vratima su, navodno, stajali Srbi, zadojeni veliko-srpkom hegemonijom“, kako su isticali istoričari D. Bilandžić, posebno F. Tuđman, a i danas neki mlađi hrvatski istoričari.

Ostaje vrlo teško breme prošlosti na plećima Hrvatske. Srbi u Hrvatskoj će, zbog svega ovoga, teško da se izbore za svoja prava i da opstanu u Hrvatskoj.

Autor: Dr Vinko Pandurević, general u penziji Vojske Srbije i VRS

Izvor: Fond strateške kulture

Vezane vijesti:

Produženi zločin – ponovno ubijanje žrtve i oslobađanje …

Srbija i realpolitika | Jadovno 1941.

„Oluja“ kao sredstvo kojim je rešeno srpsko pitanje u Hrvatskoj …