OBILjEŽEN DAN STRADANjA CIVILA DRUGOG SVJETSKOG RATA U NOVOM GRADU

NOVI GRAD, /SRNA/ – Služenjem parastosa i polaganjem vijenaca u Novom Gradu juče je obilježen Dan stradanja civilnog stanovništva ove opštine u Drugom svjetskom ratu.

Parastosi su služeni u zaseoku Vurune u Donjem Vodičevu, u Crnoj Rijeci i Blagaju, dok su vijenci položeni kod spomen-obilježja za 292 poginula borca Narodno oslobodilačkog rata i 489 žrtava fašističkog terora u Brezicima.

Zamjenik načelnika opštine Novi Grad Zoran Starčević rekao je da je u Drugom svjetskom ratu na području ove opštine stradalo više od 6.000 civila.

„Krajem jula i početkom avgusta 1941. godine jedna brigada tek formirane Pavelićeve `legije` zadržala se na ovim prostorima oko 20 dana i za to
vrijeme na najsvirepiji način ubijala stanovništvo“, rekao je Starčević nakon parastosa u Vurunama, koji je služen za 75 civila ubijenih na Ilindan 1941. godine.

On je podsjetio da je u blizini Kostajnice za nekoliko dana ubijeno oko 2.000 staraca, žena i djece, dok je na području Dobrljina, Gornjeg i Donjeg
Vodičeva, Velike Žuljevice i drugih sela u prvoj polovini avgusta 1941. godine ubijeno još oko 2.000 civila.

Prema njegovim riječima, u ovom pogromu ubijeno je 106 djece, a samo u zaseoku Vurune poklano je 24 djece.

Jedan od rijetkih koji su preživjeli pokolj u Vurunama, osamdesetdvogodišnji Milan Landup i danas se sjeća tog Ilindana 1941. godine.

Landup svjedoči da se mjesno stanovništvo sakrilo od ustaša u šumu, ali ih je „jako nevrijeme natjeralo da svi pređu u kuću“.

„Ubrzo su došle ustaše opkolile kuću i u podrumu na najmučniji način pobile ljude. Prepoznao sam među njima jednu ženu Fraciku kojoj sam nosio
mlijeko, ona je imala pušku na kojoj je bio nož i ubijala ljude“, priča Landup.

On kaže da se o ovom zločinu nije govorilo u bivšoj državi, a i kada se govorilo krili su se počinioci.

„Sjećam se da su dvojica preživjelih koji su nakon rata završili školu i živjeli u Novom Sadu 1977. godine napravili prvu ploču kako bi
obilježili kuću u kojoj se desio zločin. Tom događaju prisustvovali su preživjeli i porodice stradalih. Jedan novinar iz Zagreba me pitao kako
se to desilo i kada sam mu rekao da su to uradile ustaše i da su to bili ljudi koje poznajemo, on me ubjeđivao da su to bili Nijemci, a ja sam ponavljao da nisu i umalo da me nisu zatvorili“, prisjeća se Landup.

Nakon Drugog svjetskog rata, Landup je u Banjaluci svjedočio o zločinu u Vurunama na suđenju Franciki koja je bila osuđena na osam godina zatvora,
a nakon što je odslužila kaznu dolazila je kod rodbine u susjedno mjesto Dobrljin.

Kuća u Vurunama u kojoj su na Ilindan 1941. godine ustaše pobile 75 civila, među kojima je bilo tek rođene djece i trudnica i sad postoji i u njoj žive potomci stradalih.

Landup priča da je pokolj preživjelo sedmoro ljudi, od kojih su osim njega i njegove sestre koja živi u Baču, živa još dva čovjeka, koji žive u Beogradu i Kostajnici.

Na mjesnom groblju u Vurunama sahranjene su 42 žrtve, dok su 33 tijela bačena u rupu, gdje su ostala do eshumacija 2006. godine, nakon čega su sahranjena u zajedničku grobnicu, gdje 2012. godine izgrađeno spomen obilježje.

Ovaj i druge zločine ustaške vlasti početkom avgusta 1941. godine, kada je na prostoru Krajine pobijeno desetine hiljada srpskih civila, tematski
obrađuje knjiga profesora Miloša Vujanovića „Krvavi pečat“, nastala na osnovu prikupljenog materijala i sjećanja preživjelih.

Obilježavanje Dana stradanja civilnog stanovištva opštine Novi Grad u Drugom svjetskom ratu, u saradnji sa opštinom Novi Grad, Boračkom
organizacijom i SUBNOR-om, organizuje opštinska Komisija za njegovanje tradicija oslobodilačkih ratova.

Izvor:

Vezane vijesti:

N. Grad: Vijenci kod zajedničkog spomen-obilježja

Novi Grad: Godišnjica stradanja 56 boraca VRS