Nedopustivo poređenje ustaša i četnika

U dopisu „Ustaše i četnici nisu isto” („Politika”, 10. avgust), Radmilo Rončević, hirurg i naučni savetnik, sasvim argumentovano i koncizno kritikuje izjavu gospodina Milorada Pupovca, zastupnika srpskog naroda u Hrvatskoj, povodom godišnjice „Oluje”, da se „ustaše i četnici najbolje mogu razumeti u onome što je najgore za Hrvate i Srbe”.

Na teritoriji bivše Kraljevine Jugoslavije postojala su dva antifašistička pokreta – Ravnogorski, pod komandom generalštabnog pukovnika Dragoljuba Mihailovića, čiji je cilj bio oslobođenje zemlje od okupatora, i partizanski, na čelu sa komunističkim vođom Titom, koji je pored oslobodilačke borbe imao za cilj revolucionarno svrgavanje buržoaske, kapitalističke vlasti u Jugoslaviji. Otuda, u borbu su se uključili tek posle napada Hitlera na SSSR 22. juna 1941. godine. U međuvremenu, pukovnik Mihailović je sa svojim odredima napadao Nemce, a 31. avgusta iste godine oslobodili su Loznicu sa okolnim selima.

Početni uspesi pukovnika Mihailovića i formiranje Jugoslovenske pomorske flote 1941. godine u Aleksandriji od naših odbeglih mornara sa ratnim brodovima, naveli su kralja Petra Drugog Karađorđevića da 11. januara 1942. godine Ravnogorski pokret preimenuje u Jugoslovensku vojsku u otadžbini, a pukovnika Mihailovića unapredi u čin generala i postavi za ministra vojske. Otuda je general Šarl de Gol, glavnokomandujući svih francuskih odreda i Pokreta otpora „Slobodna Francuska”, 2. februara 1943. godine odlikovao generala Mihailovića najvišim odlikovanjem – Ratnim krstom.

Svi su se nadali da će se zapadni saveznici što pre organizovati i otpočeti ofanzivu protiv okupatora i dati naoružanje Jugoslovenskoj vojsci u otadžbini da ga uništi na svojoj teritoriji. Ali saveznici su kasnili i tek sredinom 1943. napali Italiju, koja je kapitulirala 9. septembra iste godine, dok su Nemačku napali početkom juna 1944. i borili se godinu dana, dok nije kapitulirala 9. maja 1945. Međutim, do ovih pobeda ne bi došlo da SSSR nije ušao u koaliciju sa zapadnim saveznicima, čija je konsolidovana Crvena armija oslobodila severoistočnu Evropu i Albaniju i okupirala Berlin sa celom severnom Nemačkom. Premijer Velike Britanije Vinston Čerčil zbog toga je podržao komunistu Tita i time uticao na Staljina da im se pridruži, a izneverio kralja i vojsku Jugoslavije.

Zbog poraza britanske vojske, koju je Čerčil poslao u Francusku radi pomoći u odbrani, kad ju je Nemačka napala i zbog velikih ljudskih žrtava i materijalnih gubitaka koje je Velika Britanija imala od nemačkog bombardovanja Londona i drugih većih gradova, Čerčil je postao organizator borbe protiv nacizma i fašizma, ali i arhitekta novog društveno-političkog i ekonomskog poretka u Evropi, uz njegovo geslo da među narodima ne postoje prijateljstva, već samo interesi. Stoga su zapadni saveznici dozvolili da komunističke vlasti Jugoslavije generala Mihailovića proglase izdajnikom i ubiju 17. jula 1947, mada su to mogli da spreče, jer su politički i vojno bili superiorni.

Paradoksalno je, ali predsednik SAD Hari Truman je 29. marta 1948. godine posthumno odlikovao generala Mihailovića Ordenom legije za zasluge, najvišim odlikovanjem koje se strancu može dodeliti. E, sad, snađite se u ovoj svetskoj političkoj areni.

Miodrag Zlatković,
sudija Osn. suda UR u penziji, Šabac

Izvor: POLITIKA 26.08.2019.