Nastavljen egzodus iz srpskih sela

Matičnu Osnovnu školu „Bratstvo“ u Strezovcu pohađa dvadesetak dječaka i devojčica, od kojih je u isturenim odjeljenjima u Boljevcu i Carevcu po jedno dijete, a bilo ih je do 1999. godine skoro 500.

Priredio: Neđeljko ZEJAK

Srpska sela Lještar, Oraovica, Građanik, Vaganeš, Carevce, Kriljevo i još desetak zaselaka u sjevernom dijelu opštine Kosovska Kamenica, oslonjenih na Marevce, ostalo je bez Srba.

Marevci su rodno selo Bedžeta Pacolija, ministra spoljnih poslova samoproglašenog Kosova i najbogatijeg kosovskog Albanca i lobiste.

U ovom području, do 1999. godine i ulaska mirovne misije UN, živjelo je više hiljada Srba, a danas su na skoro hiljadu kuća katanci, kojima su vlasnici pokušali da zaštite domaćinstva od pljačke i razaranja.

U Vaganešu, Oraovici, Građeniku i Kriljevu u nekoliko kuća i pomoćnih objekata Albanci smještaju ljetinu ubranu na napuštenim srpskim imanjima.

O dugom srpskom prisustvu na tim područjima svjedoči Crkva Uspenja Presvete Bogorodice, uzdignta na prevoju sa kojeg pogled seže do Raniluga, Kamenice i do Kapije /administrativne linije sa centralnom Srbijom/, te Novobrdske tvrđave.

Vjeruje se da je sagrađena krajem 14. vijeka, pošto se Vaganeš prvi put pominje u dubrovačkim trgovačkim knjigama iz 1355. godine kao mjesto za razmjenu robe, a njen ktitor je bio vlastelin Dabižev.

Očuvano je dvadesetak kvadrata freskopisa i u porti Crkve desetak zapisa starih 300 do 400 godina, ispod kojih su nadgorbni spomenici. U kamenu uklesani krst svjedoči da su Srbi na područje Krive Reke došli u vrijeme rudara Sasa.

Danas se preostali ovdašnji Srbi mogu prebrojati na prste.

Matičnu Osnovnu školu „Bratstvo“ u Strezovcu pohađa dvadesetak dječaka i devojčica, od kojih je u isturenim odjeljenjima u Boljevcu i Carevcu po jedno dijete, a bilo ih je do 1999. godine, kako navodi domar u centralnoj školi Zoran Arsić, skoro 500.

Preostali đaci nastavu pohađaju u objektu koji je Grad Beograd 2006. godine izgradio na privatnom placu u srpskom dijelu Strezovca u zaseoku Populanci, pošto su srpski učenici i njihovi nastavnici prognani iz stare škole sredinom juna 1999. godine.

„Imamo savremen školski objekat i uz njega ambulantu, ali nemamo đaka, jer iz godine u godinu broj dece opada“ , priča za Srnu učitelj Zoran Menković, koji je poslije 25 godina rada u prosvjeti doživio da u prvom razredu predaje samo jednom učeniku.

Na meti Albanaca su 1999. godine bila rubna područja, sela oslonjena na administrativnu liniju sa centralnom Srbijom, jer su smatrali da će, ukoliko „očiste“ granicu, ostala sela, jedno po jedno, Srbi napustiti.

U Lještaru živi šest staraca, a u Carevcu još troje Srba u poodmakloj životnoj dobi.

Takođe, u Lještaru je nakon progona Srba izgrađeno tek 13 kuća, od skoro pedesetak spaljenih i uništenih domaćinstava.

Desetak gorštaka obrađuje više od 200 hektara najplodnijih oranica, ali sve je to uzalud kada, kako kažu, izvjesni Džavit T, lokalni albanski moćnik, čuva stada ovaca i krava na njihovim njivama, na tek iznikloj pšenici.

Kažu da nemaju kome da se žale, a policija se ne odaziva na pozive.

Izvor: SRNA

Vezane vijesti:

Petko – srpski Robinzon Kruso na Kosovu

Dva brata jedini Srbi u selu kod Kosova Polja

“Prazna kuća“ film o Srbima otetim radi trgovine organima DEO I