Mučenici spaseni iz pakla

Sa svakim metrom tla koje je osvajala sovjetska Crvena armija, sve je bliže bilo i oslobođenje Aušvica i preostalih logoraša. Konačno, u subotu popodne, 27. januara 1945. sovjetske snage stižu u Aušvic. Njemačke jedinice pružaju ogorčen otpor. Za oslobođenje logora smrti gine 231 crvenoarmejac. Preživeli logoraši, njih 7.500, izgledali su više mrtvi nego živi. Njih je oslobodila 322. streljačka divizija Crvene armije 27. januara 1945. U logoru su našli i 348.820 muških odijela i 836.255 ženskih odjevnih predmeta koji su pripadali žrtvama.

Aušvic je bio najveći nacistički koncentracioni logor za masovno uništenje stanovništva. Nalazio se u južnoj Poljskoj. U logor Aušvic ukupno je deportovano oko 1,3 miliona ljudi iz raznih dijelova Evrope. Većina žrtava je ubijena odmah po prispjeću u logor u gasnim komorama Aušvica u kojima je korišćen gas ciklon B. Ostali su umrli od sistematskog izgladnjivanja, prinudnog rada, nekontrolisanih epidemija, u egzekucijama strijeljanjem i u medicinskim eksperimentima. Među stradalima je i 19.000 Roma koji su ubijeni u julu 1944, i oko 83.000 Poljaka. Komandant logora Rudolf Hes je na Nirnberškom procesu svjedočio da je do 2,5 miliona ljudi umrlo u Aušvicu.

Godišnjica sovjetskog oslobođenja Aušvica 27. januara 1945. se u svijetu obilježava kao „Međunarodni dan sjećanja na žrtve holokausta“.

Za izgradnju najvećeg koncentracionog logora na tom području, bila su tri razloga – postojala je kasarna, željeznica i najvažnije bio je to veliki i nenaseljen prostor, što je omogućavalo lakše skrivanje dešavanja unutar logora.

Kao što je bio slučaj u svim nacističkim koncentracionim logorima, Aušvicom je upravljala paramilitarna grana nacističke partije, takozvani SS. Do ljeta 1943. logorom je komandovao Rudolf Hes, a kasnije Artur Libehenšel i Rihard Baer. Hes je poslije rata tokom suđenja dao detaljan opis rada logora, a opisao ga je i u svojoj autobiografiji. Obješen je 16. aprila 1947. na ulazu u krematorijum Aušvica I.

Osoblje logora su dijelom činili logoraši, od kojih su neki imali ulogu kapoa (većinom robijaši) i radnika u krematorijumima (zonderkomando, sonderkommando). Kapoi su održavali red u barakama. Jedinice zonderkomandoa su pripremale novopridošle za egzekuciju (skidanje odjeće i oduzimanje ličnih predmeta), uklanjale zlatne zube iz vilica leševa i prenosile tijela u krematorijume. Nijemci bi povremeno likvidirali cijele jedinice zonderkomandoa. Oko 6.000 pripadnika SS je radilo u Aušvicu.

Zarobljenici su dovoženi u Aušvic-Birkenau kompozicijama vozova. Kada bi prispjeli u logor, dijelili su ih u dvije grupe; one koje bi odmah pogubili i one koje bi registrovali kao logoraše. Prvu grupu je činilo oko 75 odsto ljudi i oni bi ubrzo bili sprovedeni u gasne komore. U njoj su bila sva djeca, majke sa djecom, starci i svi oni koji nisu djelovali kao snažni na kratkoj inspekciji logorskih ljekara. Pripadnici SS trupa su govorili žrtvama da ih vode na tuširanje i proces uklanjanja vaši. Gasne komore su bile prerušene u prostorije za tuširanje. Kada bi ih napunili, zatvarali bi vrata i u prostoriju ubacivali tablete cijanida kroz rupe u tavanici ili prozorčiće sa strane. Kapacitet za ubijanje i kremiranje iznosio je 20.000 žrtava dnevno. U logoru Birkenau cijanid je nastajao od tableta ciklona B. Njih su proizvodile kompanije iz Hamburga i Desaua čija je mjesečna proizvodnja bila 2,75 tona. Preostali logoraši su radili kao ropski radnici u fabrikama IG boje i Krup. Od 1940. do 1945. registrovano je 405.000 ropskih radnika. Njih 340.000 nestalo je u strijeljanjima, prebijanjima, od izgladnjelosti i od boleština.

Aušvic-Birkenau je bio logor smrti u kome je pogubljeno najviše ljudi, iako je sa radom počeo najkasnije.

Izvor: GLAS SRPSKE

Vezane vijesti:

Nevjerovatna priča o čovjeku koji je dobrovoljno ušao u Aušvic

Aušvic – 70 godina od oslobođenja najvećeg logora smrti

Žarko Janković: ČUVARI AUŠVICA