„Kalenić“ jevrejskoj zajednici

Doneto novo rešenje po zakonu o otklanjanju posledica Holokausta. Čuvena beogradska kafana pripadala Adolfu Sabu, ubijenom u logoru

Čuvena kafana „Kalenić“, simbol opštine Vračar, vraćena je Jevrejskoj opštini Beograd, potvrđeno je, za „Novosti“, u Agenciji za restituciju. Tačnije, Jevrejskoj opštini, odlukom Agencije, pripala je trećina poznate kafane i po trećina od tri lokala u istoj zgradi, u Mileševskoj ulici 2.

Ostatak objekta, za koji nije bilo zahteva za povraćaj, ostaće u vlasništvu države. Naime, trećina poslovnih prostora zgrade u čijem se prizemlju decenijama nalazilo prebivalište mnogih pesnika i novinara, i u kojoj je, tik iznad kafane živeo pisac i boem Jakov Grobarov, i često noću sanjao kako mu krevet propada baš u „Kalenić“, oduzeta je starim vlasnicima posle donošenja Zakona o nacionalizaciji, 1958. Iza vlasnika, porodice Sabo, nisu ostali naslednici, dok je preostali deo prethodno već prodat trećim licima.

Kafana je počela da radi 1938, a inženjer Adolf Sabo kupio ju je godinu dana kasnije od izvesne Dragice Mladenović. Za vreme nemačke okupacije zgrada je oduzeta na osnovu Uredbe o pripadanju imovine Jevreja Srbiji, iz avgusta 1942.

Neposredno posle rata, pošto je ta uredba stavljena van snage, oduzimanje imovine je poništeno, i objekat vraćen predratnim vlasnicima. Nesrećni Adolf Sabo nije se vratio živ iz logora, pa je zgradu nasledila njegova udovica Albertina i koristila je kao suvlasnik sve do nacionalizacije.

Posle donošenja Zakona o otklanjanju posledica oduzimanja imovine žrtvama Holokausta koje nemaju živih naslednika, a Adolf i Albertina ih nisu imali, Jevrejska opština Beograd podnela je zahtev za povraćaj ove nekretnine. Prvostepena odluka doneta je 28. maja i na nju Pravobranilaštvo ima pravo žalbe.

Ukoliko odluka Agencije postane pravosnažna, a većina odluka donetih na osnovu ovog zakona je potvrđena pred Ministarstvom finansija ili Upravnim sudom, iz Jevrejske opštine Beograd poručuju da će čuveni restoran ostati da radi i neće menjati delatnost.

Inače, po Zakonu o otklanjanju posledica Holokausta iz 2016, jevrejskoj zajednici vraćeno je do sada ukupno 4.662 kvadratna metra zgrada, stanova i poslovnih prostora. Reč je o 50 lokala, 10 stanova i jednoj zgradi, u centralnim beogradskim opštinama Stari grad, Savski venac, Zvezdara i Vračar. Takođe je vraćena jedna garaža, 442 kvadrata neizgrađenog građevinskog zemljišta (Jevrejskoj opštini Zrenjanin), i oko 530 hektara poljoprivrednog zemljišta u Novom Kneževcu, Bačkoj Topoli, Đurđinu i Bašaidu (jevrejskim opštinama Kikinda i Subotica), kao i u Pančevu.

VRAĆENO PA ODUZETO

Većina ovdašnjih Jevreja stradala je tokom rata u logorima Staro sajmište, Topovske šupe, Šabac, Niš… Njihova imovina je opljačkana i prodata na licitaciji domaćim Nemcima, saradnicima Nedićevog režima, Hrvatima, belogardejcima… Retkima koji su preživeli imovina je vraćena posle 1945, ali im je serijom zakona, od agrarne reforme do nacionalizacije, opet sve oduzeto.

Autor: V. CRNjANSKI SPASOJEVIĆ

Izvor: NOVOSTI

Vezane vijesti:

Imovina stradalih Jevreja od sada pod kontrolom | Jadovno …

Problem restitucije oduzete jevrejske imovine | Jadovno 1941.

Četrdeset nekretnina vraćeno jevrejskim opštinama | Jadovno …