Akademici u Memorandumu su konstatovali da se srpsko stanovništvo iz Like, Korduna i Banije iseljava zbog ekonomske nerazvijenosti i rafinirane asimilacione politike Hrvatske Podatkom proizašlim iz popisa stanovništva 1981. godine da van teritorije Srbije živi čak 24 odsto srpskog stanovništva, autori Memoranduma SANU ukazali su na opasnost od latentne dezintegracije srpskog naroda. U radnoj verziji ovog dokumenta posebno je naglašena situacija u Hrvatskoj, gde je za svega tri decenije njihov broj sveden na nivo niži od posleratnih godina. Deo Memoranduma posvećen položaju srpskog naroda u Hrvatskoj sa konstatacijom da je na delu asimilacija i zatiranje njegovog nacionalnog identiteta, u godinama koje će uslediti biće težišna tačka njegove osude i političke

Fizički, politički, pravni, kulturni genocid nad srpskim stanovništvom Kosova i Metohije najteži je poraz u oslobodilačkim borbama Srbije od Orašca do ustanka 1941. Izgon srpskog naroda sa Kosova je spektakularno svedočanstvo njegovog istorijskog poraza. Srpskom narodu je u proleće 1981. godine objavljen jedan odista specijalan, ali otvoren i totalni rat pripreman u raznim razdobljima administrativnih, političkih i državnopravnih promena. Vođen veštom primenom raznih metoda i taktika, s podeljenim ulogama, uz aktivnu, a ne samo pasivnu i ne mnogo prikrivanu podršku pojedinih političkih centara u zemlji taj otvoreni rat, koji se ne naziva svojim pravim imenom, odvija se skoro pet godina. On, dakle, traje mnogo duže nego čitav oslobodilački rat u

Osnovna teza Memoranduma jeste da je konfederalizacija, omogućena Ustavom iz 1974, dovela do stvaranja odvojenih republičkih i pokrajinskih privreda i tržišta Ekonomska kriza, duboka i sveprisutna, jedan je od glavnih pokazatelja neprilika u koje je zapala socijalistička Jugoslavija osamdesetih godina. Građani bivših republika i danas se sećaju nestašica kafe, deterdženata, principa vožnje „par-nepar“, bonova za gorivo, trkom za devizama u zemlji i tehničkim uređajima u inostranstvu… Položaj privrede našao se i u tekstu Memoranduma SANU, na kome je grupa akademika SANU radila 1985. i 1986. godine. Ekonomski deo ovog, po mnogo čemu kontroverznog dokumenta najmanje je bio napadan i kritikovan, iako je po mnogo čemu odstupao od zvanične retorike predstavnika