Promovisan projekat „Izučavanjem istorije do pomirenja“

Na 60. Međunarodnom beogradskom sajmu knjiga promovisan je projekat „Izučavanjem istorije do pomirenja“ iz Republike Srpske, u okviru koga su štampane tri važne publikacije koje podsjećaju javnost na to da Sarajevski atentat nije bio uzrok nego samo povod za Prvi svjetski rat.

Promovisani su reprint izdanje Vladimira Dedijera „Sarajevo 1914.“, koje je američki „Njujork tajms“ 1984. godine proglasio za najbolju istoriografsku studiju o uzrocima Prvog svjetskog rata, zatim izvorne stenogramske bilješke sa suđenja Mladobosancima, te analiza pisanja evropske štampe iz perioda prije i početkom rata.

Istoričar Željko Vujadinović rekao je da knjiga „Sarajevski atentat: izvorne stenogramske bilješke sa glavne rasprave protiv Gavrila Principa i drugova, održane u Sarajevu 1914. godine“, objavljena u okviru Projekta, omogućava svakom da stvori sopstveno viđenje suđenja, Mladobosanaca, ali i uređenja Austro-ugarske monarhije.

Vujadinović je rekao da se iz stenogramskih bilježaka jasno vidi da su Mladobosanci postupali u skladu sa najprogresivnijim idejama onog vremena, te da su u tom smislu atentat smatrali legitimnim sredstvom političke borbe, a da su žalili zbog ubistva ljudi.

On je istakao da je objavljivanje stenografskih bilježaka od izuzetne važnosti za očuvanje istine o uzrocima Prvog svjetskog rata jer su, kada je nestalo jugoslovenske države, „najboljeg advokata Mladobosanaca“, ponovo otvorena sva pitanja u vezi sa Mladobosancima, atentatom, suđenjem i posljedicama.

Direktor Zavoda za zaštitu kulturnog, istorijskog i prirodnog nasljeđa Republike Srpske Slobodan Nagradić rekao je, predstavljajući knjigu „Sarajevo 1914“, da je Dedijer dokazao da su Mladobosanci bili revolucionari koji su se borili protiv austrougarske okupacije, a za stvaranje zemlje južnih Slovena.

„Knjiga jasno pokazuje da vlasti Srbije nisu učestvovale u atentatu i da im naprotiv, nije odgovarao novi rat. Prvog svjetskog rata bi bilo i da nije bilo atentata. Radilo se o težnji velikih sila za rekonfiguracijom svjetske moći“, rekao je Nagradić.

On je napomenuo da o tome, koliko je Dedijerova knjiga ozbiljno naučno djelo, govori činjenica da nema skoro nijednog ozbiljnog evropskog i američkog arhiva, koji nije istražio tragajući za podacima.

Pisac Muharem Bazdulj ocijenio je da je analiza pisanja evropske štampe u publikaciji „Odjeci: evropska štampa o Sarajevskom atentatu i Julskoj krizi“ i obje knjige važno sredstvo suprotstavljanja revizionizmu u analizama uzroka Prvog svjetskog rata.

Bazdulj je naveo da je dragocjeno to što su transkripti suđenja Mladobosancima prevedeni na engleski, „prvi put u istoriji“, a kada je riječ o analizi evropske štampe, rezultate je ocijenio kao veoma interesantne.

„Zanimljivo mi je bilo u analizi srpske i mađarske štampe – način na koji u tom periodu u vrijeme Julske krize u `Politici` još izlaze oglasi gdje se pozivaju ljudi da ljetuju u austrijskim banjama“, rekao je Bazdulj.

„Izučavanjem istorije do pomirenja“ projekat je Narodne i univerzitetske biblioteke u Banjaluci, a njen direktor Ljilja Petrović Zečić rekla je da je projekat nastao u partnerstvu sa Agencijom za saradnju, edukaciju i razvoj, uz finansijsku pomoć EU.

Zečićeva je navela da su rezultati Projekta do sada promovisani u desetak gradova BiH, a da će poslije Beogradskog sajma knjiga, promocije biti organizovane i u Zagrebu i Sarajevu, dok se knjige distribuiraju putem biblioteka i institucija.

Izvor:

Vezane vijesti:

Prvi svjetski rat