Žrtve istočne Bilogore od 1991. do 1997. godine

Pod istočnom Bilogorom čije su žrtve predmet ovog istraživanja podrazumijevamo pro-stor sa površinom od oko 700 km² smješten na sjeverozapadu današnje Republike Hrvatske i ograničen na zapadu naseljima pravoslavne parohije Severin, na sjeveru selima parohije Mala Trešnjevica, na jugu Velikim Zdencima, dok je njegova istočna granica selo Jasenaš, odnosno linija na kojoj strogo geografski gledano prestaje Bilogora – prevoj duž kojeg se pružaju put i pruga Bastaji – Suhopolje.

Ovaj spisak poginulih boraca i u teroru stradalih civila u toku oružanih dejstava 1991. godine te prije i poslije njih u periodu od 1991. do 1997. odnosi se na žrtve čiji su egzeku-tori hrvatske paravojne formacije, kao i terorističke grupe i pojedinci organizovani ili podržani od hrvatskih vlasti. Na spisku se nalazi i nekolicina žrtava stradalih od posljedica terora i rata koji je završio 1995, kao i onih čija je smrt posljedica srbomržnje pod-grijane u tom periodu i za koju nema indicija da će u dogledno vrijeme nestati.

Treba napomenuti da su 1991. ubistva počinili vojnici i civili tada međunarodno nepriznate hrvatske države, a da su žrtve lojalni građani i formacije teritorijalne obrane tada još postojeće SFRJ čiji su svi pripadnici bez izuzetka rođeni u bilogorskim naseljima ili tu živjeli niz godina. Uzgred rečeno, stanovništvo napadnuto 1991. god. od strane hrvatskih vlasti i njenih paravojnih snaga sa ciljem likvidacije ili protjerivanja je domicilno stanovništvo ovog područja, koje tu ima najdublje korijene koji sežu još u 16. vijek, do 1597. godine. Utoliko, zatiranje srpske populacije u 2. svjetskom ratu i njegov egzodus 1991. god. predstavlja čist slučaj genocida bez presedana u svjetskoj istoriji. On ne govori ništa novo o ekstremnoj hrvatskoj politici koja je već vjekovima prepoznatljiva kao produ-žena ruka vatikanskog prozelitizma, ali govori mnogo o svijetu na početku trećeg milenijuma i anticipira praksu kojom će se budući sukobi rješavati. Zločinac se 1991. vratio na mjesto zločina, a svijet je glatko prešao preko toga i nagradio ga. To se nije moglo neznati i tako je u Bilogori 1991. i kasnije u Krajini počinjen prvi planetarni, civilizacijski zločin. Neka nam je svima Bog u pomoći poslije onog što nam predstoji.

Spisak koji slijedi napravljen je na osnovu do sada objavljenih izjava i svjedočenja, vlastitih bilješki, te konsultacija sa Stevom Đukićem, Milanom Bastašićem, Kljajić Radom, Danicom Čakmak, Živkom Lolićem, Petrom Vučkovićem, Aleksandrom Lolićem, D.M, C.G, Orić Dragom, Zorom Popržan, R.S, Stevom Radakovićem, B.B, M.R, Milanom Dijakovićem, Jovanom Mamula, Ankom Vučković, Ankom Vukadinović, Pokrajac Ljubanom, Milnović Vla-dom, B.P, Tulum Ljubišom i drugima.

A/ POGINULI IZ SASTAVA SRPSKIH VOJNIH FORMACIJA

1. MILjANOVIĆ Milana ZDRAVKO iz Jasenaša, r. 1960, poginuo 2. septembra 1991. na mostu na rijeci Ilovi prema Removcu. Tog dana pripadnici hrvatskih snaga, policije i ZNG iz tri pravca su napali Jasenaš, a osim Zdravkove pogibije ranjene su još tri žene i dva dva borca teritorijalne obrane – Dušan Stančić i Vlado Milnović. Sa pod-ručja istočno od Ilove poginuo je p.poručnik Mraković Zoran iz Daruvara i tri pripadnika teritorijalne obrane iz Bastaja, koji su nađeni zaklani u šumi. Stanovništvo Jasenaša se povuklo prema Cjepidlakama gdje je jedan dio i ostao, dok su se ostali vratili u Jasenaš. U ponovljenom napadu na mjesto ovi civili su zarobljeni i držani u nekoj vrsti logora u seoskoj školi, odakle su pod kontrolom puštani u toku dana da nahrane stoku. Od tih civila jedan je stariji čovjek poslije premlaćivanja umro od zadobijenih povreda.

2. BERAK MILE, Srbin iz Lončarice, r. 1968, poginuo kod Ivanovog Sela 21. septembra 1991. godine.

3. VERIĆ Đure VESELKO iz Bačkovice, 1965, ranjen i zarobljen kod Ivanovog Sela 21. septembra 1991. godine, ima indicija da ga je na kraju ubio Veljko Marić i da je zakopan buldožerom u kukuruzima Zdenka Zime koji je imao imanje na početku Poljana.

4. KUČERA VLADIMIR iz Grubišnog Polja, po ocu iz Grbavca mađarskog, a po majci srpskog porijekla. Ranjen i zarobljen u borbi kod Ivanovog Sela 21. septembra 1991. godine od pripadnika hrvatske vojske i poslije mučenja pogubljen.

5. KLEUT Mitra DRAGO, rođen 1962, iz Jasenaša, poginuo od granate u Cjepidlakama u oktobru 1991.

6. ŠUKIĆ Vase MILENKO, rodom iz Velike Barne, poginuo 31. oktobra u Rastovcu, sahranjen 1. novembra na groblju u Djakovcu.

7.  GLEŽNIĆ DUŠKO, iz Velike Dapčevice poginuo 31. oktobra u Rastovcu, sahranjen 1. novembra na groblju u Djakovcu.

8.  SMILjANIĆ (ime nepoznato) zvan Pajur, unuk Smiljanić Save iz Rastovca, poginuo 31. oktobra u Rastovcu, sahranjen 1. novembra na groblju u Djakovcu.

9.  ILIĆ JOVO iz Zrinske, poginuo na položaju u Zrinjanskim brdima 31. oktobra 1991.

10.  BOJIĆ DUŠAN iz Malog Grđevca, poginuo na položaju u Zrinjanskim brdima 31. oktobra 1991. godine pogođen snajperom, sahranjen u Gakovu.

11.  LAZIĆ ZORAN iz Nove Pisanice, ranjen 31. oktobra u Zrinjanskim brdima i poslije toga poginuo.

12.  HORVAT ĐURO iz Čađavca, Hrvat, poginuo u Rastovcu 31. oktobra 1991.

13. KOKOT MARIO iz Grubišnog Polja, poginuo u Rastovcu 31. oktobra 1991. i spaljen od strane hrvatskih bojovnika zajedno sa Poznić Živkom.

14. RADOJČIĆ Milana NENAD, 1970, iz Gornje Kovačice, poginuo prilikom napada hrvatskih snaga 31. oktobra 1991. u Gornjoj Kovačici. Nenad i otac Milan bukvalno su branili vlastitu kuću i prilaz selu od ustaša koji su nadirali iz pravca Pisanice i sv. Đur-đa. Kad je Nenad ranjen i pao „Milan baci automat i preda se. Milana vežu za traktorski priključak, a Nenad leži na zemlji teško ranjen. U velikim mukama kaže ocu – Joj tata al je teško umrijeti! Na to jedan ustaša izvadi pištolj i ubije ga hicem u čelo pred ocem Milanom“.

15.  PENDELj NENAD iz Male Peratovice, Hrvat, r. 1968., poginuo u Gornjoj Rašenici 31. oktobra 1991. od tenkovske granate. Sahranjen kod Časteka u dvorištu.

16.  POZNIĆ Rade ŽIVKO iz Malih Zdenaca, r.1957. u Turčević Polju, zarobljen od pripadnika ZNG u Rastovcu 31. oktobra 1991, zvjerski mučen, nabijen na kolac i živ spaljen.

17.  SMILjANIĆ ROBERT, poginuo 31. oktobra 1991. na položaju u Rastovcu od tromblonske mine, potom spaljen.

18.  BOROTA Stevo BOŠKO iz Grubišnog Polja, r.1952. g. u Gornjoj Rašenici, poginuo kao pripadnik Baranjske divizije prilikom napada hrvatskih snaga 1993. na dravskom nasipu u blizini Nevesinja.

19. FARKAŠ ŽELjKO, rođen u Sibeniku u mješovitom braku od oca Mađara i majke Hrvati-ce, poginuo u Baranji.

20.  LALIĆ Gojko GORAN iz Grubišnog Polja, 1974, poginuo u Baranji kao borac Baranjske divizije na liniji obrane prema Osijeku 1993.

21.  SAVIĆ NIKOLA iz Zrinske, poslije povlačenja iz Bilogore poginuo u sastavu Vojske Republike Srpske.

22.  BOJIĆ DUŠAN iz Velike Peratovice ranjen 21. septembra kod Ivanovog Sela, poslije odlaska sa Bilogore poginuo na Vlašiću (1993?) u sastavu Vojske Republike Srpske.

23.  CVIJANOVIĆ DUŠAN iz Lončarice, ranjen 21. septembra 1991. u Gornjoj Rašenici, kasnije poginuo na Vlašiću u sastavu Vojske Republike Srpske.

24.  MRKIĆ MILE , 1949, iz Velike Dapčevice, poginuo u Baranji.

B/ UBIJENI I POGINULI CIVILI

25. PEULIĆ Stevana ŽIVKO je prva žrtva porijeklom iz istočne Bilogore stradala od hrvatskih paravojnih formacija. Rođen je u Lončarici 1948. od oca Stevana Štekovića i majke Ankice Peulić. Šezdesetih godina sa majkom prelazi da živi u Osijeku, tu zasniva porodicu i sa suprugom Ljubicom ima dva sina. Po iskazu Ljubice Peulić, ona i Živko su 11. jula 1991. bili sami u porodičnoj kući u Osijeku, a maloljetni sinovi su sklonjeni na sigurno u Srbiju. Pripadnici ZNG su opkolili kuću u namjeri da uhapse Živka, on je pružio otpor iz podruma služeći se oružjem koje je posjedovao kao lovac. U razmjeni vatre je poginuo, a Ljubica izgubila ruku vraćajući bombe koje su zengovci ubacivali u podrum.

26.  STANIĆ DMITAR, pripadnici MUP-a i ZNG Republike Hrvatske pod komandom aktiviste HDZ-a Stojana Gustina iz Virovitice, lokalna hrvatska paravojna formacija pod političkom kontrolom vođe HDZ-a Ante Delića iz Grubišnog Polja i policajci iz gru-bišnopoljske policijske stanice pod vođstvom načelnika Gladojić Steve nezakonito su uhapsili i držali pod torturom u improvizivanim zatvorima u Grubišnom Polju i po-drumu hotela „Bilogora“ u toku avgusta 1991. g. niz Srba iz Grubišnog Polja i okoline. Tada su maltretirani i fizički zlostavljani (batinjanje, ranjavanje vatrenim oružjem, sa-kaćenje, pljačkanje, hapšenje i odvođenje u nepoznatom pravcu) Milan Bozeta, Ilija Stojić, Milorad Bubić, Mlađen Kekerović, Dr. Dušanka Daljug, Borivoje Dimić, Sukur Živko, Živko Ćetković, Milan Drobac, Đuro Ljuština, Mačak Dragan, Torbica Milorad, Mi-lošević Spasoje, Milojko Rajlić, Savo Karanović i drugi. U torturi su aktivno učest-vovali i neki lokalni aktivisti HDZ-a. O tome postoji niz izjava, od jednog od mučenih kome su odsjekli uvo, Mlađena Kekerovića (Izvještaj Srpskog sabora o progonu srpskog naroda i etničkom čišćenju Zapadne Slavonije od strane vlasti Republike Hrvatske, str. 5, Aneks II), preko izvještaja SPC-a (mitropolit Eparhije zagrebačko-ljubljanske Jovan) M. br. 324/92 od 05. decembra 1992. i svjedočenja razmjenjenih zatočenika poput Živka Sukura i doktorke Dušanke Daljug do izjava radnice hotela „Bilogora“ Rajlić Nedeljke. 

STANIĆ Milana DMITAR, rođen 1952. g. u Velikoj Peratovici uhapšen je 16. avgusta 1991. i ubijen tog dana ili neposredno poslije, što se odnosi i na druge ubijene.

27.  MAČAK DRAGAN, uhapšen i ubijen u Grubišnom Polju 16. avgusta 1991. godine od pripadnika jedinice Stojana Gustina za kojeg se, na osnovu svih raspoloživih činjenica, može zaključiti da je bio onaj koji je odlučivao o životu i smrti.

28.  MILOŠEVIĆ SPASOJE, uhapšen i ubijen u Grubišnom Polju 16. avgusta 1991. god. Indicije o izvršiocu – sin zubara iz Velikog Grđevca Zlatka Bukovca, Kruno Bukovac koji je takođe u avgustu u Velikom Grđevcu na benzinskoj pumpi bez ikakvog povoda teško ranio rafalom iz automatske puške Milenka Bastašića, Srbina iz tog mjesta, oca četvoro maloljetne djece.

29. TORBICA MILORAD iz Rastovca, r. 1953, maltretiran i ubijen avgusta 1991. u zgradi bivšeg štaba TO preko puta autobuskog kolodvora u Grubišnom Polju. Mrtvo tijelo je odveženo i ostavljeno u dvorištu u Rašenici, gdje je živio Đuro,brat Miloradov.

30.  POČUČ MILORAD – poslije bjekstva brata Mirka i njegove supruge iz Velikih Zdenaca 15. avgusta 1991. pred grupom hrvatskih terorista koji su namjeravali da Mirka ubiju, Milorad je zajedno sa Milanom Carićem 27. septembra 1991. zatvoren i prebijan. Poslije toga je pušten i trebalo je nekoliko operacija i ugrađivanja plastike da bi se sanirale sve povrede. Nakon svega, već poslije rata, Milorad tuži državu Hrvatsku, na sudu traže dokaz o stepenu invalidnosti, on radi toga odlazi u virovitičku bolnicu gdje poslije sedam dana na prečac „umre“.

31.  VASILjEVIĆ MIĆO iz Grubišnog Polja, ubio ga je Veljko Marić septembra 1991. g. u Grubišnom Polju.

32. TVRDORIJEKA Đure STEVAN, 1927, Srbin iz Grubišnog Polja, izuzetno situiran i ugledan domaćin ubijen 20. septembra 1991. Po izjavi Harauzek Željka iz istog mjesta, koji je sa kolegom Horvat Ivicom slučajno bio svjedok ovog događaja, Stevana su ubili Marić Veljko i Tregner Rudolf zvan Jumbo, oba iz Grubišnog Polja. Oni su u dvorištu Pere Vučkovića koji je tada već izbjegao iz Hrvatske ubili Stevana Tvrdorijeku, rasko-madali tijelo i u dvije plastične vreće od đubriva ga odnijeli i zakopali na lokaciju Prdavac desno od puta Grubišno Polje – Velika Barna. Marić je uhapšen na osnovu međunarodne potjernice u Dimitrovgradu pri pokušaju prelaska u Bugarsku, 17. aprila 2010.

33. GAŠPAROV LjILjANA, rođ. Vučković iz Velike Trešnjevice, ubijena 17. septembra 1991. u spavaćoj sobi u porodičnoj kući njenih roditelja kojima je došla u posjetu i na koju je ispaljena tromblonska mina. U Velikoj Trešnjevici u toku rata nije bilo borbenih dejstava, a po izjavi Potkonjak Milana iz ovog mjesta izvršioci zločina su pripadnici ZNG Republike Hrvatske.  Povod za ubistvo je vjerojatno suprug Ljiljanin, Hrvat sa kojim se vjenčala 4. maja iste godine i koji je otišao u Njemačku da izbjegne mobilizaciju u hrvatsku vojsku. Poslije ubistva, pripadnici ZNG odvode te noći u improvizovani zatvor Ljiljaninu majku Anku i šesnaestogodišnjeg brata Dalibora, tuku ih i muče  na nezamislivo monstruozan način dva dana. Po izjavi Anke Vučković, tu bi bili ubijeni da ih nije izvukla hrvatska policija poslije prijave njihovog nestanka od strane komši-nice iz hrvatske porodice.

34.  SLIJEPČEVIĆ PETAR, Srbin iz sela Rastovca, ubijen septembra 1991, postoje indicije da je to učinio Veljko Marić, kriminalac koji se pridružio aktivistima HDZ-a.

35. LjUŠTINA Ilije NIKOLA, star oko 70 godina, zarobljen sredinom septembra u Jase-našu u ponovljenom napadu hrvatskih snaga na ovo mjesto, držan je u improvizovanom logoru, premlaćivan i umro od zadobijenih povreda.

36.  POZNIĆ Stanka RADE, rođen u Turčević Polju 1935, otac Poznić Živka, odveden 28. oktobra iz kuće u Malim Zdencima od pripadnika grubišnopoljske policije pod koman-dom Gladojević Steve. Iz Policijske stanice u Grubišnom Polju Rade je odveden u Bjelovar gdje je ubijen, tijelo nije nađeno.

37.  KRAVIĆ RADE, uhvaćen od pripadnika ZNG, držan jedno vrijeme u zatvoru u Bjelovaru i pušten. Na putu kući u Dapčevačke Brđane nestaje u šumi iza Grubišnog Polja gdje je i nađen. Sahranila ga je kćerka u Dapčevačkim brđanima.

38.  VUDRAG DANICA, starica iz Velike Dapčevice, sela na magistralnom putu Grubišno Polje – Virovitica ubijena tokom zime 1991/1992. rafalima iz automatske puške koje su ispalili pripadnici virovitičke jedinice ZNG koja se vraćala sa ratišta kod Pakraca. Detalje o ubistvu saznala je Daničina unuka Jovanka udana za Vučan Marka u Sloveniji, kćer Šegić Nikole iz Male Peratovice i Milke r. Vudrag koja je umrla kao izbjeglica u Baranji.

Mika Lolić, kćer Dane i unuka Danila Lolića iz Dapčevačkih Brđana se udala kod Trbo-jevića u Veliku Peratovicu, a njena kćer Danica za Vudrag Stevu u Veliku Dapčevicu, gdje je imala Milku i Jovanku. Danica je imala još troje djece i jednu od najtragičnijih bilogorskih sudbina, tako da zbog suvog, faktografskog nabrajanja ljudi i događaja autor od budućeg čitaoca ovih redova traži oprost. Jedno od te djece, Dragu Vudraga u dobi od oko dvije godine ustaše otimaju sa nepoznatim brojem drugih mališana 1941. u parku u Grubišnom Polju (po nekim indicijama Drago je danas u Kanadi). Danica uspjeva nakrat-ko pobjeći ustašama, tada je već ponovo bila trudna i oni je sustignu, pred njima rodi blizance koje ovi odmah, pred njenim očima ubiju. Danica je imala kuću u Velikoj Dap-čevici odmah preko puta Marka Jurišića, jednog od nekoliko Hrvata u obližnja tri srp-ska sela i kojem u dva rata „ni ovca nije faljela“. Danica 1991. ostaje u kući po odlasku Srba iz Bilogore i hrvatski bojovnici je ubiju u dvorištu Filipa Gležnića. Tako se krug zločina zatvorio.

39.  ORIĆ LjUBAN iz Topolovice zaklan od strane pripadnika ZNG 2. novembra 1991. god. i poslije toga sa suprugom Ljubom spaljen. Stari i bolesni nisu se usudili krenuti na dugi i iscrpljujući put sa ostalim narodom porodici sina Save, oficira JNA u Beogradu.

40. ORIĆ LjUBA, supruga Ljubana Orića iz Topolovice, zaklana i spaljena od strane ustaša,  pripadnika ZNG iz Virovitice, 2. novembra 1991.

41.  OTKOVIĆ LjUBA iz Rastovca, ubijena od strane Veljka Marića u novembru 1991, a bes-pomoćni očevidac zločina bio je njen suprug.

42.  VUKOVIĆ Zaharija ZORKA, rođena Kravić u Turčević Polju, stara 75 godina, poginula u oktobru 1991. g. prilikom granatiranja Turčević Polja sa položaja tzv. „topničke grupe 52. samostalnog bataljuna ZNG-a Daruvar“.

43. ČAKMAK Petra RANKO, rođen 1941, poginuo u oktobru 1991. kod granatiranja Turčević Polja sa položaja „topničke grupe 52. samostalnog bataljuna ZNG-a Daruvar“.

44. ČAKMAK MARA, r. 1938. u Batinjanima, poginula u oktobru 1991. prilikom granatiranja Turčević Polja sa položaja „topničke grupe 52. samostalnog bataljuna ZNG-a Daruvar“.

45. JAVORINA MILAN, 1951, rodom iz Male Dapčevice radio je u komunalnom preduzeću u Grubišnom Polju i bio svjedok svih sahrana stradalih. Poslije odlaska Srba iz Bilogore inscenirana je saobraćajna nesreća u kojoj je Milana pred zgradom Šumarije u Grubiš-nom Polju pregazio izvjesni Čvek.

46.  GLEŽNIĆ STEVAN zvan Kuzman, r. 1920, iz Velike Dapčevice, zatekao se početkom novembra 1991. u Lončarici gdje su ga zaklali hrvatski bojovnici iz Virovitice.

47.  MIŠČEVIĆ ŽIVKO, 1948, zaklali ga u vlastitom dvorištu u Lončarici pripadnici ZNG u Lončarici početkom novembra 1991.

48.  POPOVIĆ MILAN, 1928, zaklali ga hrvatski bojovnici u Lončarici početkom novembra 1991. godine.

49. SOKOL FRANjO, Hrvat, otac Anđelke udane za Srbina Dušana Mrkšića iz Grubišnog Polja, ubijen u vlastitoj kući po dolasku hrvatskih snaga iz Koprivnice i Virovitice u Veliku Dapčevicu početkom novembra 1991.

50. IBIŠAJ Tema MIROSLAV, rođen 1963. u Malom Grđevcu od oca Albanca i majke Srpkinje, bio je predmet hrvatskih propagandnih laži poput one o Luci Šerbedžija iz Topolovice koju su tobože „ćetnici“ ubili u Zrinskoj, a radilo se o tome da je ona boravila kod Balog Đure, Hrvata iz tog mjesta koji je iz samo njemu poznatih razloga aktivirao u kući bombu od koje je Luca poginula. Tako je i za Miroslava Ibišaja, valjda zbog njegovog po ocu albanskog porijekla medijski eksploatisana priča o tome da su ga Srbi ubili. U najboljoj ustaškoj tradiciji Miroslav je čak slikan sa nožem u grudima, a vjerojatno zbog potreba pedagogije postoji, da se tradicija ne zaboravi, i grupna slika sa žrtvom. Istina je da je on jedan od onih civila koji su ostali u bilogorskim selima, nije zbog psihičkih smetnji nosio ni pušku kao njegova braća, a poslije povlačenja srpskih snaga su ga ubili hrvatski bojovnici po ulasku u to mjesto 1. novembra 1991, a postoje indicije da je prvo odveden u Veliki Grđevac i tamo likvidiran. Detalje tog događaja saznao je i ispričao Milenko Ibišaj, brat Miroslavov koji se kao i treći brat Milorad 1991. godine borio u sastavu TO opštine G. Polje, bio je i ranjen, a nakon Bilogore se našao u sastavu Vojske Republike Srpske.

51.  MAČAK STEVO iz Male Jasenovače ostao je sa suprugom Ljubom u selu i poslije povla-čenja srpskog stanovništva 1. novembra 1991. sa Bilogore. Po dolasku hrvatskih snaga Stevo je prebijan i mučen, prisiljavan da kopa sebi raku i do pola zatrpavan i ostavljen u šumi. Jedva se dovukao do kuće, gdje je umro od zadobijenih povreda.

52.  MILIĆ Steve VOJISLAV, porijeklom iz Zrinske, neposredno prije rata živio u Ždra-lovima, po odlasku Srba iz Bilogore odlazi u novembru 1991. u Zrinsku da vidi šta mu je sa porodicom i imanjem, u povratku ga pripadnici ZNG izvuku iz autobusa kod ciglane u Velikom Grđevcu i ubiju uz put u grabi.

53.  LAZIĆ Steve ZDRAVKO, Srbin iz Bačkovice, ubijen 8. oktobra 1991. godine. Zdravko je trebao imati radnike za poljske radove pa je pošao dan ranije u Veliku Pisanicu po na-mirnice, ali i da proda telad za koje je tog dana bio otkup. Po istom poslu s njim je pošao i Carević Milenko. Zdravko tog dana produžuje i u Veliki Grđevac, a u povratku ga hapse policajci hrvatske vojske kod ugostiteljskog objekta „Šumska vila“ pod optužbom da vozi „kruh za ćetnike“ i živog bace u septičku jamu na vojno-policijskom poligonu u šumi Kukavica između Velikog Grđevca i Male Pisanice.

54.  CAREVIĆ Ilije MILENKO, r. 1952, iz Čađavca, uhapšen od hrvatske vojne policije u Velikoj Pisanici 8. oktobra 1991, odveden na poligon u šumi Kukavica, maltretiran i tučen, a u tome se isticao „da bi se dodvorio Hrvatima“ pripadnik policije Ivanović Dušana Branko, Srbin iz Ravneša. Snažnim udarcem noge on je Milenku otvorio trbuš-nu šupljinu i potom ga ubio rafalom iz automatske puške.

55. NN, muškarac, Srbin iz Ravneša kojem za sada nismo uspjeli saznati ime i vrijeme stra-danja 1991, pucao je iz lovačkog oružja da zastraši grupu hrvatskih ekstremista koji su se u toku noći „šunjali“ po njegovom dvorištu, vjerojatno sa namjerom da nešto ukradu ili zapale. Sutradan, ovaj domaćin je odveden od kuće, zvjerski pretučen, od čega je umro.

56.  PEULIĆ STEVO, Srbin iz Lončarice, poslije izlaska sa Bilogore stradao u Baranji.

57.  JOVETIĆ Stojana NEDELjKO, iz Čađavca, uhapšen početkom oktobra (?) 1991. godine u Velikoj Pisanici. Nepoznato gdje je ubijen, iako ima indicija za šumu Kukavica.

58. RADAKOVIĆ SLOBODAN iz Bačkovice, porijeklom iz Velike Barne, uhapšen i odveden početkom oktobra, nepoznato gdje je ubijen.

59. LAZIĆ Save ZORAN, rođen 1970. u Imljanima u BiH, prijeratni doseljenik iz Bosne na Polum, uhapšen 6. oktobra 1991. u Velikoj Pisanici, nepoznato gdje je ubijen.

60. POPRŽAN Josifa RADE, Srbin iz Cremušine r. 1926. vratio se iz Tenje gdje je boravio kod kćeri i njene porodice u rodno mjesto gdje ga ubijaju hrvatski ekstremisti 1996.

61. RADELIĆ Andrije MILAN (1923) iz Velikog Grđevca je posljednja žrtva Srbima nametnutog rata i srbomržnje koja se nastavila i poslije završetka ratnih dejstava. Ta mržnja je kod pojedinaca dosegla takve dimenzije da se o njoj može govoriti kao o supstituciji za religiju, na što upućuje i golo tijelo žrtve u noći 24/25. april 1997, na Veliki Petak, žrtva zločina sa elementima ritualnog, satanističkog ubistva. Milan je ubijen sa tri hica u glavu iz „kalašnjikova“ ruske proizvodnje porijeklom iz Mađarske koje je svojim aktivistima dijelio HDZ krajem 1990. Zločinca Josipa Marijana iz istog mjesta su hrvat-ske vlasti uhapsile, branio se šutnjom, a po iskazima mještana imao je saučesnika koji se dovodi u vezu sa Zlatkom Grdinićem iz Pavlovca, hadezeovcem koji već krajem oktobra 1990. zadužuje jedan od 25 „kalašnjikova“ ruske proizvodnje doveženih iz Virovitice za grubišnopoljski HDZ i kod kojeg je pronađen čitav arsenal oružja. Milan je osma žrtva ustaša u dva rata iz ove porodice i posljednji sa tim prezimenom u Velikom Grđevcu.

C/  SRBI UBIJENI U SASTAVU HRVATSKIH VOJNIH FORMACIJA

62. ŠKRBINA Mladena PREDRAG, 1968, iz Orovca. Poslije početnih nemira 1991. godine, Predrag je, vjerojatno ne snalazeći se najbolje u novonastaloj situaciji, ostao kao mlad policajac raditi u Policijskoj stanici u Novskoj. Krajem jula 1991. gine u sukobu hrvatskih i srpskih snaga u Kostajnici, što je službeno tumačenje iz hrvatskih izvora, dok druge informacije to dovode u ozbiljnu sumnju.

Prvu od njih je Milici Radelić prenio brat Emil, Predragov djed. Naime, odmah poslije Predragove pogibije u Orovac je došao mladi par, inače Hrvati iz Novske kojima je Predrag bio vjenčani kum. Emilu su u povjerenju ispričali da im se Predrag žalio da je od kolega Hrvata u policijskoj stanici dobio zadatak da mora likvidirati sedmoricu dru-gih kolega Srba ako sam namjerava ostati živ. Predrag je obavijestio Srbe što se traži od njega, oni su se sklonili, a on ubijen na putu prema položaju na Baniji, gdje su ga tobože ubili „ćetnici“.

Po drugoj informaciji koju je u Baranju donijela žena izbjegla iz Novske, prezimenom Udovčić, Predraga su ubili „još u autu“ na putu za Kostajnicu, a ovu priču upotpunjuje i tvrdnja jednog od spašenih Srba policajaca koju je ona prenijela, da je Predrag imao djevojku Snježanu, Hrvaticu, koja je to bila samo „po zadatku“, da bi lakše bio naveden na likvidaciju sedmorice kolega. Po svemu sudeći, Predrag nije poginuo pod novokomponovanom hrvatskom zastavom, već da bi zaštitio svoje drugove. Pod tom zastavom nije ni sahranjen u Orovcu 30. jula 1991, jer je sklonjena i spaljena u kuhinjskoj peći.

63. MITROVIĆ Borivoja GORAN, zatvoren 1991. zbog uništavanja plakata HDZ i Tuđmanovih slika lijepljenih po Velikoj Trešnjevici. Po puštanju iz zatvora mobilisan je pod prijetnjom smrti u hrvatsku vojsku. U toku 1992. sa drugim vojnicima je svratio u krčmu u Pitomači, gdje mu je seljanin iz Velike Trešnjevice Dakić (brat saborskog zastupnika Josipa Dakića) čitavim rafalom od oko 20 hitaca pucao u noge i zatim u torzo. Ni na ponovljene molbe mu niko nije želio pružiti pomoć, tako da je ubrzo iskrvario i umro.

Ovaj popis je ažuriran sa zaključno 11. oktobrom 2012. i još uvijek se nažalost ne može smatrati konačnim, jer je moguće da zapadnije, dalje od zone ratnih dejstava ima poneka žrtva u seriji sistematskih zastrašivanja koja su zahvatila tokom rata 1991. do 1995. godine čitavu rodoslovnu zonu, od miniranja i paljevina kuća do maltretiranja i prebijanja srpskih žitelja. Isto tako, nije isključeno da u Bjelovaru ili na nekoj drugoj lokaciji širom bivše Jugoslavije nije stradao još neko porijeklom sa istočne Bilogore. Optimistička je procjena da takvih, neevidentiranih žrtava nema više od pet.

Autor: Ranko Radelić

Vezane vijesti:

Ranko Radelić: Hrvatska akcija Otkos – trijumf ustaštva i fašizma!

SJEĆANjE NA PROGON SRBA IZ GRUBIŠNOG POLjA

Besjeda prof. Staniše Lalića na parastosu Srbima, pobijenim u hrvatskoj akciji „Otkos“

Podsjećanje: Potresna svjedočenja izbjeglica iz zapadne Slavonije o stravičnom teroru ustaša

Video: Grubišno polje – 28. IX 2012. – parastos i komemoracija