Zločin hrvatskih ustaša nad Srbima hercegovačkog sela Ljubljenica

Žene i djeca su živi zapaljeni u jednoj štali u Ljubljenici, 28. avgusta 1941.  na pravoslavni praznik Velika Gospojina.

Ljubljenica je malo selo u istorijskoj župi Dubrave, u Donjoj Hercegovini. Do 1992. bila je u sastavu opštine Stolac, a sada pripada Berkovićima, Republika Srpska.

Selo je popisano u prvom turskom defteru Hercegovine 1474/77.

Na pravoslavnom groblju su sačuvani spomenici srpskih starosjedilaca, a pod najvećim od njih leži Vukosav Crijepović.

Većina seljana se vremenom poturčila a u pravoslavnoj vjeri su ostale porodice Gelo i Vukosav, koje su imale veliko bogatstvo u zemlji i stoci.

Od 18. vijeka u Ljubljenicu se doseljavaju i brojne katoličke porodice. Vjerska mržnja prema pravoslanim Srbima, zavist i pohlepa komšija muslimana i katolika bili su razlog njihove odluke da iskorijene svoje komšije.

Poznata su imena 44 žrtve, od kojih je 23 sa prezimenom Gelo. Oni su potpuno istrebljeni, a prezime ugašeno.

Iz porodice Vukosav, ubijena je 21 žrtva. Odrasli srpski muškarci iz sela, njih 10, prezimena Vukosav i Gelo, poubijani su uoči Vidovdana, 27. juna 1941. na Šćepan Krstu, i bačeni u jami Barov do.

Žene i djeca su živi zapaljeni u jednoj štali u Ljubljenici, 28. avgusta iste godine na pravoslavni praznik Velika Gospojina. Iz plamena je iskočila i pobjegla jedino devetogodišnja Slavojka Vukosav.

U svom svjedočenju iz 1990. godine, koje je snimljeno VHS kamerom, Slavojka je opisala kako se dogodio ovaj zločin.

Komšije Hrvati i muslimani su ih istjerali iz kuća, pod izgovorom da ih „sele u Srbiju“ i uz batine potjerali ka pojati porodice Gelo.

Tu su ih sve zatvorili.

Krov pojate je bio od ražove slame, a zločinci su ubacili i dodatne bale.

Ispred vrata su stajali zločinci sa gvozdenim vilama.

Njima su u vatru vraćali žive buktinje, mučenike koji su iskakali iz zapaljene pojate.

Jednu djevojku su prethodno silovali.

Slavojkinog brata, koji je iskočio iz štale, ubili i bacili ponovo u plamen.

Sa teškim ranama bila je preživjela i Spasenija Gelo, ali je poslije nekog vremena umrla.

Prema iskazu grupe svjedoka, tom prilikom su sagorjeli:

Vukosav Cvijeta, Dara, Slavko – dječak od 15 godina, Stoja – djevojčica od 10 godina, Nasta, Cvija, Danica, Slavko – dijete od 8 godina, Anđelko – dijete od 8 godina;

Gele Petra, Anđa, Ljubica – dijete od 4 godine, Mara, Milenko – dijete od 8 godina, Milenka – djevojčica od 6 godina, Ljubica – djevojčica od 2 godine, Danica, Branko – dječak od 15 godina, Milenko – dječak od 12 godina, Anđa -djevojčica od 2 godine, Vlado – dječak od 12 godina i Boro – dječak od 10 godina. (Arhiv Jugoslavije, ZKRZ BiH, inv. br. 55.226.)

Zločin su izvršile hrvatske ustaše, komšije žrtava.

Predvodili su ih Baldo Bošković – Krakić, Smajo Rizvanović, Stojan Maslać, Hasan Bajgorić – Hodža, Božo Papac i drugi.

Oko pojate koja je gorila, zločinci su podvrskivali na krike mučenika, a na obližnjoj poljani hrvatske djevojke su igrale u kolu i pjevale.

Kada su se utišali krici žrtava, jedna žena iz porodice Raguž je pozvala zločince na čast u svoju kuću riječima:

„Pos’o ste dobro obavili! Sad’ možemo na kafu!“

Tako su pjesmom, igrom i čašćavanjem proslavili zločin koji su počinili.

Odmah zatim, podjelili su imanja svojih žrtava, onako kako su se prethodno bili dogovorili.

Priredio:

Milenko Jahura

Predsjednik Srpskog nacionalnog društva Prebilovci

Vezane vijesti:

Hercegovina – stratište NDH