Vojvoda Putnik na vrhu Kanade

Hiljade srpskih toponima postoji širom planete, jedan je posebno zanimljiv i neobičan: Planina u Alberti 1918. “krštena” u čast srpskom vojskovođi. Putnik je visok 2.940 metara

Država Kanada, pokrajina Alberta, stenoviti venac Kananaskis i na njemu planina – Putnik! Ime je dobila baš po srpskom vojvodi Radomiru Putniku. I tako su je nazvali Kanađani još 1918. godine, odajući počast načelniku Vrhovne komande srpske vojske u Prvom svetskom ratu.

Po našim znamenitim ličnostima i gradovima, nose imena još hiljade toponima u svetu. Čak su se i u svemiru “zapatili” Srbi, na Mesecu postoji krater nazvan po Milutinu Milankoviću, jednom od najvećih klimatologa i astronoma 20. veka. Naši toponimi nizali su se vekovima u geografskim kartama širom planete, u Rusiji, Kanadi, Severnoj Americi, pa u 11 država SAD čak 18 zajednica, tri opštine i devet prirodnih atrakcija nosi naziv Beograd. Srpska dijaspora, ipak, posebno se ponosi kanadskom planinom Putnik. Zato su Ravnogorski pokret iz Kalgarija, najvećeg grada Alberte i grupa ljudi iz susednog Edmontona, postavili 2012. godine spomen-ploču, u podnožju planine.

– Planina Putnik nazvana je u znak večnog sećanja na muškarce i žene iz savezničkih oružanih snaga u Srbiji i njihovog vođe, vojvode Radomira Putnika (1847-1917) – isklesano je na spomen-ploči, na engleskom jeziku. – Srbija je izgubila četvrtinu svog stanovništva, kako pripadnika vojske, tako i civila za vreme Prvog svetskog rata (1914-1918). Ova žrtva bila je deo kanadskih i savezničkih borbi u Evropi protiv tri carevine u cilju zaštite ljudskih prava i slobode čovečanstva.

Spomen-ploču otkrio je jedan od najstarijih članova Ravnogorskog pokreta u Kalgariju Branko Tumbas, a osveštao je Obrad Filipović, paroh srpske crkve Sveti Simeon Mirotočivi u Kalgariju. Srpska zajednica u tom gradu broji do 5.000 pripadnika i postavljanje spomen-ploče na Putniku, deo je aktivnosti nekoliko srpskih organizacija u predstavljanju srpske istorije, tradicije i kulture.

– Planina je, inače, deo lanca stenovitih planina između kanadskih provincija Alberte i Britanske Kolumbije u planinskom masivu Kananaskis i visoka je 2.940 metara – kaže prof. Dobrivoje Stanojević, sa Fakulteta političkih nauka. – Dok iza većine drugih srpskih toponima po svetu stoji potreba naših doseljenika da postave znake kao uspomene na svoja rodna mesta i domovinu, planina Putnik je “krštena” u čast pobedama i značaju vojvode Putnika u Prvom svetskom ratu. A to ime je dodeljeno pre gotovo 100 godina, odmah po završetku rata.

Kako naš sagovornik kaže, od seoba pod Arsenijem Čarnojevićem, kada su se Srbi sklanjali od turskog ugnjetavanja, pa do poslednjih decenija i bega od rata i potrage za boljim životom, Srbi su nosili deo svoje kulture, istorije, pa i toponima.

– U znak uspomene na ostavljene rodne krajeve “rađala” su se mesta sa takvim imenima u tuđini – kaže Stanojević. – Tako u Rusiji postoji grad Pančevo, u Americi su po Beogradu i Srbiji nazvane mnoge lokacije. A, postoje i slučajevi, u skladu sa tezom “Srbi, narod najstariji” i naše sklonosti da sve što nam se učini da zvuči kao neka naša reč, odmah i povežemo sa nama, iako to mnogo puta nije slučaj.

Svoje nacionalne tragove Srbi su ostavljali širom Severne Amerike. Etnolog Marinel Mandreš iz Kolorada napisala je studiju “Srpski toponimi u Severnoj Americi”, u kojoj tvrdi da najviše simbola srpstva ima u hramovima, ali i na grobljima, u srpskim organizacijama, američkim muzejima i drugim institucijama.

Nacionalni muzej Teksasa čuva u Hjustonu sliku prvog srpskog doseljenika Đorđa Šagića, koji se uselio 1815. godine. U Koloradu ime Beograd nosi jedna poštanska kancelarija, u Ilinoisu – grad, osnovan 1822 godine, a u Mejnu – varoš nastala 1796. godine. Kroz ovaj grad teče i potok Belgrejd, a grad okružuju sela Nort Belgrejd, Belgrejd Depot i Belgrejd Mils, a u blizini se nalaze i Belgrejd jezera, jedna od glavnih turističkih atrakcija ove države.

NjEGOŠ, KARADžIĆ, PUPIN, TESLA…

Svoje spomenike u Americi imaju srpski velikani Petar Petrović Njegoš, Vuk Karadžić, Mihajlo Pupin, Nikola Tesla, vladika Nikolaj Velimirović, Draža Mihailović, kralj Petar Drugi Karađorđević i mnogi drugi nacionalni prvaci.

U čast Nikole Tesle Džon Tredvel je krajem 1897. godine, ime Tesla dao jednom rudarskom gradu u Kaliforniji, a isto ime od 1900. nosi i jedan zaselak u državi Zapadna Virdžinija.

Autor: Bojana Caranović

Izvor: NOVOSTI