Višegrad: Otvorena izložba o Livanjskim Srbima uz promociju knjige Ognjena Marija Livanjska

U organizaciji Gradske galerije Višegrad i Udruženja Ognjena Marija Livanjska iz Beograda, u subotu 26. juna t.g, publici je rečju i slikom predstavljen istorijski presek života i stvaralaštva livanjskih Srba, manifestacijom pod nazivom „Srbi Livanjskog polja-tragovi kroz vekove“.

U umetničkom delu programa učestvovali su: Una Vojinović, Sofija Čarapić, Anđelina Đurđević, a program je vodila Branka Marković.

Na izložbenim panoima prikazan je svojevrsni istorijski presek od prednemanjićkog perioda do današnjih dana, a izlaganjem govornika osvetljeno je stvaranje institucija i očuvanje verskog i nacionalnog identiteta u vrlo teškim okolnostima za srpski živalj tokom osmanske i austrougarske vladavine Bosnom. Tako su livanjski Srbi još pre 200 godina pokrenuli i finansirali rad prve srpske škole u Bosni, a pre 160 godina izdejstvovali dozvolu i sagradili livanjsku pravoslavnu crkvu posvećenu Uspenju Presvete Bogorodice, koju su vernici opremili vrednim ikonama i crkvenim sasudama iz Rusije, Venecije, Jerusalima, Grčke. Livanjska crkva i njena bogata zbirka od 54 ikone, kao i Plaštanica i predmeti od metala od kulturne i istorijske vrednosti proglašeni su 2004. godine nacionalnim spomenikom Bosne i Hercegovine.

Stradanje u besprizornim zločinima ustaša u danima oko Ognjene Marije 1941. godine zadesilo je svaku srpsku porodicu na području Livna i ostavilo trag i na generacije koje su dolazile. Ispovesti preživelih stradalnika sabrane su u knjizi Buda Simonovića Ognjena Marija livanjska. Prilog ove knjige, koju možemo nazvati knjigom-opomenom i knjigom-svedočanstvom, a koja je takođe predstavljena pubilici u Višegradu, je spisak imena 1587 civilnih žrtava. Ta imena, među kojima gotovo polovinu čine deca do petnaest godina starosti, sakupljali su prikriveno i dugo potomci koji se nisu mirili da politika čuvanja bratstva-jedinstva, treba da počiva na skrivanju zločina nad nevinim civilima.

Danas, brojčano maloj zajednici livanjskih Srba, potrebna je snaga i pomoć da se na dostojan način očuva sveukupna više vekova stvarana kulturna i duhovna zaostavština. U tom zadatku Parohiji lijevanjskoj pomažu, pre svega, oni koji danas žive daleko od Livna, a sabrani su oko Udruženja Ognjena Marija Livanjska. Ipak, to je i zadatak celokupne srpske zajednice jer je baština livanjskih Srba deo celokupnog kulturnog bogatstva.

Izložbu je otovrio Slavko Tuševljak, direktor Gradske galerije.

Poruka ove manifestacije je da u našoj svesti treba da ostane, kao izvorno svedočanstvo, i sve ono čime su naši preci oduhovili svoje postojanje.

Ovom prilikom organizatori se još jednom zahvaljuju svima koji na bilo koji način, ličnim angažovanjem ili prisustvom doprineli održavanju ove manifestacije, a naročito višegradskom svešteniku, proti Draganu Vukotiću.

Dan nakon otvaranja izložbe, predstavnici Udruženja Ognjena Marija Livanjska obišli su Stari Brod na Drini, mesto velikog stradanja srpskog naroda Podrinja tokom Drugog svetskog rata. Naime, usled velike ustaške ofanzive u proleće 1942. godine, hiljade srpskih civila sa Romanije, Sokoca, Rogatice, Olova i Višegrada kretalo se ka Srbiji u potrazi za spasom. Našavši most u Višegradu zatovren od strane Italijana, hiljade ljudi se slivalo obalom Drine ka Miloševićima i Starom Brodu, pokušavajući tu da pređu Drinu. Dok su mnogi uspeli da nađu spas i pređu reku, u više pokolja ustaše su u ovom predelu pobile, poklale ili u Drinu bacile preko 6.000 srpskih civila. Na glavnom mestu stradanja u Starom Brodu, 2008. godine podignut je krst, prvi spomenik na ovom mestu. Tokom 2010. godine započeta je i gradnja kapele, a 2019. otvoren je i jedinstveni spomen-muzej, koji sadrži imena stradalih na ovom strašnom mestu.

Izvor:

Gradska galerija Višegrad

Udruženje Ognjena Marija Livanjska