Ukraden orden Jovi Spajiću

Naši sunarodnici su se tokom Velikog rata i u Australiji borili za slobodu, ali su bili poniženi. Srpski dobrovoljac, koji je u Galipolju sam uništio ceo nemački štab, odlikovam Krstom Viktorija

(Napomena redakcije portala Jadovno.srb.: Ovaj prilog je prvi put objavljen na našem portalu 8. oktobra 2015. godine.)

U VREME Velikog rata, tek formirana država Australija, kao sastavni deo Ujedinjenog britanskog kraljevstva, postala je vojni saveznik silama koje su se borile protiv Austrougarske i Nemačke. Australijske brigade su bile skoncentrisane na frontovima južne Evrope. Među njima je bila i mala četa srpskih iseljenika sa petog kontinenta, dobrovoljaca koji su pošli u boj za slobodu.

– Bio je to period velikog useljavanja Srba u Australiji, koji su bili okupljeni oko rudnika zlata Kalgurli i tu formirali 1915. godine svoje prvu koloniju – svedoči istoričar Nikola Lukić iz Sidneja, koji poseduje fotografiju 27 Srba u Kalgurliji u Zapadnoj Australiji tog vremena sa srpskom i australijskom zastavom.

Napis između dve zastave glasi – „Vođa, sekretar i članovi srpsko-crnogorske zajednice“. Iznad njega je slika kralja Petra Prvog Karađorđevića i srpski moto – „Samo sloga Srbina spasava“. Fotos je načinjen na Vidovdan 15. juna 1915. Sa ovom zastavom australijski Srbi su krenuli u Veliki rat. U Prvom svetskom ratu poslali su četu dobrovoljaca, uglavnom Dalmatinaca, da se bori na Solunskom frontu. Nekoliko Srba se borilo u Prvom svetskom ratu u sastavu australijske vojske, kao što su Jovo Spajić, Nikola Marić, Toma Berić i Obren Gudelo.

– Spajić je kao dobrovoljac služio u australijskoj vojsci tokom Velikog rata. Služio je sa još dvadesetak Srba u 44. bataljonu. Kada su Nemci napali njihov položaj u Galipolju, Spajić je sa puškom, bajonetom i nekoliko bombi pretrčao 100 metara kroz front, uleteo u neprijateljski štab, razneo i njega i nemačke komandante. Zbog izuzetne hrabrosti predložen je za odlikovanje – Krst Viktorije. Orden Jovo nije nikada dobio jer je bio stranac, a znamenje je dodeljeno njegovom kapetanu – kaže Nikola Lukić.

Samo zahvaljujući drugom dobrovoljcu, Nikoli Mariću, koji je postao prvi jugoslovenski konzul, heroj Jovo Spajić nije pao u zaborav, jer je ovaj diplomata naterao Australijance da mu podignu memorijalnu bistu.

– Nikola Marić, rođen 1888. godine, kao dobrovoljac je bio na frontu u Francuskoj. Za razliku od Jove Spajića, posle rata dobio je odlikovanje i besplatnu zemlju, na kojoj je gajio vinovu lozu. Godine 1929. Nikola Marić je postao prvi generalni konzul Kraljevine Jugoslavije u Frimantlu kod Perta, i na toj dužnosti ostao petnaest godina – otkriva istoričar Nikola Lukić, autor knjige o istoriji Srba u Australiji.

POGRDNO

DO Prvog svetskog rata u Australiji je bilo oko 4.000 doseljenika iz Boke Kotorske, Dalmacije i Krajine, Hercegovine, Bosne, Međumurja i Srbije.

– Srbi su nerado primani u australijske gradove. Australijanci su ih pogrdno zvali „grozni slinavci“. Bilo je više slučajeva da su im paljene kuće. Kako ih policija nije štitila, Srbi su se sakrivali po šumama. Australijske vlasti su nastojale da pomognu i podizale su im kuće – zabeležila je istoričarka Marija Crnić Pejović.

UKLONjEN MILISAV

MNOGI naši ljudi su i pored gorkog iskustva iz Velikog rata učestvovali sa Australijancima i u Drugom svetskom ratu. Vojno groblje „Sidnej memorijal“ čuva uspomenu na sahranjene Srbe, pripadnike savezničkih snaga stradale tokom rata. U Ratnom muzeju Australije decenijama je stajala figura srpskog borca Milisava, koju su Australijanci uklonili kada su Srbiji zavedene sankcije 1992. godine.

Izvor: NOVOSTI

Vezane vijesti:

Zaboravljeni junaci Solunskog fronta

NEPRISTOJAN ODNOS DRŽAVE PREMA KARAĐORĐEVIĆIMA

ZBOG NjEGA JE NASTAO ”MARŠ NA DRINU”: Junačka pogibija na Kolubari

Pismo Nadi