UDRUŽENjE „PETROVRGRAD” O PROMENI IMENA GRADA: Žele da isprave istorijsku nepravdu

Sledeće godine je veliki jubilej – vek od oslobođenja našeg grada u Prvom svetskom ratu i od prisajedinjenja Banata, Bačke i Srema Kraljevini Srbiji. Oni koji znaju istoriju, znaju i kakva je tada bila uloga kralja Petra Prvog Karađorđevića.

Želimo da otvorimo javnu debatu, čujemo razna mišljenja. Smatramo da je došao pravi trenutak da se gradu vrati ime Petrovgrad, jer je učinjena velika nepravda kada je 1946. godine komunistička partijska Skupština promenila naziv grada u Zrenjanin.
Ovo je izjavio Budimir Jovanović, predsednik Udruženja „Petrovgrad” na konferenciji za novinare, održanoj u sredu u prostorijama Udruženja povodom objavljivanja proglasa i najvažnijih informacija u vezi sa njihovom inicijativom.
Osim Budimira Jovanovića, govorili su Milan Bjelogrlić, direktor Gradske narodne biblioteke „Žarko Zrenjanin”, Igor Micov, profesor istorije kao i Stanoje Novaković, predsednik Košarkaškog kluba „Petrovgrad”.
– Već dan osnivanja Udruženja govori o našim motivima i namerama. Dan 17. novembar je mnogo značajniji za istoriju našeg grada. Posle Prvog svetskog rata činjeni su mnogi kompromisi na štetu Srbije i srpskog naroda, a dobre namere nisu naišle na razumevanje. Nemarno smo se odnosili prema našoj slavnoj prošlosti, ali posle stotinu godina došlo je vreme da se dostojno odužimo precima – istakao je Bjelogrlić.

I.I.

Foto: J. Njegović Drndak

Izvor: List Zrenjanin 20. Decembar 2017.

PROGLAS

ZA NAŠ GRAD PETROVGRAD

Mi, osnivači, kao i svi naši članovi i simpatizeri udruženja PETROVGRAD, čvrsto verujemo da se u vremenu u kojem živimo steklo mnogo potvrda o opravdanosti vraćanja imena Petrovgrad i još više dokaza o neopravdanosti obrazloženja kojima je ustanovljeno današnje ime grada Zrenjanin. Rukovodimo se poukama prošlosti bez kojih  je nemoguće suočavanje sa savremenim iskušenjima. Uvereni smo da je bez istorijske samosvesti svaki narod osuđen na nestanak i da voleti svoju istoriju i tradiciju  znači i braniti slobodu izbora drugih, razumeti ljubav drugih prema svome.

Razlozi za vraćanje imena Petrovgrad ne čine se danas manje važnim nego razlozi za njegovo usvajanje sredinom 30-tih godina prošlog veka. Štaviše, nakon iskustava iz II svetskog rata i zbivanja u Istočnoj Evropi i bivšoj zajedničkoj državi, krajem XX veka, oni su još razumljiviji.

Istorija nas uči i da je prvi srpski ustanak protiv Turaka 1594. godine i uopšte prvi Srpski pokret protiv ovoga vekovnog neprijatelja potekao iz našeg grada. Za osvetu Turci su na Vračaru u Beogradu spalili mošti Svetog Save, a naš narod, grad i ceo Banat ljuto je platio ovaj svoj podvig. Prošlo je više od 300 godina nakon ovoga događaja kada je srpska pobednička vojska, predvođena Kraljem Petrom Oslobodiocem, Karađorđevim unukom, 17.11.1918. godine došla u naš grad i donela nam slobodu i ispunjenje viševekovnog sna srpskog naroda o prisajedinjenju sa maticom.

Sa stanovišta nacionalne istorije kralj Petar je ličnost od prvorazrednog značaja. Bio je učesnik u četiri srpska oslobodilačka rata, a po svom junaštvu bio je i ostao poznat i van granica Srbije. U vojnim akademijama o njemu i njegovoj vojsci uče kao oličenjima besprimerne hrabrosti, žrtvovanja i odanog savezništva. Zbog toga u centru Pariza, jedna od avenija koja vodi ka Jelisejskim poljima, nosi naziv po njemu, a na trgu Kolumbija je podignut monumentalni spomenik kraljevima Petru Osloboditelju i Aleksandru Ujedinitelju, baš kao što se i u našem gradu na centralnom trgu nalazi spomenik Kralju Petru, a glavna gradska ulica nosi naziv po kralju Aleksandru. Kralj Petar je takođe i moralna ličnost bez premca u našoj modernoj istoriji, sigurno naš najpopularniji vladalac u 20. veku, u vreme kada je oslobodio demokratsku energiju Srbije i pomogao da Srbija postane stožer okupljanja južnoslovenskih naroda.

Politički program Petra I Karađorđevića je bio oslobođenje i ujedinjenje srpskog naroda i kao takav predstavlja najveći simbol njegovih težnji na ovom prostoru ka prisajedinjenju sa svojom maticom. To su razlozi kojima su se rukovodili naši preci, demokratski izabrani predstavnici naroda u gradskom parlamentu, kada su 30.09.1934. godine doneli odluku o promeni naziva gradu u Petrovgrad.

Vraćanjem našem gradu njegovog naziva Petrovgrad, ispravila bi se velika nepravda koju su najpre učinili nemački okupatori u Drugom svetskom ratu, odmah po zauzimanju grada, a potom i komunistička vlast vođena ideološkim pobudama 2. oktobra 1946. godine. Nakon sloma komunizma u svim zemljama Istočne Evrope, pa i zemljama bivše Jugoslavije, uklonjeni su važniji simboli i znamenja komunističke prošlosti. Osim ideoloških razloga, promene su kod nas bile uslovljene i saznanjem o odgovornosti komunističke partije za mnoge političke odluke pogubne po sudbinu srpskog naroda u drugoj polovini XX veka. Nakon II svetskog rata su ukinute tekovine građanske demokratije, izvršena je nacionalizacija, a po „revolucionarnom pravu“ vršene likvidacije, konfiskacije i progon nelojalnih građana. U tim i takvim okolnostima je promenjen naziv našem gradu.

Uz navedene razloge o odgovornosti organizacije kojoj je pripadao Žarko Zrenjanin i nesrazmere između njegovog realnog istorijskog značaja i značaja Petra I Karađorđevića, sadašnje ime bi trebalo promeniti i zbog nesrazmere između važnosti najvećeg grada u Srednjem Banatu i ličnog značaja lokalnog partijskog funkcionera, koji sa njim i nije imao mnogo dodira. Bio bi to doprinos uspostavljanju postojanije lestvice vrednosti i zalog za budućnost.

Naposletku, ono treba biti promenjeno i zbog načina na koji je uspostavljeno. Ime Petrovgrad je usvojeno demokratski izraženom voljom građana, a ime Zrenjanin – samovoljom vlasti koja je prethodnu suspendovala.

Ovaj proglas koji smo sačinili kao i sve aktivnosti koje ćemo sprovoditi u cilju vraćanja naziva našem gradu Petrovgradu, činimo u duhu zavetnih poruka Mihajla Pupina po kojima je u Ameriku doneo „svest o divnim tradicijama svog naroda… njegovim moralnim vrednostima i predanjima“ kojima su ga naučili njegova majka i nepismeni seljaci na poselima u Idvoru. „Nikakva druga nauka nije na mene učinila dublji utisak“, piše Pupin u svojoj čuvenoj autobiografiji. „Na poselima su priče o Karađorđu izazivale najviše oduševljenja“, a na zidu u kući njegovog oca, pored ikone sveca, visile su slike Karađorđa, Garibaldija i ruskog cara.

U Zrenjaninu, 20. decembra 2017. godine

POTPISNICI PROGLASA:

SVETOSAVLjE,
UDRUŽENjE ČLANOVA I PRIJATELjA MATICE SRPSKE
SRPSKI NARODNI POKRET „SVETOZAR MILETIĆ“,
„DRUŠTVO SRPSKO – RUSKOG PRIJATELjSTVA – REGIONALNI ODBOR ZRENjANIN“
UDRUŽENjE RATNIH VOJNIH INVALIDA GRADA ZRENjANINA,
UDRUŽENjE RATNIH DOBROVOLjACA 1912-1918 NjIHOVIH POTOMAKA I POŠTOVALACA,
KOŠARKAŠKI KLUB „PETROVGRAD“,
ŠAHOVSKI KLUB „PETROVGRAD“,
AUTO MOTO KLUB „PETROVGRAD“,
UDRUŽENjE „MOTO KLUB PETROVGRAD“ ,
UDRUŽENjE „MAKETARSKI KLUB KRILA PETROVGRADA“,
UDRUŽENjE ODGAJIVAČA GOLUBOVA SRPSKIH VISOKOLETAČA SRB-797- „PETROVGRAD“
BOKSERSKI KLUB „PETROVGRAD“