BEOGRAD, 28. MAJA (SRNA) – Sveti arhijerejski sabor Srpske pravoslavne crkve /SPC/ zaključio je da su u Crnoj Gori ugrožena ljudska prava i vjerske slobode i pozvao državne organe Crne Gore da poštuju vlastiti ustav i prava vjerskih zajednica, poručivši da bi bila „velika bruka i sramota da se po ta prava i pravdu mora ići u Brisel, Strazbur ili Vašington“.
U saopštenju sa zasjedanja održanog od 16. do 27. maja, Sabor SPC ističe se izjavom sa najvišeg državnog mjesta SPC osporava pravo na postojanje u Crnoj Gori, prijeti rušenjem crkve na Rumiji, ruši crkva na Svetom Stefanu i najavljuje oduzimnje hramova na Ćipuru i na Kruševcu.
Sabor ističe da ugrožavanje ljudskih prava i vjerskih sloboda predstavljaju i „javno izražene ambicije pojedinih crnogorskih političara da uređuju crkvena pitanja i da pritiscima manipulišu identitetom i ustrojstvom pravoslavne crkve u Crnoj Gori, sa neskrivenom željom da je učine instrumentom svojih političkih zamisli; programsko opredeljenje vladajuće crnogorske stranke, Demokratske (!) partije socijalistâ, da agresivno oblikuje crkveni život pravoslavnih hrišćana u Crnoj Gori (srećom, ostavljajući na miru ostale Crkve i verske zajednice)…“.
„Sve to predstavlja ugrožavanje elementarnih ljudskih prava i verskih sloboda, delatno poricanje sekularnog karaktera države Crne Gore i odbacivanje demokratskog načela odvojenosti Crkve i države, kao i otvoreno uvođenje davno prevaziđene socijalne kategorije, kategorije građana drugog reda, i to na osnovu verske i etničke pripadnosti“, navodi se u saopštenju Svetog arhijerejskog sabora SPC.
Sabor zahtjeva od državnih organa Crne Gore da poštuju sopstveni ustav i prava svake crkve i vjerske zajednice, pa i SPC, zagarantovana domaćim i međunarodnim zakonima.
Kada je riječ o Kosovu i Metohiji, Sabor je podsjetio da bi svaki dijalog o Kosovu i Metohiji koji bi vodio ka gaženju Ustava Srbije i nepoštovanju Rezolucije 1244 UN predstavljao direktno podrivanje Povelje UN i međunarodnog poretka uspostavljenog poslije Drugog svjetskog rata.
„Pogrešna rešenja ne bi bila nikakva rešenja nego bi, nažalost, postala uzrok dugoročne – verovatno i trajne – nestabilnosti, nesreće i haosa u
Srbiji, posebno u njenoj južnoj pokrajini, kao i u Jugoistočnoj Evropi uopšte“, zaključio je Sveti arhijerejski sabor SPC.
Sabor SPC se pozabavio i pitanjem predstojećeg svečanog obilježavanja 1700. godišnjice Milanskog edikta, planiranog tokom 2013. godine u Nišu, rodnom gradu Svetog Konstantina Velikog, na pomjesnom, svepravoslavnom i svehrišćanskom nivou.
Vaseljenskom patrijarhu Vartolomeju Sabor je uputio pismo kojim se zalaže za što skorije sazivanje Svetog i Velikog Sabora Pravoslavne Crkve, u duhu potpune vjernosti svetim vaseljenskim i pomjesnim saborima iz prošlosti.
Redovno zasjedanje Sabora održano je u Srpskoj patrijaršiji u Beogradu pod predsjedništvom Njegove svetosti patrijarha srpskog Irineja. U radu Sabora učestvovali su svi eparhijski arhijereji SPC, kao i autonomne Ohridske Arhiepiskopije na čelu sa arhiepiskopom ohridskim i mitropolitom skopskim Jovanom.
Za članove Sinoda u novom sazivu izabrani su episkopi sremski Vasilije, bački Irinej, šumadijski Jovan i budimljansko-nikšićki Joanikije.
Izvršena je reorganizacija i arondacija pojedinih eparhija u Srbiji, u Evropi, u Americi i u Australiji, a većina upražnjenih episkopskih katedri je popunjena, dok su za neke, do daljeg, postavljeni episkopi administratori.
Za episkopa upražnjene Eparhije niške izabran je dosadašnji vikar mitropolita crnogorsko-primorskog i starješina manastira Ostrog episkop dioklijski Jovan, a za episkopa novoosnovane Eparhije kruševačke jerođakon David /Perović/, docent Pravoslavnog bogoslovskog fakulteta Univreziteta u Beogradu.
Administrator novoformirane Eparhije austrijsko-švajcarske sa sjedištem u Beču biće episkop bački Irinej, a za administratora novoosnovane Eparhije buenos-ajreske, koja obuhvata crkvene opštine i misionarske parohije čitave Južne i Srednje Amerike, određen je mitropolit crnogorsko-primorski Amfilohije.
Za vikarne episkope patrijarha srpskog izabrani su protosinđel Jovan /Ćulibrk/, s titulom episkop lipljanski, i arhimandrit Andrej /Ćilerdžić/, sa titulom episkop remezijanski.
Sabor je umolio episkopa zahumsko-hercegovačkog Grigorija da, u svojstvu zamjenika, pomaže mitropolitu dabrobosanskom Nikolaju u obavljanju arhipastirskih dužnosti.
Na američkom kontinentu, u rezultatu arondacije, konstituisana je Eparhija novogračaničko-srednjezapadnoamerička, a prestala da postoji Mitropolija libertivilsko-čikaška.
Pritom je manastir Svetog Save u Libertivilu kraj Čikaga, odlukom Sabora, dobio status stavropigijalnog manastira, odnosno manastira pod neposrednom upravom patrijarha srpskog. Za novo sjedište Eparhije istočnoameričke određen je Njujork, odnosno Vašington.
Izdavajanje novih eparhija iz Arhiepiskopije beogradsko-karlovačke odloženo je do daljeg.
„Isto tako, sa svešću da postoje očigledni pastirski razlozi za obnovu drevne Raške eparhije, pripojene Eparhiji prizrenskoj u teškim vremenima turskog ropstva, i da bi stalno prisustvo episkopa u Raškoj oblasti ojačalo vidljivo i delatno prisustvo SPC u tom delu Srbije, Sabor je privremeno odložio rešavanje tog pitanja – dok se ne steknu svi neophodni uslovi“, navodi se u saopštenju.
S ciljem što uspješnijeg organizovanja crkvenog života, Sabor je proširio sastav postojeće saborske komisije za reviziju Ustava Srpske Pravoslavne Crkve. Sabor je pozdravio vraćanje vjerske službe u Vojsku Srbije, kao i odluku Ustavnog suda Srbije o ustavnosti Zakona o vraćanju nepravedno oduzete imovine Crkava i vjerskih zajednica.
S tim u vezi, Sabor očekuje i traži da se nastavi primjena tog zakona, koji se sada ne primjenjuje, iako je važeći i obavezujući, što je ocijenjeno neprihvatljivim.
Sabor je pozdravio odluku državnih vlasti Srbije da se Crkvi vrate matične knjige koje su joj bile oduzete poslije Drugog svjetskog rata i želi da budu vraćene i zadužbine i zaklade koje do sada nisu vraćene.
„Sabor je duboko žali što vlasti Republike Makedonije, iako im međunarodne organizacije upućuju kritike zbog kršenja vjerskih sloboda i ljudskih prava, istrajavaju na progonu kanonskog Arhiepiskopa ohridskog Jovana i odbijaju da registruju Ohridsku Arhiepiskopiju, autonomnu Pravoslavnu Crkvu koja je u punom jedinstvu sa svim Pravoslavnim Crkvama u svijetu“, navodi se u saopštenju sa zasjedanja Sabora SPC.