U crkvi Svetog Marka na beogradskom Tašmajdanu danas je služen pomen za više od 1.600 livanjskih Srba, koje su u ljeto 1941. godine, a najviše u danima oko Ognjene Marije, ubile ustaše po brojnim kraškim jamama u tom kraju.
Pomen je služio sveštenik Mirko Jamedžija koji je istakao da ovi ljudi ne smiju biti zaboravljeni, da se njihova imena moraju spominjati i da uzor u očuvanju sjećanja na nevino stradale pretke treba da budu Jevreji „koji nijednu žrtvu nisu zaboravili, sve su ih popisali i napravili svetilište u pomen na svoje stradale sunarodnike“.
„Nama, potomcima nevino postradalih, ne preostaje ništa drugo nego da nikad ne zaboravimo da su Srbi livanjskog kraja nevini postradali i da je njihov jedini grijeh bio to što su bili Srbi pravoslavne vjere“, rekao je Jamedžija.
On je naglasio da odgovorni za pogrom srpskog življa prije 76 godina, kao i za njihovo stradanje na prostorima bivše Jugoslavije nisu pronašli nijednu riječ kajanja za svoje zločine.
Monstruozan pogrom Srba livanjskog kraja ustaše su izvršile u ljeto 1941. godine.
Ubijali su sve – od tek rođenih do starih i nemoćnih po jamama Dinare, Golije. Staretine, Tušnice, Kamešnice, kod sela Prolog, u čelebićkoj školi, na livadi Trnovac, u šumi Koprivnici, kod Kupereških vrata i na Borovoj glavi, u Zasenovićima kod Bugojna.
Veliki broje je živ bačen u jame da tamo umiru danima.
Tih dana zauvijek su nestale cijele srpske porodice, a u nekim selima od toga dana sve do danas više nema Srba.
„Za vrijeme Josipa Broza nije dozvoljeno vađenje kostiju ubijenih Srba, čak su htjeli da zabetoniraju jame“, rekao je novinarima poslije pomena Todor Bošković, koji je učestvovao u vađenju posmrtnih ostataka.
Tek 1991. godine potomci su izvadili mošti stradalnika i sahranili ih u prisustvu patrijarha Pavla u spomen-kriptu sagrađenu u porti lijevanjske pravoslavne crkve.
Samo godinu dana kasnije, 1992. godine, Hrvati su raskopali kriptu, izvadili kosti i razbacali ih.
Današnji pomen organizovalo je Udruženje „Ognjena Marija Livanjska“ i on je završnica niza molitvenih sjećanja na stradale pretke, koja su organizovana ove godine u Banjaluci, Novom Sadu, Livnu i selima livanjskog kraja.
Izvor: SRNA
Vezane vijesti:
Zločini nad Srbima Livanjskog polja, 28. jula – 3. avgusta 1941.
Godišnjica: 12. – 22. jula 1941. – Stravični zločini nad Srbima livanjskog polja