U Beogradu održano predavanje „Moje Jadovno“

U parohijskom domu pri hramu Vaznesenja Gospodnjeg u Beogradu večeras je održano predavanje na temu „Moje Jadovno“ o kompleksu ustaških logora Jadovno, gdje je za vrijeme Drugog svjetskog rata u takozvanoj Nezavisnoj Državi Hrvatskoj ubijeno gotovo 40 000 Srba, a za te zločine gotovo da niko nije ni odgovarao.

Predavanje je održao predsjednik banjalučkog Udruženja potomaka i poštovalaca žrtava „Jadovno 1941“ Dušan Bastašić, koji je rekao da je pogrešno misliti da se, kada se pominje Jadovno, radi samo o jednoj jami, gdje su ubijani Srbi, nego se radi o čitavom kompleksu ustaških logora na relaciji Gospić – Jadovno – ostrvo Pag.

Bastašić, čiji su najbliži rođaci nastradali u tim logorima i jamama, rekao je da je priča njegove stradalničke porodice slična pričama svih drugih krajiških porodica koje su na isti način postradale.

On ističe da je porodica Bastašić tokom istorije doživjela ono što su ustaški ideolozi i planirali za sve Srbe u Hrvatskoj – jedna trećina je pobijena, jedna pokatoličena, a jedna protjerana u Srbiju.

Bastašić je podsjetio da se i danas o Jadovnu ćuti, a da je tek 2007. godine u Beogradu izašla knjiga Đure Zatezala o kompleksu ustaških logora Jadovno, iako je to dvotomno djelo bilo gotovo još 90-te godine prošlog vijeka, ali u Hrvatskoj nije moglo naći izdavača.

On je rekao da je Jadovno bio jedan o najstravičnijih ustaških logora, koji se pojavio i prije Jasenovca i prije Aušvica, te da je u samo 132 dana, od aprila do avgusta 1941. godine, tu ubijeno najmanje 40 123 žrtve, od kojih najmanje 38 200 Srba, a ostalo su Jevreji i antifašisti.

Bastašić je upozorio na činjenicu da je Jadovno zaboravljeno i istakao da su predavanja o zločinu u tom logoru način da se održi sjećanje na žrtve i užasne zločine ustaške NDH, s obzirom na to da je danas to stratište zapušteno i u Hrvatskoj niko ne želi da ga pokaže.

Prema njegovim riječima, Zatezalo je u svom djelu evidentirao 33 jame Jadovna, ali do današnjeg dana su locirane samo dvije, dok se za ostale ne zna mjesto.

Bastašić je naveo da je Gospić bio glavni likvidacioni centar NHD, odakle su srpske žrtve koje su dovožene i iz BiH, odvođene na stratište na jednu poljanu iznad malog sela Jadovno, dok se malo zna da su na ostrvu Pag bila tri logora – jedan za Srbe, jedan za Jevreje i antifašiste, a jedan za žene i djecu, koji je bio ujedno i prvi takav logor u tom ratu, gdje je ubijeno oko 8 000 žrtava.

On je istakao da cilj ustaša nije bio samo da ubiju Srbe, nego i da ih ponize i muče prije smrti, pa su ih tako vezivali žicom, žive bacali u jame, a u jednu takvu jamu duboku 55 metara je živo bačeno 218 Srba, žena i djece, pad je preživjelo 63, a poslije šest nedelja izvučeno je živih 13 žena i jedan muškarac, dok su djeca poumirala ne od gladi, nego od žeđi.

Ustaški režim je ubio i više od 200 pravoslavnih sveštenika, od kojih u Jadovnu 73, među kojima i episkop gornjokarlovački Sava Trlajić, i, najvjerovatnije, mitropolit dabrobosanski Petar Zimonjić.

Bastašić je svoje predavanje potkrijepio obiljem slika i video materijala, među kojima je i svjedočenje jedne žene koja je preživjela bacanje u jednu takvu jamu, kao i pisano svjedočenje druge žene koja je sa svojim petogodišnjim sinom Ilijom, koji nije preživio, bačena u jamu u Livanjskom polju.

Kasnije se ona drugi put udala i svom drugom sinu dala isto ime, Ilija, koji je 1991. godine, 50 godina kasnije, po uputstvu majke pronašao u toj jami kosti svoga polubrata.

Starješina hrama Uspenja Gospodnjeg jerej Arsenije Arsenijević je rekao za medije iz Republike Srpske da je ovo predavanje organizovano u Beogradu, jer je jako važno da se o tom stradanju priča i da se ne zaborave žrtve, te da njihovi potomci znaju šta su sve ti stradalnici preživjeli da bi nosili svoje srpsko ime i pravoslavnu vjeru.

Bastašić je predavanje „Moje Jadovno“ održao već dva puta u Banjaluci, a sutra će u Bijeljini, dok planira da ih održi i u Trebinju, Čačku, Novom Sadu.

Izvor: