U Belom Potoku u Beogradu održan 14. Sabor Bilogoraca

Posle Smederevske Palanke, Rume, Grocke, Pančeva i Novog Sada, u Belom Potoku nedaleko od Beograda, u hotelu „Sučević“, 9. juna 2024. se održao šesti put Sabor Bilogoraca, 14. po redu od 2010. godine u organizaciji Zavičajnog udruženja „Bilogora“.

Piše: novinarka „Srpskog kola“ Vesna Pešić

Okupljanje na Saboru Bilogoraca i ovaj put bilo je protkano pomešanim osećanjima radosti zbog susreta prijatelja i rođaka, bivših komšija i saboraca, ali i tuge zbog gubitka zavičaja, čitavog jednog sveta koji posle više od trideset godina nije ni zaboravljen ni prežaljen.

Na Svečanoj skupštini udruženja prisustvovala su tri od četiri člana Štaba Teritorijalne odbrane Opštine Grubišno Polje iz 1991. godine Milena Mrkšić, Rade Kljajić, Regina Radelić, a prisutnima su se obratili generalni sekretar udruženja Ranko Radelić i Živko Zagorac, koji je došao čak iz Kanade da bi prisustvovao skupu.

Kako je naveo Živko Zagorac u svom izlaganju, sudbina bilogorskog roda je paradigma čitavog srpskog naroda, te bez sabornosti imamo malo nade da preživimo iskušenja koja tek dolaze.

Generalni sekretar i jedan od osnivača Udruženja Ranko Radelić rekao je da Sabor nije samo mesto druženja i zabave, već i prilika da se progovori o onom što je učinjeno tokom protekle godine i dogovori kako sačuvati one najvrednije tradicije predaka, svest o poreklu i specifičnom bilogorskom rodu, istražiti njegovo istorijsko i kulturno nasleđe, o svemu zbog čega je Zavičajno udruženje „Bilogora“ i osnovano.

Analiza posećenosti u diskusiji je ukazala na nekoliko slabih mesta u organizaciji, jer se ove godine okupilo skoro dvostruko manje učesnika nego prethodnih godina. To je vidljivo već i u starosnoj strukturi Izvršnog odbora Udruženja, pa je na Saboru odlučeno da se do naredne izborne godine 2025. izmeni Statut udruženja i potencira mlađi sastav u rukovodstvu.

Do tada, u Izvršni odbor su izabrana dva nedostajuća člana, inž. Liduška Lolić iz Grocke, rodom iz Velikih Zdenaca i dr geologije Milovan Rakijaš iz Beograda, kojeg poreklo veže za Severin i mesto rođenja Veliku Pisanicu.

Na skupu se podsetilo da je od 15 osnivača udruženja iz 2008. godine, već pet otišlo na put bez povratka – dugogodišnji predsednik dr Milan Bastašić, prof. Milenko Piščević, inž. Aleksandar Lolić, prof. dr Slobodan Pokrajac i u svojoj 98 godini Petar Hasanović (Asanović).

Kako se moglo čuti, već pri osnivanju Zavičajnog udruženja „Bilogora“, Sabor Bilogoraca bio je zamišljen kao središnje mesto na kojem će se sabrati svi bivši žitelji istočne Bilogore, čija je glavnina danas u Republici Srbiji, deo u Republici Srpskoj i državama nastalim od bivše Jugoslavije, a brojne porodice rasejane po svetu.

„Uz sve nedaće i propuste, postigli smo značajne rezultate u radu. Samo u okviru izdavačke djelatnosti u periodu između dva Sabora objavljene su četiri knjige vezane za bilogorske teme, a najmanje još toliko ih je u pripremi.

Dosadašnje posjećenosti ovom skupu još uvijek su ispod ambicija koje imamo kao organizatori, ali postoji volja i uvjerenje da će ovo druženje, nas i naših potomaka, doseći i takvu brojnost koja će činiti pravi narodni sabor našeg bilogorskog roda, našu istinsku kuću, jer zavičaj čine ljudi, a ne parlozi i šikare u koje su se pretvorila naša imanja i naša sela. Bilogorci, srpski graničarski narod „vijekovima je svikao da živi na razmeđu carstava i svjetova“- naveo je generalni sekretar Ranko Radelić govoreći o svom rodnom kraju koji danas pripada Hrvatskoj.

Nakon čitave biblioteke objavljene u ranijim vremenima, Bilogorci nastavljaju da i u 21. veku pišu, tuguju i sanjaju, pevaju i nadaju se, uprkos tome što je ovo srpsko stanovništvo kroz istoriju najstrašnije stradalo, istrebljivano u Drugom svetskom ratu od Ustaša i prognano na početku poslednjeg  rata, 1991. godine.

Ranko Radelić: U svojoj najvećoj ekspanziji, uoči Drugog svetskog rata, u istočnoj Bilogori bilo je 17.600 Srba. U ratu je 3.895 civila i 570 boraca antifašista izgubilo život, 3.678 prognano u Srbiju, a 677 prevedeno na rimokatoličku veru. Rat 1991. dočekalo ih je 5.500, a nakon progona 1991. na drevnom istočnobilogorskom staništu danas živi svega nekoliko stotina Srba, čiji su preci nosili 1.638 prezimena”.

Četrnaesti Sabor Bilogoraca u Belom Potoku bio je i prilika za promociju nove knjige Ranka Radelića: „O JAMARIMA I ZUJANIMA – a pominje se i Stiven Hoking“ o čemu su prisutni imali priliku više da čuju, a u muzičkom delu Sabora nastupili su Bilogorski sastav „Zvuci zavičaja“ na čijem su čelu uz mlađe članove Zoran Jezdić i Milorad Tabak.

Izvor: Savez Srba iz regiona