Sto godina zajedništva sa Srbijom

U Spomen-hramu Svetog mučenika kneza Lazara i svih mučenika srpskih biće služen parastos za sve stradale, a potom slijedi otvaranje stalne muzejske postavke.

Gradske organizacije Udruženja „Kraljevina Srbija“ i Udruženja potomaka i poštovalaca ratnih dobrovoljaca 1912-1918. godine već niz godina organizuju obilježavanje 10. novembra – Dana sjećanja na oslobođenje Bijeljine i semberskog kraja od austrougarske okupacije.

Taj dan je simbol i narodnom voljom izabranog puta ka ujedinjenju sa Kraljevinom Srbijom.

Prema riječima predsjednika Udruženja „Kraljevina Srbija“ Branislava Tomića, ovaj datum se između dva svjetska rata slavio nizom zvaničnih ceremonija, što je obnovljeno tokom posljednjih nekoliko godina.

„I ove godine pripremamo bogat program proslave, te ćemo u Spomen-hramu Svetog mučenika kneza Lazara i svih mučenika srpskih prisustvovati parastosu koji će biti služen stradalima, a potom slijedi otvaranje stalne muzejske postavke u spomen-hramu“, najavljuje Tomić.

Takođe, 10. novembra, u podne, na Trgu kralja Petra Prvog Karađorđevića, uz počasnu paljbu i polaganje vijenaca kod spomenika kralju Petru Prvom, biće nastavljen svečani program.

„Ono što će uslijediti tog dana, na koji je Bijeljina oslobođena od austrougarske okupacije, jeste otvaranje multimedijalne izložbe `Album sjećanja na naše pretke iz Velikog rata`“, navodi Tomić.

Dan ranije biće organizovano veče posvećeno srpskoj heroini Prvog svjetskog rata Milunki Savić, kada će biti i promovisana knjiga „Milunka Savić – ordenje i ožiljci“.

Probojom Solunskog fronta, u noći između 14. i 15. septembra 1918. godine, trupe Prve armije Vojske Kraljevine Srbije, pod komandom vojvode Petra Bojovića, za samo mjesec i po uspjele su da oslobode cijelu prijeratnu Srbiju i 1. novembra uđu u Beograd.

Prema istorijskim podacima, na ovaj način stvorene su pretpostavke za dalje napredovanje i ostvarivanje ciljeva utvrđenih 1914. godine Niškom deklaracijom, a koje su vlada Kraljevine Srbije i Jugoslovenski odbor potvrdili i Krfskom deklaracijom 1917.

Na južnoslovenskim teritorijama, koje su bile dio Austrougarske, formirana je Država Slovenaca, Hrvata i Srba sa sjedištem u Zagrebu, koja je zapravo bila provizorijum – kvazidržavna organizacija.

Nasuprot volji Zagreba, Narodno vijeće iz Sarajeva 4. novembra upućuje poziv srpskoj vojsci da uđe u BiH.

Druga srpska armija, pod komandom Stepe Stepanovića, dva dana kasnije svečano ulazi u Sarajevo.

Lokalna narodna vijeća u BiH su tokom novembra 1918. godine, svako pojedinačno, redom proglašavala ujedinjenje bosanskih kotara sa Srbijom: 42 od 54 kotara /među kojima su Banjaluka, Prijedor, Bihać, Ključ, Jajce, Sanski Most, Livno, Bosanski Novi, Zvornik, Bijeljina, Višegrad, Gacko, Nevesinje i Rogatica/ tada je proglasilo neposredno sjedinjenje sa Srbijom.

Telegrami narodnih vijeća bili su jednodušni u odluci za direktno ujedinjenje sa Srbijom. Lanac svečanog ujedinjavanja sa Srbijom trajao je sve do 3. decembra, kada se saznalo da je, dva dana ranije, u kući Krsmanovića u Beogradu, proglašeno stvaranje Kraljevstva Srba, Hrvata i Slovenaca.

Isti proces, prema istorijskim podacima, uslijedio je i na prostorima nekadašnje Srpske Vojvodine /Srem, Banat, Bačka i Baranja/, kao i u Crnoj Gori i na Primorju.

Velika narodna skupština Srba, Bunjevaca i ostalih naroda je 25. novembra proglasila sjedinjenje Banata, Bačke i Baranje sa Kraljevinom Srbijom.

Srem je isto uradio dan ranije. Upamćene su i riječi velikog narodnog tribuna Jaše Tomića sa ove skupštine: „Mi nismo verom i jezikom jedno sa Srbima i Srbijom, nego smo kost od kosti srpske, jedno po duhu i sudbini… Odlučili smo da jedno budemo sa Srbijom bez uslova, bez pregovora i bez pogovora“.

Udruženje „Kraljevina Srbija“ i Udruženje potomaka i poštovalaca ratnih dobrovoljaca 1912-1918. godine pozivaju na obilježavanje ovog velikog dana, uz poruku da su Srbi dostojni svojih predaka i da treba da čuvaju slavnu istoriju od zaborava.

„Pamtimo ko smo bili…“, poručuju iz ovih gradskih udruženja pred obilježavanje 100 godina od završetka Velikog rata.

Autor: Zorica Simeunović

Izvor: Srna

Vezane vijesti:

Veliki rat – kultura sjećanja

Veliki rat u „malim novinama“

Veliki rat 1914. -1918. – poruke čovečanstvu