Spomen-ploča Savi Mrkalju u Sjeničaku, rodnom selu u Hrvatskoj

U Sjeničaku na Kordunu u Hrvatskoj, u subotu, 27. oktobra, biće otkrivena spomen-ploča Savi Mrkalju, prvom srpskom filologu i reformatoru srpske ćirilice i srpskog jezika i preteči Vuka Karadžića.

Ovo obilježje je postavljeno na lokalnom hramu Prepodobne mati Paraskeve i rad je akademskoj vajara Ljubiše Mančića iz Beograda, saopštili su organizatori svečanosti.

Ploču su finansirali Kordunaši iz Čikaga.

U okviru obilježavanja 235 godina od rođenja ovog preteče Vuka Karadžića biće postavljena izložba o njegovom životu, djelu i uticaju na razvoj srpskog jezika.

Izložba je realizovana u saradnji sa Istorijskim arhivom iz Pančeva, Udruženjem Krajišnika i Udruženjem Krajiških Srba Prelo iz Čikaga, a autor je profesor Milica Grbić.

Na svečanosti će biti recitovane Mrkaljeve pjesme, a u prigodnom programu učestvovaće pjevačke grupe, folklorni ansambli i izvođači izvornih pjesama.

Svečanost u Sjeničaku organizuje se u okviru Evropske godine kulturne baštine.

Autor Spomen-ploče Savi Mrkalju je akademski vajar Ljubiša Mančić, a rađena je u Umjetničkoj livnici „Kuzma“ u Smederevu.

Isti autor je izradio spomen-obilježje koje je postavljeno u Beču 2016. godine, mjestu gdje je 1833. godine Mrkalj umro u duševnoj bolnici.

Izradu spomen-ploče su finansirali porodice Vlajnić, Mrkalj i Dančuo iz Čikaga, inače porijeklom iz Sjeničaka.

Hram prepodobne Mati Paraskeve u Sjeničaku, gdje je postavljena spomen-ploča Mrkalju, na Kordunu prije tri godine, obilježio je tri vijeka postojanja.

U okviru hrama postojala je i škola u kojoj je prva slova naučio i Sava Mrkalj.

Hram u Sjeničaku je toku Drugog svjetskog rata, za vrijeme Nezavisne Države Hrvatske, bio srušen i na obnovu se čekalo više decenija.

Isključivo dobrovoljnim prilozima mještana iz cijelog svijeta i njihovih prijatelja, obnova crkve započeta prije nekoliko godina, privodi se kraju.

Srpski filolog, prvi reformator srpske ćirilice i jezika, filozof, đakon i pjesnik i jedan od najprosvećenijih Srba sa početka 19. vijeka Sava Mrkalj rođen je 1783. godine u Sjeničaku na Kordunu /Vojna krajina/.

U svom djelu „Salo debeloga jera libo azbukoprotres“ objavljenom u Pešti 1810. godine zalagao za reformu tadašnjeg zastarjelog i nerazumljivog pravopisa i tražio primjenu fonetskog pisma baziranog na narodnom jeziku i pravila „piši kako govoriš“.

Tadašnju staroslovensku i crkvenoslovensku ćirilicu, koja je imala 46 slova, sveo je na 29, od kojih su 24 u današnjoj srpskoj azbuci.

Ovim idejama uticao je na Vuka Karadžića koji je u Pismenici 1814. godine upotrijebio Mrkaljevu azbuku.

Prvu pismenost Sava Mrkalj je stekao u Sjeničaku na Kordunu, bogosloviju je završio u Plaškom, Arhigimnaziju u Zagrebu, studij filozofije i matematike u Pešti.

U srpskom manastiru Gomirje zamonašio se kao jeromonah Julijan. Umro je u Beču 1833. godine.

Postoji inicijativa da po Savi Mrkalju ponese naziv jedna od novoizgrađenih škola u Beogradu.

Izvor:Srna

Vezane vijesti:

Dva se pisma ne mogu pomiriti: Kolika je cijena Vukove reforme?

Život i djelo Vuka Karadžića

Vuka štite i njegovi protivnici