Serbian
Armenian
Croatian
Dutch
English
French
German
Greek
Hebrew
Hungarian
Italian
Norwegian
Polish
Russian
Slovenian
Spanish
U nedjelju 23. oktobra 2022. godine, u hramu Uspenja Presvete Bogorodice u Malom Palančištu, održano je molitveno sabranje i obilježeno 80. godina od Pokolja nad srpskim narodom u selima Veliko i Malo Palančište i Gornji Jelovac kod Prijedora.
Svetu Liturgiju i parastos, služio je paroh palančiški Otac Vladislav Vučanović. Nakon parastosa, u parohijskom domu priređeno je posluženje. Pored parohijana, većinom potomaka žrtava, molitvenom okupljanju prisustvovali su i članovi udruženja građana Jadovno 1941. iz Banje Luke.
Sa Ocem Vladislavom, nas nekoliko je otišlo i do Velikog Palančišta, gdje su na spomen hramu Svetih apostola Petra i Pavla, nedavno postavljene mermerne ploče sa uklesanim imenima žrtava.
Neposredno uz Spomen hram nalazi se i memorijal podignut na Puharinama poginulim borcima i civilima.
Da se ne zaboravi:
U noći između 22. i 23. oktobra 1942. godine, grupa ustaša, pripadnika Druge ustaške satnije Osme ustaške bojne, predvođena ustaškim poručnikom Batinićem, izvršila je pokolj nad stanovništvom Velikog Palančišta.
Ustaše su bez upotrijebljenog vatrenog oružja, noževima, sjekirama, maljevima i vješanjem ubile 342 stanovnika, među kojima je bilo 226 djece uzrasta do 17 godina.
Te noći, na isti način ubijeno je i oko 200 stanovnika sela Malo Palančište i Jelovac. Ovo je bio jedan od najmonstruoznijih zločina koje su ustaše izvršile u ovom dijelu Potkozarja.
U Drugom svjetskom ratu u Velikom Palančištu stradalo je 536 stanovnika srpske nacionalnosti od ukupno 1.080 stanovnika, prema popisu iz 1941. godine.
Polovina stanovnika ovog sela bilo je žrtva planirane promjene demografske strukture u Nezavisnoj Državi Hrvatskoj /NDH/.
Prema zvaničnim podacima Istorijskog arhiva u Beogradu, ukupan broj stradalih stanovnika Velikog Palančišta sačinjavaju 464 civilne žrtve ustaškog terora i 72 lica stradala u Narodnooslobodilačkoj borbi /NOB/.
Tokom Drugog svjetskog rata u Velikom Palančištu je spaljeno i uništeno više od 80 odsto stambenih, poljoprivrednih i drugih objekata. Čitavi zaseoci bili su spaljeni, a brojna ognjišta u potpunosti ugašena.
Porodično stablo Belić je izbrisano. Nemila sudbina je zadesila i porodice Banović, Ličanin, Stegić i brojne druge.
Priredio:
Dušan Bastašić
UG Jadovno 1941.
Vezane vijesti:
Pokolj u selima Palančište i Jelovac kroz dokumenta i svjedočenja preživjelih
