Sjećanje: Predrag Peđa Ristić

„Postoje narodi koji to preziru, pravci u umjetnosti koji to preziru, ali se ipak zna da prava kultura, ako hoćemo da idemo u vječnost kao umjetnici ili da vaskrsnemo, mora da pođe od Svete tajne“, govorio je veliki srpski arhitekta prof. dr Predrag Peđa Ristić koji je svom rodu ostavio veliko i svijetlo zavještanje u više od 150 hramova.

Doajen srpske arhitekture prof. dr Predrag Peđa Ristić koji je pre četiri godine usnio u Gospodu u 88. godini, ostaće upamćen kao najveći neimar pravoslavnih hramova našeg vremena na prostorima gdje živi naš narod.

Pored mnogih crkava prof. dr Ristić sebe je ugradio u bisere savremene crkvene arhitekture kod nas: Saborni hram Hristovog Vaskrsenja u Podgorici i Saborni hram Svetog Jovana Vladimira u Baru.

Nosilac je Ordena Svetoga Save II reda i mnogobrojnih nagrada i priznanja. Za izgradnju svetinja u Crnoj Gori odlikovan je Zlatnim likom Svetog Mitropolita Petra II Petrovića Njegoša (2013) i ordenom Svetog Jovana Vladimira (2016).

Uručujući Ristiću visoko odlikovanje Zlatnik lik Lovćenskog Tajnovidca, Njegovo visokopreosveštenstvo Arhiepiskop cetinjski Mitropolit crnogorsko-primorski g. Amfilohije je, na svečanosti upriličenoj oktobra 2013. u novoosveštanom podgoričkom Sabornom hramu, rekao da se Sabornim hramom Hristovog Vaskrsenja, Podgorica upisala u Božje gradove u Evropi.

„Jedan od najzaslužnijih za ljepotu ovoga hrama, za njegovo znamenje, jeste dr Peđa Ristić, koji je njegov glavni neimar. On je, mirne duše mogu da kažem, nadahnut Duhom Svetim, a ne samo svojim obrazovanjem, projektovao ovaj hram. Sa tog razloga dodjeljuje se Zlatni lik Petra II Petrovića Njegoša arhitekti dr Peđi Ristiću, bogonadahnutom neimaru Hrama Hristovog Vaskrsenja, ozarenom viđenjem tajne svesvetija Lovćenskog Tajnovidca“, rekao je tada Mitropolit Amfilohije.

Vladika je rekao da je hram u Podgorici kruna Ristićevog životnog djela zajedno sa Hramom Svetog Jovana Vladimira u Baru.

„Ja ovdje osjećam punoću, punoću svih svojih predaka i punoću svih svojih potomaka na svom tlu, na svom korijenu“, kazao je prof. dr Predrag Peđa Ristić te 2013. godine.

Uz odlikovanje, Arhiepiskop cetinjski Amfilohije je Ristiću poklonio i repliku čuvenog Podgoričkog diskosa iz četvrtog vijeka čiji se original čuva u sanktpeterburškom Ermitažu.

Gostujući u emisiji Duhovni portret TV Hram, arhitekta Ristić je istakao da je Hram Hristovog Vaskrsenja u Podgorici nazidan tamo gdje su Mitropolit crnogorsko-primorski g. Amfilohije, geodeta Mitar Čvorović i on osjećali da treba da bude crkva. To je nazvao „civilizacijskim udarom“. Ispostavilo se da je ruski diplomata, oko 1852. godine, na tom mjestu gdje je podignut hram iskopao ranohrišćansku crkvu u kojoj su sačuvani sasudi među kojima i Podgorički diskos čiju je repliku kao nagradu dobio u Podgorici.

„Postoje narodi koji to preziru, pravci u slikarstvu koji to preziru, ali se ipak zna da prava kultura, ako hoćemo da idemo u vječnost kao umjetnici ili da vaskrsnemo, mora da pođe od Svete tajne.“

Govoreći o Kosovo i Metohiju profesoru Goranu Radenkoviću u emisiji Duhovni portret, Predrag Ristić je kazao da smo našu zavjetnu zemlju na neki način privremeno fizički izgubili, ali duhovno nikada:

„Ostaje naš duhovni prostor i u cijelom tom prostoru Crkva treba da se zida na najvećem groblju radi vaskrsenja.“

Govorio je brat naš Predrag da mu je crkva u Prebilovcima draga jer je išao stopama Svetoga Save koji je znao da je civilizacijski centar u Jerusalimu.

„Crkva Hristovog groba je pravljena radi vaskrsenja i ja se nadam da će u Prebilovcima da se upali blagodatni plamen koji se pali samo u pravoslavlju.“

Hram Vaskrsenja Hristovog u Prebilovcima je urađen po uzoru na Crkvu Hristovog groba u Jerusalimu, koja je simbol vaskrsenja i simbol života.

Evocirajući uspomene tokom izgradnje Hrama Hristovog Vaskrsenja u Podgorici, prof. dr Predrag Peđa Ristić je ispričao pred televizijskim auditorijumom da je imao priliku da razgovara sa bogoslovima koji su se vratili iz Svete zemlje: „Puni utisaka govorili su da sada znaju zbog čega su pravoslavni i gdje se pali blagodatni oganj – jer prvo mjesto do Hristovog groba gdje se pali blagodatni plamen su pravoslavni. Tako je i sa na našim crkvama koje gradimo na grobovima vaskrsenja“.

Vječnaja pamjat bratu našem Predragu Ristiću!

Duhovni portret Peđe Ristića; Autor i voditelj: prof. Goran Radenković; Proizvodnja: Televizija Hram

Vesna Dević

Mitropolije Crnogorsko-primorska