Sećanje je put poštovanja kojim treba da idemo – izložba “Prebilovci” svečano otvorena u Novom Sadu

Izložba istorijskih fotografija “Prebilovci”, svečano je otvorena na Tribini mladih Kulturnog centra Novog Sada.

Na otvaranju, posetiocima su se osim autora, obratili i zamenik predsednika Skupštine grada Novog Sada, Miroslav Ilić, predsednik udruženja Jadovno 1941. iz Banjaluke, dr Dušan J. Bastašić i Milenko Jahura, predsednik srpskog nacionalnog društva Prebilovci.

Nakon više od sedamdeset godina prvi put je organizovana ovakva izložba, broj okupljenih posetilaca rekao je više od hiljade reči. Kulturni centar Novog Sada još jednom je pokazao koliko je važno sećati se svih žrtava i tim sećanjem odati poštovanje za nevino i mučno stradanje nekoliko hiljada Srba.
Prebilovci su srpsko selo u Južnoj Hercegovini i nalaze se na obodu reke Neretve u opštini Čapljina. Malo je naselja u Bosni i Hercegovini koji imaju tako burnu istoriju kao što ima ovo naselje. U Drugom svetskom ratu od 1000 stanovnika, rat je preživelo samo 172. U građanskom ratu 1992. godine, stanovništvo iz Prebilovaca je proterano, a selo zapaljeno. Zamenik predsednika Skupštine grada Novog Sada Miroslav Ilić rekao je da naš narod treba da se seti svih žrtava koje su nevino stradale i tako mučenički izgubile svoj život.

– Nijedan evropski narod u 20. veku nije doživeo toliko velika stradanja, a sa druge strane nije u tolikoj meri potcenio i zaboravio na žrtve kao što je to učinio srpski narod. Uzroci velikog broja problema koje danas imamo, možemo i tu pronaći. Naš narod treba da se seća svake žrtve koja je nevino stradala, jer na taj način odaje im počast – kazao je Ilić.

U Drugom svetskom ratu selo je izraslo u simbol stradanja srpskog naroda u takozvanoj Pavlićevoj Nezavisnoj Državi Hrvatskoj. Bacanjem dece i njihovih majki u jamu Golubinku kod Šurmanaca ubijeno je oko 600 stanovnika ovog sela. U istom mesecu na više od 40 mesta ubijeno je još više od 200 ljudi iz sela koje je pred Drugi svetski rat imalo oko hiljadu stanovnika. U Prebilovcima su, tada, potpuno uništene 52 porodice a 36 ognjišta je ugašeno. Stradanje su preživela samo 172 stanovnika.

Većina jama u kojima su stradali Srbi je1961. godine zabetonirano, a pored njih je Savez boraca podigao spomenike, u vidu belih, granitnih stubova, sa natpisima na latinici, na kojima su pominjane ubijene žrtve fašista ili ustaša u leto 1941. godine, bez pominjanja broja i nacionalnosti žrtava. Prebilovci su obnovljeni, ali žrtve su ostale u jamama. Od 1974. godine, rodbina žrtava je počela organizovano, na datume stradanja, u kolonama automobila da posećuje jame. Do 1990. godine, sveštenicima nije dozvoljavano da na tamo služe parastose. Pred pedesetu godišnjicu od stradanja u Nezavisnoj Državi Hrvatskoj, srpski narod je počeo da skida betonske oklope, sa tri velika stratišta. Izvađene su kosti oko 4000 Srba, stradalih u ustaškim pogromima 1941—1945. Pored kostura i predmeta žrtava pronađeni su tada dokazi mučenja.

Dr Dušan Bastašić i Milenko Jahura zahvalili su se svim posetiocima koji su došli da pogledaju ovu izložbu, rekavši da to dokazuje kako građani ipak ne zaboravljaju, ali da je potrebno to sećanje prenositi na nove generacije.

Ova izložba zajednički je projekat Kulturnog centra Novog Sada i Udruženja građana Jadovno 1941. iz Banjaluke. Svi zainteresovani izložbu mogu pogledati do 23. novembra na Tribini mladih novosadskog Kulturnog centra.

Vezane vijesti:

DOKUMENTI O GENOCIDU NDH-a NAD SRBIMA U PREBILOVCIMA

IZLOŽBA PREBILOVCI U NOVOM SADU

Vladika Grigorije u Subotici: Hercegovci, PODIGNIMO PREBILOVCE

09.08.2014. Sveta arhijerejska Liturgija u Hramu Hristovog Vaskrsenja u Prebilovcima

DA NIKAD NE ZABORAVIMO: Najstrašniji zločini nad srpskom decom i mladim majkama

Zapis o toponimu Ćirina kuća