Prije više od dva vijeka odigrala se bitka na Ljubiću

Boj na Ljubiću jedna je od najznačajnijih bitaka u Drugom srpskom ustanku, a odigrala se 8. maja 1815. na brdu Ljubić, nedaleko od Čačka.

Pobjeda nad Turcima u tom boju bila je veliko moralno osnaženje narodu, ulila je ljudima samopouzdanje i podigla Srbe masovno na oružje. I Milošu Obrenoviću je porastao ugled u narodu poslije te bitke.

Tokom boja, čuvajući topove, poginuo je Tanasko Rajić, komandant srpske artiljerije.

Tanasko Rajić je, kako navode pojedini pisani izvori, odbio da preda topove. Popeo se na top, sa kuburom u jednoj, a jataganom u drugoj ruci. Pošto su Turci nasrnuli na njega, uspio je da ubije njih par, prije nego što su ga oborili i isjekli.

U bici je, međutim, poginuo i turski paša Ćaja Imšir, a Srbi su izvojevali pobjedu na Ljubiću.

Pogibija Tanaska Rajića opjevana je u narodnoj pjesmi -„Od sto rana od sto jatagana pade Rajić junak od megdana.“

Vasa Tomić – Knićanin koji se nalazio u šancu najbližem Turcima, u predvečerje 8. maja je hicem iz puške usmrtio glavnokomandujućeg Turčina, Imšir Ćaja-pašu.

Tomić je jedini prepoznao turskog pašu, tako da je pogodivši Ćaja-pašu u vrat, zapravo preokrenuo tok boja na Ljubiću. Srpska vojska je do tog trenutka bila u rasulu a ovaj događaj ih je osokolio.

O turskoj panici koja je nastupila poslije pogibje Ćaja-paše pisao je i Vuk Karadžić: „Koji Srbin nigde Turčina ubio nije, taj ga je toga dana mogao ubiti…Turci su se tako bili zbunili, da se već nisu ni branili, nego su bježali ko je mogao, a koji nisu mogli bježati, oni su padali po putu i oko puta.“

U spomen na pobjedu u ovoj bici knez Miloš je podigao i Crkvu Svetog Save na Savincu 1819. godine.

U Ljubiću danas postoji škola koja nosi ime Tanaska Rajića i memorijalni kompleks posvećen samoj bici koji je SFRJ 1983. godine proglasila mjestom od izuzetnog značaja. Kompleks se sastoji od granitnog spomenika Rajiću i novoizgrađene pravoslavne crkve.

Sama crkva je posvećena svetom knezu Lazaru, a u njenoj unutrašnjosti se nalaze motivi preuzeti iz takozvanog prizrenskog patosa, odnosno ukrasni ornamenti iz zadužbine Cara Dušana, manastira Svetih Arhangela kod Prizrena.

Bitka je opisana u srpskoj epskoj narodnoj pjesmi „Boj na Čačku“, koju je Vuk Stefanović Karadžić zapisao od anonimnog pjevača iz Rudničke nahije i prvi put objavio 1823. godine.

Izvor: Radio Televizija Republike Srpske