Preminuo srpski istoričar Veselin Đuretić

U Beogradu je u 87. godini umro Veselin Đuretić srpski istoričar i član Senata Republike Srpske. Đuretićeva supruga Milka rekla je Srni da je njen muž umro u utorak, 18. februara, na beogradskoj klinici Bežanijska kosa, te da će u utorak, 25. februara, biti sahranjen na Novom bežanijskom groblju u 12.45 časova, uz opijelo koje će biti služeno u 11.45 časova.

Đuretić je bio i jedan od osnivača Akademije nauka i umjetnosti Republike Srpske /ANURS/, te saradnik Balkanološkog instituta SANU, član Saveza komunista Jugoslavije i autor nekoliko radova o temi Narodnooslobodilačke borbe.

Bio je poznat po zalaganju za ujedinjenje svih Srba, i četnika i partizana.

Milka Đuretić rekla je da je ostao nezavršen rukopis njenog supruga u kojem je pisao o srpskoj istoriji, te podsjetila da je bio dobitnik niza priznanja – Ordena Svetog Save prvog reda, Ordena Njegoša prvog reda, Medalje milosrđa koja mu je uručena u Patrijaršiji Srpske pravoslavne crkve.

Ona se sjetila da je Đuretić odlučio da cjelokupan prihod od prodaje svojih knjiga po Australiji, gdje je držao i predavanja, namijeni za ranjenike Republike Srpske i Republike Srpske Krajine.

„Kad su mu rekli da, ipak, nešto uzme, on je rekao: `Slušajte, ne živim ja od srpstva, nego za srpstvo`“, ispričala je Milka, dodajući da tu čuvenu rečenicu stalno ponavljaju Srbi u Australiji.

Ona je navela da se Veselin Đuretić zalagao da se ujedine svi Srbi, i četnici i partizani, u „Besmrtnom puku“ i da nestanu nesloge podmetnute sa strane.

Milka je rekla da je pop Momčilo Đujić rekao da vjeruje da će Đuretić objediniti sve Srbe, što je i rekao njenom suprugu tokom davne posjete Americi.

„Veselin je posle toga rekao da treba svi u `Besmrtnom puku` da nose slike svojih predaka koji su učestvovali u ratu, bez obzira da li u četnicima ili partizanima, ljotićevcima, nedićevcima. Bili smo rastrgnuti na deset strana, te da u tom `Besmrtnom puku` jednom nastane sloga“, priča Milka.

Ona je navela i da je prvi predsjednik Republike Srpske Radovan Karadžić rekao Đuretiću da će predložiti da bude predsjednik ANURS jer je osnovao tu instituciju, ali da do tog izbora nije došlo.

Prema njenim riječima, kada je Veselin Đuretić gledao slike progona Srba iz Krajine tokom hrvatske vojno-policijske akcije „Oluja“ iz avgusta 1995. godine, nije mogao dva sata da ustane.

Milka kaže da su ona i suprug živjeli skromno i ističe da je Veselin ostao dosljedan sebi. „Bio je ljudska gromada, nesavladiv i nepodmitljiv“, rekla je Milka.

Veselin Đuretić rođen je 17. maja 1933. godine u mjestu Mojanovići, kod Podgorice. Širu pažnju na svoj rad skrenuo je 1985. godine svojim dvotomnim djelom „Saveznici i jugoslovenska ratna drama“, u kojem je četnike nazvao drugim antifašističkim pokretom.

Zalagao se za rehabilitaciju komandanta Jugoslovenske vojske u otadžbini đenerala Draže Mihailovića, isticao da su sve srpske ratne pozicije bile objektivno antifašističke, te da svi predvodnici srpskog otpora zaslužuju spomenike zahvalnosti.

Knjiga je primljena negativno među tadašnjim istoričarima, a Đuretić je isključen iz Saveza komunista Jugoslavije, zbog, kao je navedeno, nacionalne netrpeljivosti i šovinizma.

U djelu „Velika prevara Drugog svjetskog rata“ Đuretić navodi da je Tito imao zadatak da Hrvate, koji su bili uz naciste, prevede na stranu pobjednika.

Tokom devedesetih godina prošlog vijeka Đuretić je bio pristalica srpske nacionalne ideologije, blizak Srpskoj radikalnoj stranci.

Aktivno se zalagao za očuvanje državnog zajedništva Srbije i Crne Gore u okviru nekadašnje Savezne Republike Jugoslavije /1992-2003/, a potom i u okviru Državne zajednice Srbije i Crne Gore /2003-2006/.

O dramatičnim događajima u Jugoslaviji krajem osamdesetih i devedesetih godina prošlog vijeka držao je predavanja na više univerziteta, kako na Zapadu, tako i na Istoku.

Poslije egzodusa Srba iz Hrvatske, obraćao se mnogim svjetskim liderima sa napisima, koji su bili i svojevrsni elaborati o srpskom i jugoslovenskom problemu.

Za knjigu „Razaranje srpstva u 20. vijeku“ dobio je priznanje Srpske književne zadruge, a za knjige „Saveznici i jugoslovenska ratna drama“ nagradu „Slobodan Jovanović“.

Izvor: SLOBODNA HERCEGOVINA