U polemici sa Borisavom Jovićem o Osmoj sednici CK SK Srbije, advokat Radoje Stevanović je kao pogubne posledice rezultata te sednice naveo i „zastrašivanje muslimana i Hrvata otkopavanjem i nošenjem srpskih kostiju pored njihovih kuća”. Teza da je ekshumacija posmrtnih ostataka žrtava ustaških zločina iz masovnih grobnica u kraškim jamama i njihovo sahranjivanje po pravoslavnom obredu bilo opasna subverzivna rabota usmerena na podrivanje mira u bivšoj Jugoslaviji nije nova.
Pošto kao advokat sigurno zna da neki zaključak vredi samo ako je zasnovan na činjenicama, zaista je upitno na kojim činjenicama Radoje Stevanović zasniva svoju tvrdnju o zastrašivanju muslimana i Hrvata. Prema presudi Okružnog suda u Mostaru, iz oktobra 1957. godine, u toj jami je ubijeno 237 dece i 233 devojke, žene i starice, a kasnijim istraživanjima je utvrđeno da je broj žrtava veći i iz sela Prebilovci, ali i onih koji su skidani sa vozova ili su dovoženi čak iz Sarajeva da bi tu bili ubijeni.
Stefanović možda smatra da su postojali neki oportuni politički razlozi da se rodbini dece koja su živa bačena u jamu u Šurmancima, njihovim već ostarelim očevima, braći i sestrama rođenim u drugim brakovima, zabrani da otkopaju i sahrane njihove kosti. Ali, njima to niko više nije mogao da zabrani. Kada su prenošene u Prebilovce, kosti ubijenih Srba su vožene najbližim putem, a svaki taj put je išao pored kuća Hrvata i muslimana, koji su bili većinsko stanovništvo na području Čapljine i Stoca, posebno nakon zločina nad srpskim stanovništvom 1941. godine, ali ne zato da bi se oni plašili, kako tvrdi Radoje Stevanović, nego što je put išao i pored potomaka kuća onih koji su ubijali na jamama.
Nakon što su vojne snage pod komandom generala Bobetka zauzele teritorije na levoj obali Neretve, pravoslavna crkva u izgradnji u Prebilovcima sa kriptom u kojoj su avgusta 1991. godine bile sahranjene kosti žrtava NDH razorena je. To je učinjeno u junu 1992. godine, tako da žrtve zločina NDH nisu ni godinu dana počivale u miru. Na istom mestu izgrađen je novi hram Vaskrsenja Hristovog, u kome su ostaci žrtava kojima su novi zločinci kidisali na kosti. Crkva u Prebilovcima čuva mir seni stradalnika iz 1941. godine. One su daleko od svakog političkog prepucavanja, pa ih ne treba dovoditi u bilo kakvu vezu sa prizemnim govorom povodom rezultata Osme sednice CK SK Srbije.
Milan Bekan, politikolog iz Beograda
Izvor: POLITIKA
Vezane vijesti: