Serbian
Armenian
Croatian
Dutch
English
French
German
Greek
Hebrew
Hungarian
Italian
Norwegian
Polish
Russian
Slovenian
Spanish
Imaju li Srbi u Vukovaru pravo na svoju istoriju i zašto se značaj ovog naroda u prošlosti grada gura pod tepih?
Onog momenta kada su objavljeni rezultati popisa stanovništva u Vukovaru podigla se i prašina oko uvođenja ćirilice u ovom gradu, s obzirom da su Srbi prešli onu začaranu granicu od 33,33 odsto kako bi ostvarili pravo na upotrebu svog jezika i pisma. Istog momenta počela je i hajka na ćirilicu, a pomalo i na sve što je srpsko.
Od tada, negde od početka decembra prošle godine, pa do danas, a kako stvari stoje verovatno još mnogo duže, slušaćemo kako ćirilice u ovom gradu nikad nije bilo, kako nju niko ne koristi, pa do onoga da je ona četničko pismo. Takve reči običnih građana (koje ste mogli često čuti na raznim televizijama) i ne čude, jer ne možemo očekivati da ljudi znaju sve i da su detaljno upućeni u prošlost Vukovara. Oni govore samo ono što im je servirano i plasirano, ne samo u medijima, nego i na pojedinim zvaničnim turističkim tablama, internet stranicama i sl.
Ukoliko ste nekad imali priliku pogledati stranicu grada Vukovara mogli ste pročitati mnoštvo istorijskih podataka. U nekoliko rečenica, dat je hronološki prikaz istorije na ušću Vuke u Dunav, ali s jednim ogromnim nedostatkom. Slučajno ili namerno, Srbi se ovde pominju tek u tragovima, a najviše u delu koji se odnosi na poslednji rat. Naravno, ovde su prikazani kao loši momci.
Tako ne možemo videti ni kada su izgrađeni pravoslavni hramovi, koje su srpske institucije i udruženja ovde bili aktivni u prošlosti, ne znamo koliko je bilo poznatih Srba iz ovog grada, kao ni podatak da je Srba na ovom prostoru bilo i pre dolaska Turaka. Uz sve to, neizostavan je i čas o ideji Velike Srbije, dok su obe Jugoslavije, i monarhistička i komunistička, bile velikosrpski nastrojene.
Na internet stranici grada saznajemo da se sa dolaskom Turaka, na ovo područje naseljavaju pravoslavni Vlasi, a to su po piscima gradske istorije verovatno oni Srbi koje je bečki dvor prihvatio „iz potrebe za radnom snagom“. Saznajemo da je štedionica ovde osnovana 1861. godine bez podataka ko su bili njeni osnivači, da je Hrvatski dom otvoren 1922, a sadašnja, inače ruinirana zgrada Srpskog doma, zvanično je otvorena i osvećena 17 godina pre, na Svetog Savu 1905. godine i to na mestu na kojem se prethodno nalazila zgrada podignuta 1822. godine i služila je kao škola, ali i za potrebe kasnije osnovanog Vukovarskog srpskog pevačkog društva „Javor“. Međutim, ovaj podatak nećete nigde naći na sajtovima gradskih institucija.
Potpuno je marginalizovan podatak da su Srbi tokom 18, 19. i na početku 20. veka, dakle u vremenu Habzburške monarhije, bili među vodećim trgovcima i zanatlijama u Vukovaru. Oni su ovde imali svoju Srpsku kreditnu banku osnovanu 1899. godine kao zadrugu, zatim zanatlijsku zadrugu čiji je osnivač 1876. godine bio Sava P. Lazić, Prvu srpsku opančarsku zadrugu iz 1901. godine, Dobrotvornu zadrugu Srpkinja i dr.
Ulice Vukovara bez vukovarskih Srba
Ugledni srpski trgovci, privrednici, advokati, profesori, lekari i bogati sloj građanstva aktivno su učestvovali u društvenom životu ovog grada. Često su primali u goste, tada ugledne ličnosti dvojne monarhije, a danas istorijske ličnosti koje su ostavile izuzetan trag u srpskoj i, slobodno se može reći, evropskoj kulturi. Ali, o tome ni pomena. Možda je to i razlog što danas u Vukovaru nemamo ni jednu ulicu koja nosi ime nekog Vukovarca srpskog porekla. Kao da ime pesnika Zaharija Orfelina nije bitno, ne samo za srpsku istoriju, s obzirom da je on osnivač prvog časopisa na celom slovenskom jugu. Verovatno mu je velika mana što je napisao pesmu „Plač Serbiji“. Ne znači ništa ni ime Jovana Gavrilovića, jednog od tri srpska namesnika Kneževine Srbije u vreme dok je knez, potonji kralj Milan Obrenović, bio maloletan. Šta tvorcima gradske istorije znače imena Justina Mihailovića, Alekse Paunovića i mnogih drugih.
Ukoliko biste danas kao turista došli u Vukovar, ne biste posetili ni jednu pravoslavnu crkvu, izuzev ako sami to zatražite. A Srbi ovde imaju svoje dve crkve, jednu u užem centru grada iz 1737. godine, a drugu u šumi (izletištu) Adica, iz 1808. godine za koju su čuvenom grofu Elcu svojevremeno sve do 1848. godine plaćali po dva dukata godišnje. Inače, za neupućene, Srbi su u Vukovaru svoju crkvu imali i mnogo pre, pa su tako za svoju, verovatno drvenu crkvu, još 1578. godine Turcima plaćali „tapijsku taksu“ na crkveno zemljište koja je iznosila 300 akči. Kolika je ta vrednost u današnjim valutama, manje je bitno, ali i to je dokaz da Srbi ovde nisu od juče. Takođe, nekadašnji i još uvek ne obnovljeni spomen park Dudik, stratište stotine Srba iz vremena Drugog svetskog rata, nema nikakav turistički značaj.
Kad pominjemo Turke, potrebno je navesti i podatak koji je preneo Risto Mihailović, inače pisac knjige „Iz prošlosti Vukovara, obzirom na tamošnje Srbe“ napisane 1890. godine, koji je pomenuo izveštaj putopisca Maksimilijana Prindštetera iz 1608. godine kako u Vukovaru pored Turaka žive Ugri (Mađari) i Raci (Srbi). Da je izvesni Prindšteter kroz Vukovar prolazio vek i po kasnije, mogao bi zapisati da su ovdašnji varoški knezovi bili Gavrilo Dimić, Arsenije Popović, Stojša Milosavljević, Đuko Kostić, Stojan Čavić – svi Srbi.
I nije samo srpska istorija izbačena iz svega toga. Ako se vratimo u sadašnjost ili bližu prošlost, videćemo da ni jedna manifestacija koju srpska društva i institucije organizuju, nije uvrštena u bilo kakav turistički program, pa čak ni u gradski godišnjak, iako su takvi programi finansirani od strane grada, a i sam je gradonačelnik bio na nekima od njih.
Teško da možete negde videti da i danas u Vukovaru postoje bitne srpske institucije i organizacije. O Zajedničkom veću opština nigde nema podataka, konzulat Republike Srbije kao da ne postoji, a srpska kulturna društva, među kojima je i Vukovarsko srpsko pevačko društvo „Javor“ iz 1869. godine, manje su bitna. Rad ovih organizacija u lokalnim gradskim medijima gotovo je neprimetan i oni kao da ne postoje.
Kada se sve ovo sabere i oduzme, nije ni čudno što su građani neupućeni i neobavešteni o tome kako su i Srbi u znatnoj meri stvarali i dizali ugled Vukovara i to najviše u periodu Austrougarske monarhije.
I u to vreme Srbi su se borili kako bi očuvali svoj identitet, svoju veru i jezik, ali ni tad, kao ni danas, kroz tu borbu nikoga nisu ugrozili, kao što to ni danas ne žele.
Srđan Sekulić
Izvor: DVERI SRPSKE
One Response
Bilo bi vrlo interesantno da neko vec jednom napise ( s obzirom da nigde ne mogu da pronadjem ) korektno objasnjenje kako je , zasto i ko je Baranju , iz sastava Vojvodine odnosno Srbije dao Hrvatima . Ovaj podatak ne zna 99,99 % srba , a verovatno ni hrvata .
Cinjenica je da je do 1946 godine Baranja bila sastavni deo Vojvodine odnosno Srbije . Posedujem knjigu Zlocini okupatora u Vojvodini , Baranja i Backa , izdata 1946 godine .