Serbian
Armenian
Croatian
Dutch
English
French
German
Greek
Hebrew
Hungarian
Italian
Norwegian
Polish
Russian
Slovenian
Spanish
U drugoj prestonici kraljevine Jugoslavije održan je 1934. II pokrajinski slet Saveza Sokola. (1) Slet je priređen povodom 60 godina od osnivanja prvog hrvatskog sokolskog društva u Zagrebu, 30 godina od osnivanja Hrvatskog sokolskog Saveza, 20 godina od prvog sastanka za stvaranje jugoslovenskog sokolskog saveza (1914) i 10 godina od obnove Saveza slovenskog Sokolstva (1924). Svi ovi datumi proslavljeni su sokolskim sletom u Zagrebu. Slet je pokazao napredak ostvaren u radu Sokolske župe Zagreb. Uprava župe Zagreb bila je zaokupljena radom na pripremanju i izvođenju sleta, a veliki napori bili su potrebni za podizanje sokolskog stadiona. Sokolske župe Zagreb imala je 60 društava i 179 četa sa 32.507 pripadnika prema 23.245 u 1933. Slet je počeo povorkom i javnom vežbom naraštaja. U povorci je bilo 7.865 pripadnika, a na vežbi je nastupilo 2.100 muškog i 1.000 ženskog naraštaja. U glavnim sletskim danima bile su 2 javne vežbe i 3 akademije. Na javnim vežbama nastupilo je 5.200 članova i 2.600 članica. Nastupilo je 5.200 članova sokolskih četa i čehoslovačkih i ruskih sokola. U svečanoj povorci učestvovali su čehoslovački i ruski sokoli i sokolice, bugarski Junaci i Junakinje i oko 23.000 sokola i sokolica Saveza Sokola. Nastupalo je 51 muzika, 488 sokolskih konjanika. Ukupno je na sletu bilo 40.000 sokola. U okviru sleta u Zagrebu održane su : savezne lakoatletske utakmice, kao i nastup školske omladine sa 2.100 učenika i 1.100 učenica. Osnovan je sletski odbor za propagandu, koji je sarađivao sa ostalim sletskim odborima i koji je preko štampe i radija obaveštavao sokole i javnost o svim pripravama i pojedinostima na sletu. Za vreme sleta izdavan je mesečni list „Sokolski slet u Zagrebu 1874-1934”. Lekarski odsek je radio je prilikom sleta po željezničkim stanicama, po zajedničkim prebivalištima, u povorci i u organizovanju ambulanti. Za podizanje stadiona utrošeno je preko 6 miliona dinara. Stadion je ostao vlasništvo župe Zagreb. Kao znak priznanja kralj je župu Zagreb odlikovao ordenom Jugoslovenske krune IV stepena. (2)
U članku „Pred polazak u Sofiju” istaknuto je o sletu u Zagrebu : „Bili su to dani našeg sokolskog i jugoslovenskog slavlja, koji su ostali duboko usađeni u dušama i srcima svih onih, koji su došli da vežbaju, gledaju … . Došla su i naša … braća Bugari – junaci sa sestrama junakinjama – da uveličaju to naše sokolsko slavlje, i da delom pokažu i manifestuju da su s nama. Dočekali smo ih i primili sa zanosom i oduševljenjem. Lepe zagrebačke ulice prolamale su se od oduševljenja i bratske sokolske ljubavi. Rpe cveća bacane su na sokole i sokolice, a bugarski junaci i junakinje hodali su po tepisima cveća.- Otišli su zadovoljni i sretni kao vesnici novih dana bratstva, ljubavi i sloge.”(3) Pljevaljsko Sokolsko društvo učestvovalo je na sletu u Zagrebu. Slet je bio na Ilindan 2.7.1934. (4) Preko zagrebačke radio stanice održano je 19 predavanja o sletu. Predavanja su trajala od 12 do 20 minuta. Na stadionu kralja Aleksandra I u Zagrebu montirani su pojačala, zvučnici, razvodnici za prenošenje muzike, govora, komande. Tako je bilo omogućeno prenošenje svih sletskih svečanosti : vežbi, povorke, akademija i koncerata. Slet na stadionu kralja Aleksandra I u Zagrebu prenosile su delimično sve tri domaće radio stanice. Emisijama je rukovodio član sokola Vladimir Janković. Održano je 5 predavanja za zagrebački i sarajevski slet 1934. U Radio odseku Župskog prosvetnog odbora u Zagrebu bili su Hrvoje Macanović, Vladimir Janković, ing. Stjepan Han i Čeda Mileusnić. Sarađivali su sa starešinom župe Zagreb dr. Otonom Gavrančićem. (5) Sekcija Saveznog Prosvetnog Odbora snimila je na film pokrajinske sletove u Sarajevu i Zagrebu 1934. (6) Priređena su prva muzička takmičenja na sletovima u Sarajevu i Zagrebu. Učestvovalo je 43 takmičarska odeljenja. Muzički odsek župe Zagreb imao je veliku ulogu prilikom održavanja prvog muzičkog festivala. (7)
Sokolske župe i društva u svojim izveštajima isticala su svoje učešće na sletu u Zagrebu 1934. Iz župe Vel. Bečkerek na sletu u Zagrebu učestvovalo je 59 društava sa 1.460 učesnika. Nastupilo je 542 člana, 150 članica i 40 starije braće. (8) Iz župe Novi Sad na glavnim sletskim danima u Zagrebu učestvovalo 958 vežbača i vežbačica, u povorci je učestvovalo 828 članova i članica, 14 zastava i 4 muzike. (9) Župa Ljubljana učestvovala je na pokrajinskom sletu u Zagrebu sa 1.110 učesnika. (10) Sokolsko društvo u Topoli je sa četama prvi put učestvovalo na sletu u Sarajevu i potom u Zagrebu 1934. (11) Sokolsko društvo Beograd VI učestvovalo je na pokrajinskim sletovima u Sarajevu i Zagrebu 1934. (12) Sokolsko društvo Stari Banovci učestvovalo je na sokolskim sletovima u Sarajevu i Zagrebu 1934. (13) Sokolsko društvo Kovin učestvovalo je na sokolskim sletovima u Sarajevu i Zagrebu 1934. (14)
U okviru Dana sokolskog filma u Muzeju Jugoslovenske kinoteke u Beogradu 3. decembra 2017. prikazani su delovi filma „Sokolski slet u Zagrebu” iz 1934.
Saša Nedeljković
član Naučnog društva za istoriju zdravstvene kulture Srbije
Napomene :
- Dr. Petar Jović, „Pred polazak u Sofiju”, „Oko Sokolovo“, Beograd, 4 februara 1937, br. 3, str. 47;
- „Izveštaj za 5 redovnu glavnu skupštinu Saveza Sokola Kraljevine Jugoslavije u Beogradu 12 maja 1935”, str. XXXVII, XXXVIII;
- Dr. Petar Jović, „Pred polazak u Sofiju”, „Oko Sokolovo“, Beograd, 4 februara 1937, br. 3, str. 47;
- Vojkan T. Bojović, „Pljevaljsko Sokolsko društvo”, „Sokolska knjižnica” na Rastku, srpska kultura na Internetu.
- „Izveštaj za 5 redovnu glavnu skupštinu Saveza Sokola Kraljevine Jugoslavije u Beogradu 12 maja 1935”, str. 60, 61;
- „Sokolska Prosveta”, Novi Sad, juni 1934,br. 6, str. 262 ; „Sokolska Prosveta”, Novi Sad, Septembar 1934,br. 7, str. 298;
- „Izveštaj za 5 redovnu glavnu skupštinu Saveza Sokola Kraljevine Jugoslavije u Beogradu 12 maja 1935”, str. XXXVII, 96;
- „Izveštaj za 5 redovnu glavnu skupštinu Saveza Sokola Kraljevine Jugoslavije u Beogradu 12 maja 1935”, str. XXXVI;
- „Izveštaj za 5 redovnu glavnu skupštinu Saveza Sokola Kraljevine Jugoslavije u Beogradu 12 maja 1935”, str. XXVI i XXVII;
- „Izveštaj za 5 redovnu glavnu skupštinu Saveza Sokola Kraljevine Jugoslavije u Beogradu 12 maja 1935”, str. XXII;
- Dr. Nikola Grabovac, „Sokolsko društvo Varoš Topola“, „Oko Sokolovo“, Beograd, 19, 21, 22 juna 1937, br. 7, str. 151,152;
- Franjo Koparec, „Sokolsko društvo Beograd VI “, „Oko Sokolovo“, Beograd, 19, 21, 22 juna 1937, br. 7, str. 150;
- J.E. Antonijević, „Sokolsko društvo Stari Banovci”, „Oko Sokolovo“, Beograd, 19, 21, 22 juna 1937, br. 7, str. 147;
- Milun Simoničić, „Sokolsko društvo Kovin”, „Oko Sokolovo“, Beograd, 19, 21, 22 juna 1937, br. 7, str. 142;
Vezane vijesti:
SOKOLI NA SLETU U ZAGREBU 1924.
Rad Savez Sokola u duhu slovenske uzajamnosti | Jadovno 1941.
Razvoj Srpskih sokola u Hrvatskoj i njihovo učešće u Prvom …
Srpski Sokoli od osnivanja u Sremskim Karlovcima do …
Srpski sokoli i Pobratimski pokret u borbi za ujedinjenje …
Izložba “Kraljevska porodica i Sokoli” u Beogradu | Jadovno …
