Patrijarh Pavle: Bolest nas podseća da nećemo ovde vekovati

Dvije kaže o Svetom Patrijarhu Pavlu povodom petogodišnjice njegove blažene končine. Prva govori o njegovom odnosu prema uvođenju vjeronauke u škole, a druga prema titulama i ljudskoj prirodi. Obje povezuje isti datum, Lučindan 2001. godine, i mjesto zbivanja – Specijalna bolnica za cerebrovaskularne bolesti Sveti Sava u Beogradu.

Nekoliko dana pred Lučindan te godine, preuzeo sam popodnevno dežurstvo u bolnici i, po protokolu, počeo da pregledam novoprimljene pacijente. Prvi među njima bio je smješten na odjeljenju sa teškim bolesnicima, u krevetu pored sobe koja je tek bila okrečena i iz koje je dolazila jaka promaja. Pregledah ga i ustanovih da je pokretan i lakši pacijent i odmah ga prebacih na odeljenje namjenjeno takvim bolesnicima. Umirih ga, govoreći mu da ima, istina neprijatne, ali prolazne tegobe i da će se sa lakšim pacijentima psihološki brže oporaviti. Ništa neuobičajeno, isto bi uradio svaki dežurni ljekar, desi se neki put u trijaži pacijenata da klinička slika izgleda mnogo dramatičnije i da se pretpostavlja da je oboljenje teže nego što je stvarno. Dežurni ljekari, između ostalog, služe da otklone taj nenamjerni propust kolega iz hitnog prijema.

Bilo je, međutim, nešto kod tog pacijenta što ga je izdvajalo. Radilo se o dugogodišnjem upravniku jedne nacionalne kulturne ustanove, koji je tih dana bio smijenjen sa položaja. Svojevremeno, još krajem osamdesetih, došao je na tu funkciju sa mjesta izvršnog sekretara CK SK Srbije, bilo je to jedno od prvih Miloševićevih postavljenja, kritikovano od strane, tada jedino opozicione, omladinske štampe. Sa mjesta upravnika nije se isticao u propagiranju vlasti, nije vršio politički pritisak na zaposlene, to sam znao od drugova koji su radili u toj instituciji, a od pacijenata koji su kod njega radili na zaštiti kulturnog naslijeđa znao sam da je podržavao taj rad. Priznajem, pomislio sam: da je ostala prethodna vlast, već bi „radili“ svi mogući telefonski pozivi, vjerovatno bi odmah bio smješten u apartman; ovako, tek što je izgubio socijalni položaj, a ne samo da mu je narušeno zdravlje, nego je sticajem nesrećnih okolnosti usamljen i na jakom vjetru. Oslovih ga sa „Gospodine Upravniče“, u njemu se probudi neka nada i javi sjaj u očima, i tako ću ga zvati do kraja ove priče.

Prošlo je nekoliko dana i stigao je Sveti Luka, slava naše bolničke kapele, prve takve vrste u poslijeratnoj Srbiji. Svjatejšij patrijarh Pavle dolazio je da obavi slavski obred. U bolnici je vladalo veliko uzbuđenje, naročito među medicinskim sestrama, koje su patrijarha znale kao velikog asketu, najskromnijeg pacijenta i svetog čovjeka.                                                         

Poslije rezanja slavskog kolača, patrijarh Pavle održa kratku poučnu besjedu. Uvijek se držao svetootačkog pravila da slušalac ne može da primi više od tri pouke u jednom obraćanju. (Ovo pravilo potkrepljuju i savremena neuropsihološka istraživanja – v. knjigu vodećeg neuropsihologa, Alana Bedlija, „Ljudsko pamćenje: teorija i praksa“, Zavod za udžbenike, 2004, prevod: dr Dejan Lalović – a trebalo bi da ga imaju na umu blagoglagoljivi sveštenici i, posebno, ljekari, čija obraćanja, po rezultatima istih istraživanja, ne razumije 70% pacijenata.)

Na opšte iznenađenje, minut poslije besjede i otpusnog blagoslova, patrijarh Pavle udari žezlom o pod i po drugi put uze riječ: „Evo, čuli ste da je odskora uvedena veronauka u škole. Mnogi su, istina, slušali veronauku u školi, ali od toga nije bilo velike koristi. I onaj (mislio je na Tita) je slušao veronauku u osnovnoj školi, da li je srednju školu završio ne znamo…“. Tu patrijarha prekide opšti smijeh. On je ostao miran i spremao se da prođe kroz mnoštvo koje je prilazilo po blagoslov.

Pored mene se nađe, već sasvim oporavljen, „Gospodin Upravnik“, koji je, sa pokretnim pacijentima koji su to željeli, došao da pozdravi patrijarha.

Poslije dužeg vremena, patrijarh je stigao i do nas dvojice. Njegov sekretar, službenim tonom patrijarhovih sekretara, predstavi: „Vaša Svetosti, ovo je Gospodin Upravnik (ime institucije), sada pacijent u bolnici.“

Patrijarh Pavle kao da nije čuo ni „Gospodin Upravnik“, ni ime institucije, već, sklopljenih očiju, odgovori: „I ja sam bio pacijent ove bolnice. Bolest nas podseća da nećemo ovde vekovati.“ 

Na Svete bessrebrnike Kozmu i Damjana, 2014. g.

dr Aleksandar Živković

Izvor: STANjE STVARI