Patrijarh Irinej u nedjelju na Zejtinliku

 Njegova svetost patrijarh srpski Irinej, vaseljenski patrijarh Vartolomej i mitropolit Varnava služiće u nedjelju, 30. septembra, liturgiju na vojničkom groblju Zejtinlik u Grčkoj povodom stotinu godina od proboja Solunskog fronta u Prvoj svjetskom ratu, pišu „Večernje novosti“.

Proboj Solunskog fronta, poslije čega je uslijedilo oslobađanje Srbije i poraz Centralnih sila u Prvom svjetskom ratu, biće obilježen centralnim komemorativnim skupom u subotu, 29. septembra, u Solunu na srpskm vojničkom groblju Zejtinlik.

Predsjednik Vlade Republike Srpske Željka Cvijanović izjavila je juče Srni da će u subotu, 29. septembra, u Solunu prisustvovati obilježavanju godišnjice proboja Solunskog fronta.

Ovom događaju bi trebalo da prisustvuju i zvaničnici iz Srbije, kao i važni funkcioneri iz Grčke.

U septembru se navršava 100 godina od proboja Solunskog fronta, što se ispostavilo kao odlučujuće za slom centralnih sila u Prvom svjetskom ratu.
Na Solunski front, čija je dužina bila nekoliko stotina kilometara, srpska vojska je prebačena već na proljeće 1916. godine, poslije oporavka na Krfu nakon Albanske golgote.

Sa jedne strane fronta bili su francuski, britanski i srpski vojnici kojima se kasnije priključio i jedan broj Grka i Italijana /ruska brigada je povučena poslije Oktobarske revolucije/, dok su sa druge linije dobro ukopane u rovove bile austrugarska, njemačka i bugarska divizija.

Za komandanta Solunskog fronta postavljen je francuski general Franše Depere, a u junu 1918. godine donesena je odluka da se konačno krene u proboj.

Srpska vojska bila je podijeljena u dvije armije – Prvu kojom je komandovao Petar Bojović i drugu na čijem je čelu bio Stepa Stepanović, dok je komandant štaba bio vojvoda Živojin Mišić.

Borbe su počele 14. septembra 1918. godine cjelodnevnom artiljerijskom paljbom svih savezničkih topova po bugarskim, njemačkim i austrougarskim položajima, da bi u zoru 15. septembra u 5.30 časova poslije snažne artiljerijske pripreme krenule u napad divizije prvog ešalona Druge armije pod komandom vojvode Stepe Stepanovića na frontu Sušica-Soko dugom 17 kilometara.

Već prvog dana probijeno je 11 kilometara fronta, drugi dan je širina proširena na 40 kilometara i time počinje slom centralnih sila na Solunskom frontu, čija se linija raspada.

Francuski maršal Franše Depere u izvještaju francuskoj Vladi pri proboju Solunskog fronta krajem septembra 1918. godine saopštava da se „operacije moraju usporavati, jer nema komunikacije radi doturanja hrane francuskim trupama koje napreduju“, a da „samo srpskim trupama nisu potrebne komunikacije, oni idu kao oluja – naprijed“.

Bugari su 29. septembra u Solunu potpisali primirje kojim je bugarska vojska kapitulirala, uz samo jedan zahtjev – da se srpska vojska ne pušta u Bugarsku zbog straha od odmazde za zločine nad srpskim stanovništvom.

Nijemci nisu priznali primirje i njihove trupe su se izvukle iz dodira sa Bugarima, a ostaci njemačke vojske gonjeni srpsko-francuskim snagama odstupali su na sjever.

Srpska vojska je u borbama od 10. do 12. oktobra razbila dijelove njemačke armije i 12. oktobra ušla u Niš. Beograd je oslobođen 1. novembra 1918. godine.

Porazom Bugarske, njemačko-austrougarske snage na Balkanu našle su se u teškom položaju, a potom je uslijedio slom imperija.

Otomanska imperija kapitulirala je 30. oktobra 1918. godine, Austrougarska je kapitulirala 31. oktobra 1918, a Njemačka 11. decembra 1918. godine.

Franše Depere je i kasnije o srpskim vojnicima napisao: „To su seljaci skoro svi, to su Srbi, tvrdi na muci, trezveni, skromni, to su ljudi slobodni, nesalomivi, gordi na sebe i gospodari svojih njiva. Ali, došao je rat. I eto kako su se za slobodu zemlje ti seljaci bez napora pretvorili u vojnike, najhrabrije, najistrajnije, najbolje od svih. To su te sjajne trupe zbog kojih sam gord što sam ih ja vodio, rame uz rame sa vojnicima francuske u pobjedonosnu slobodu njihove otadžbine“.

Izvor:Srna

Vezane vijsti:

Dobrovoljci stižu na Solunski front

Solunski front: Tragedija ruskih brigada na Balkanu

Patrijarh Irinej: Položaj Srba u Crnoj Gori kao u doba fašističke NDH