Logorašima su rezali kožu, a onda su te rane posipali solju, mučili ih glađu i žeđu, izlagali niskoj temperaturi i teškim fizičkim radovima – navodi ruski akademik i istoričar Jelena Guskova
Ruski akademik i istoričar Jelena Guskova ocjenjuje da ustaški logor Jasenovac, po mučenjima i ubistvima, nije imao premca među koncentracionim logorima u Drugom svjetskom ratu.
„Ljudi su ubijani noževima, kamama, sjekirama, čekićima, drvenim maljevima, metalnim šipkama, motikama, kočevima, kaiševima, vješanjem, spaljivanjem mrtvih u specijalnim pećima, a živih u gasnim komorama“ – napominje Guskova u intervjuu Srni.
One koji su izgubili svijest i koji su bili izranjavani – gazili su nogama, gušili i davili u Uni i Savi.
Logorašima su rezali kožu, a onda su te rane posipali solju, mučili ih glađu i žeđu, izlagali niskoj temperaturi i teškim fizičkim radovima.
Guskova vjeruje da će Međunarodna komisija za utvrđivanje istine o Jasenovcu, čiji je i sama član, otkriti nove arhivske materijale, dokumenta i fotografije, koje govore o strašnim zločinima nacista i ustaša.
Ona smatra da je broj žrtava Jasenovca postao političko pitanje te da vlasti Hrvatske, u kojoj je, kako ocjenjuje, i devedesetih godina 20. vijeka izvršen genocid nad Srbima, ne žele da pokreću pitanje genocida iz vremena Drugog svjetskog rata, „jer bi se tako dobila slika kontinuiteta antisrpske politike“.
Guskova ističe da rad na utvrđivanju broja žrtava treba biti sistematski, te ocjenjuje da će tek buduća pokoljenja istoričara temeljno tražiti dokumenta i materijale o zvjerstvima.
Komentarišući činjenicu da Jasenovac nije dovoljno poznat zapadnim istoričarima i javnosti, Guskova napominje da se o Jasenovcu nije pričalo ne samo na Zapadu, nego i u samoj Jugoslaviji.
Josip Broz Tito zbog „mira u kući“ nije pominjao te zločine ustaša, pa su zbog toga brzo bile ukinute sve okružne, opštinske, republičke, kao i Državna komisija za istraživanje zločina okupatora i njihovih saradnika.
Guskova navodi da je Tito 1962. godine primio delegaciju iz Jasenovca, ali se razgovor sveo na njegovu izjavu da „žrtve Jasenovca treba posmatrati samo kao žrtve osvete okupatora za ustanak naroda Jugoslavije“.
Povodom činjenice da su institucije Srbije, i Srba uopšte, prepustile Hrvatskoj da bez ikakve konsultacija pravi Memorijalni centar po svom nahođenju, Guskova ističe poslušnost nekadašnjih srpskih vlasti po pitanju izvršenja Titove volje u vezi sa Jasenovcem.
„Tada se svima činilo veoma važnim da se ne narušava ravnoteža bratstva i jedinstva između republika i naroda, a Srbi su tada bili veoma poslušni izvršioci“ – navodi ona.
Guskova podsjeća da je Državna komisija za istraživanje zločina okupatora i njihovih saradnika, koja je bila formirana nakon Drugog svjetskog rata u Jugoslaviji, došla do zaključka da je samo u logoru Jasenovac „ubijeno od 500.000 do 1.400.000 ljudi“.
„Tolika razlika se pojavljuje zbog toga što su mnoga tijela bila uništena“, kaže Guskova i napominje da je Komisija, koja je ubrzo ukinuta, sakupila 900.000 izjava o ratnim zločinima i zločincima, ispitala 550.000 svjedoka i otkrila 20.000 originalnih njemačkih i hrvatskih dokumenata.
Guskova posebno napominje da je među žrtvama bilo 20.000 djece.